عبادت به جز خدمت خلق نيست |
به تسبيح و سجاده و دلق نيست |
پاورقی : . 1 حال بر حسب قصد آنها میگويم ، اما به اينكه اينها هم در عمل جور ديگری هستند كاری ندارم .
خود را مكتب محبت مینامند ولی چنانكه عرض كرديم در مكتب محبت به
جائی رفتهاند كه مكتب آنها را بايد " مكتب ضعف " ناميد ، يعنی
مكتب " ضعف ستائی " است ، نه مكتب محبت . ولی مكتب هنديها را
میشود مكتب محبت ناميد . مكتب محبت چيست ؟
مكتب محبت كمال انسان را مساوی با خدمت به خلق و محبت كردن به مردم
میداند ، يعنی درست نقطه مقابل مكتب نيچه . هرچه را كه نيچه نفی میكرد
، اينها نقطه مقابلش را میگويند . میگويند اساسا انسان كامل يعنی انسانی
كه خيرش به خلق خدا برسد ، انسانيت يعنی خير رساندن به خلق . الان هم در
مكتبهای فرنگی گواينكه چنانكه عرض كردم خود فرنگيها عملا به اين حرف
پايبند نيستند وقتی میگويند انسانيت و انسانگرائی ، مقصودشان همين خدمت
به مردم و محبت به مردم است . مجلاتو جرائد ما هم وقتی میگويند فلان چيز
" انسانی است " يا " انسانی نيست " جز اين قصد نمیكنند ( 1 ) .
وقتی میگويند فلان چيز انسانی است يعنی از نظر خلق خدا خيرخواهانه است و
" انسانی نيست " يعنی به نفع مردم نيست . بنابراين از نظر اينها
انسانيت جز خدمت به مردم و خلق خدا چيز ديگری نيست .
گاهی در بين شعرای ما هم تعبيرات مبالغه آميزی شده است .
مثلا سعدی میگويد :
پاورقی : . 1 حال بر حسب قصد آنها میگويم ، اما به اينكه اينها هم در عمل جور ديگری هستند كاری ندارم . |