« يحب الذين يقاتلون فی سبيله صفا كأنهم بنيان مرصوص »" ( 1 ) .
ولی اينها دو چهره دارند ، دو وجهه دارند ، در مقابل دشمنان حقيقت‏
آنچنان محكم و باصلابتند ، ولی در ميان خود ، يك پارچه عطوفت ، مهربانی‏
، يگانگی و وحدتند كه از نظر قرآن يك خصلت اجتماعی جامعه اسلامی است (
يعنی همان خصلتی كه ما قرنها فراموش كرده بوديم ) . قرآن در ادامه آخرين‏
آيه سوره فتح می‏فرمايد : " « تريهم ركعا سجدا يبتغون فضلا من الله و
رضوانا سيماهم فی وجوههم من اثر السجود »" فورا سراغ آن ارزش خدائی‏
می‏رود . همان كسانی كه از نظر به اصطلاح جامعه گرائی در آن وضع هستند ، [
در مقابل خداوند ] راكعند ، ساجدند ، درد دلشان را با خدا [ می‏گويند ] ،
از خدای خود ترقی و فزونی می‏خواهند ، به آنچه دارند قانع نيستند ،
می‏خواهند روز به روز جلوتر و پيشتر بروند ، از همه پرستشهاشان جز رضای‏
خدا چيز ديگری نمی‏خواهند ، يعنی به عاليترين شكل ، خدا را عبادت می‏كنند
و در چهره اينها آثار عبادت نمايان است . " « ذلك مثلهم فی التورية و
مثلهم فی الانجيل كزرع اخرج شطأه »" ( 2 ) بعد برای جامعه اسلامی ، مثلی‏
ذكر می‏كند كه چگونه اين جامعه ، جامعه‏ای است روينده و بالنده . [
می‏فرمايد : ] جامعه حكم يك گياه را دارد كه در اول ، ضعيف و كوچك است‏
ولی بعد رشد می‏كند و رشد می‏كند ، به طوری كه همه كشاورزان را به حيرت و
شگفتی وا می‏دارد .
ببينيد قرآن چطور [ در جای ديگر اين دو گرايش را ] توأم با

پاورقی :
. 1 سوره صف آيه . 4
. 2 سوره فتح ، آيه . 29