را بشناسيم كه مطمئن هستيم آنها آنچنان كه اسلام و قرآن می‏خواهد ، ساخته‏
شده‏اند و وجود عينی انسانهای كامل اسلامی هستند ، چون انسان كامل اسلامی‏
فقط يك انسان ايده‏آلی و خيالی و ذهنی نيست كه هيچوقت در خارج وجود
پيدا نكرده باشد ، انسان كامل ، هم در حد اعلا و هم در درجات پائينتر ،
در خارج وجود پيدا كرده است .
خود پيغمبر اكرم ( ص ) نمونه انسان كامل اسلام است . علی ( ع ) نمونه‏
ديگری از انسان كامل اسلام است . شناخت علی ، شناخت انسان كامل اسلام‏
است ، اما ( شناخت علی ) ، نه شناخت شناسنامه‏ای علی . گاهی انسان ،
علی را شناسنامه‏ای می‏شناسد ، نامش علی ، پسر ابوطالب ، ابوطالب پسر
عبدالمطلب ، مادرش فاطمه دختر اسدبن عبدالعزی ، شوهر فاطمه ، پدر حسن و
حسين ، در آن سال متولد شد ، فلان سال از دنيا رفت ، چنان جنگهائی كرد ،
اينها شناختهای شناسنامه‏ای است ، يعنی اگر بخواهيم برای علی ( ع ) يك‏
شناسنامه صادر كنيم و به شناسنامه او آگاه باشيم ، شناسنامه‏اش اينهاست‏
، اما شناخت شناسنامه‏ای علی ، شناخت علی نيست ، شناخت انسان كامل‏
نيست ، شناخت علی ، يعنی شناخت شخصيت علی نه شخص علی . در هر حدی كه‏
شخصيت جامع علی ( ع ) را بشناسيم ، انسان كامل اسلام را شناخته‏ايم و در
هر حدی كه انسان كامل را عملا نه اسما و لفظا امام و پيشوای خود قرار دهيم‏
، راه او را برويم ، تابع و پيرو او باشيم و كوشش كنيم كه خود را بر طبق‏
اين نمونه بسازيم ، [ در همان حد ] شيعه اين انسان كامل هستيم ،