به نوع ديگر ميشود ؟ و قهرا اگر اين تبديل امكان پذير باشد ، آيا همه‏
قوانين حاكم بر او ، الا بعضی از قوانين كه فی المثل با حيوان مشترك است‏
، عوض ميشود ؟ درست شبيه آبی كه تا آن هنگام كه مايع است قوانين‏
مايعات بر آن حكمفرماست و وقتی به بخار تبديل ميشود مشمول قوانين گازها
ميگردد يا آنكه نه ، در طول تاريخ ، نوعيت انسان ثابت مانده است و
تغيير نكرده است ؟
اينجا نميخواهم چندان وارد مباحث فلسفی بشوم اما اجمالا ميگويم نظريه‏
صحيح همين است كه انسان با حفظ نوعيتش در مسير تكاملی گام بر ميدارد
يعنی از روزی كه انسان در روی زمين پديدار شده است ، نوعيت او از آن‏
جهت كه انسان است تغيير نكرده و او به نوع ديگری تبديل نشده است البته‏
انسان در جا نزده و نمی‏زند و از اين جهت يك مسير تكاملی را طی ميكند ،
ولی گويی در قانون خلقت ، تكامل از مرحله جسم و اندام و ارگانيزم بدنی‏
به مرحله روانی و روحی و اجتماعی تغيير موضع داده است .
از آنجا كه نوعيت انسان تغيير نميكند ، بناچار يك سلسله اصول ثابت‏
كه مربوط به انسان و كمال اوست ، خط سير انسانيت را مشخص می‏سازد و بر
زندگی او حاكم است ، و از آنجا كه انسان در چنين مسيری حركت ميكند و در
آن ، منازل مختلف را می‏پيمايد - بواسطه اختلاف منازل ، احكام مربوط به‏
هر منزل با منازل ديگر متفاوت خواهد بود همين امر او را ناگزير می‏سازد
كه در هر منزل بشيوه ای خاص - متفاوت با ديگر منازل - زندگی كند .
قوانين اسلام آنگونه كه در متن تشريعات دين منظور گرديده منزلی وضع‏
نشده بلكه مسيری وضع شده است ، اما در عين حال برای منازل هم فكر شده و
مقدمات و تمهيدات لازم برای آنها در نظر گرفته شده است اسلام برای‏
نيازهای ثابت ، قوانين ثابت ، و