شما برسيم . ابتدا بايد ببينيم كه آيا مردم ايران كه انقلاب كرده‏اند ،
انقلاب اسلامی كرده‏اند يا انقلاب مطلق ؟ اگر انقلاب مطلق كرده‏اند خوب ،
طبيعی است كه بعد از انقلاب آنچيزی را هم كه مردم ميخواهند جمهوری مطلق‏
است ، و اما اگر مردم ايران انقلاب اسلامی كرده‏اند ، در آن صورت می‏بايد
سؤال رفراندم هم درباره جمهوری اسلامی باشد بنابراين پاسخ سؤال شما بر
ميگردد به تعيين ماهيت انقلاب ايران از اينرو لازمست اول بطور مختصر
تعريف ساده‏ای از انقلاب بكنيم ، بعد نظرياتی را كه از جنبه فلسفی درباره‏
انقلاب مطرح است به اجمال بررسی كنيم و در آخر به تحليل انقلاب ايران‏
بپردازيم .
دكتر سروش : ميتوانم بپرسم كه اين نظر شما در مورد هر انقلاب صادق‏
است يا نه ؟ يعنی اينكه اگر در جائی انقلابی رخ داد كه بر آن نام ديگری‏
غير از انقلاب اسلامی بتوان گذاشت ، در آن صورت به نظر شما ، انقلابگران‏
آنجا ، اين حق را دارند كه در مورد رفراندمی كه ميخواهند انجام دهند ، به‏
همين طريق عمل كنند ؟
استاد مطهری : مسلمان چنين حقی دارند اگر انقلاب ديگری كه اكثريت قاطع‏
مردم در آن شركت داشته‏اند رنگ مخصوصی داشته باشد ، بديهی است كه مردم‏
در همه پرسی‏ای كه ميخواهند انجام بدهند - گواينكه جواب خود را به اين‏
همه پرسی ازقبل داده‏اند - حق دارند سؤال خود را چنين مطرح كنند كه : در
انقلاب اين چنين ما ، جمهوری اينچنين آری يا نه ؟ اين امر اختصاص به‏
اسلامی بودن انقلاب ندارد .
و اما در مورد تعريف انقلاب ، چنين فكر می‏كنم كه انقلاب عبارت است‏
از يك عصيان و يك طغيان در يك جامعه عليه نظم