پاورقی : . 1 كهف / . 65 . 2 بحارالانوار ، ج / 70 ص 242 ، با اندكی اختلاف . . 3 انعام / . 162 . 4 نهجالبلاغه ، حكمت . 147
دنبال آن عبد صالح ، " « فوجدا عبدا من عبادنا اتيناه [ رحمة من عندنا و
علمناه ] من لدنا علما »" ( 1 ) بندهای از بندگان ما را يافتند كه ما
از نزد خودمان به او علم آموخته بوديم ، يعنی علمی كه داشت علمی بود كه
از ما گرفته بود . از اين كلمه " لدنا " بعدها اصطلاح علم لدنی پيش
آمده است . علم لدنی يعنی علمی كه منشأش تجسسات ظاهری بشری يا قياسات
و استدلالات و آزمايشها نباشد ، فقط خداوند افاضه كرده باشد .
حديثی از پيغمبر اكرم ( ص ) هست كه میفرمايد : " « من اخلص لله
اربعين صباحا جرت ينابيع الحكمة من قلبه علی لسانه » " ( 2 ) اگر كسی
چهل صباح اخلاص بورزد ، مخلص بشود برای خدا ، يعنی تمام هواهای نفسانی و
محركات و بواعث نفسانی را از خودش دور كند ، به طوری كه چهل شبانهروز
مصداق قول ابراهيم باشد : " « ان صلاتی و نسكی و محيای و مماتی لله رب
العالمين »" ( 3 ) ، حركت كند برای خدا ، ساكن شود برای خدا ، حرف
بزند برای خدا ، بخوابد برای خدا ، غذا بخورد برای خدا ، تمام حركات و
سكناتش جنبه الهی پيدا كند " « جرت ينابيع الحكمة من قلبه علی لسانه »
" چشمههايی از حكمت از دلش بر زبانش جاری میشوند ، جوششی از باطنش
به ظاهرش پيدا میشود .
اميرالمؤمنين ( عليهالسلام ) در نهجالبلاغه ، آنجا كه میفرمايد : كميل !
مردم بر سه قسم هستند : عالم ربانی ، متعلم ، همج رعاع ، بعد شكايت
میكند كه : من پيدا نمیكنم افراد صالح و لايقی كه هم اخلاقا صالح باشند هم
استعداد ، كه من آنچه میدانم به آنها بگويم ، بعد میفرمايد : " « كذلك
يموت العلم بموت حامليه » " . اينطور است كه علم میميرد ، حامل علم
كه مرد و نبود ، ديگر علم مرده است .
در آخر میگويد : بله ، در عين حال هيچ وقت زمين خالی نمیماند : "
« اللهم بلی ، لا تخلوا الارض من قائم لله بحجة : اما ظاهرا مشهورا و اما
خائفا مغمورا » " تا آنجا كه میفرمايد : " « هجم بهم العلم علی حقيقة
البصيره و باشروا روح اليقين واستلانوا ما استوعره المترفون و انسوا بما
استوحش منه الجاهلون » " ( 4 ) اينها افرادی هستند كه علم به آنها هجوم
آورده است ، علم به سوی آنها آمده و آن حقيقت بصيرت و بينش را پيدا
كردهاند .
پاورقی : . 1 كهف / . 65 . 2 بحارالانوار ، ج / 70 ص 242 ، با اندكی اختلاف . . 3 انعام / . 162 . 4 نهجالبلاغه ، حكمت . 147 |