خداوند انسان را به صورت خود ( 1 ) و ابتدا به ساكن نيافريده است و روی
آن اصل مورد حمله اهل كليسا قرار میگيرد تا به حدی كه او را مشركی بینظير
معرفی میكنند ، معهذا داروين چنانچه از نوشتههايش برمیآيد به هيچ وجه
نفی صانع نمیكند ، بلكه فقط وجود هدفهايی را كه متكی به پندارهايی
بیاساس درباره چگونگی تشكيل عالم جانداران است ، مثلا آنها را نمیپذيرد
.
. . . در آغاز جهانگردی به كليه نوشتههای كتاب مقدس ايمان كافی نشان
میدهد ولی در طی سفر از مشاهده تنوع عجيب جانوران و گياهان و رابطه آنها
با يكديگر و با محيط زندگی ، افكار جديدی به او دست میدهد . مخصوصا وقتی
" انتخاب طبيعی " را در تحول جانوران و گياهان مؤثر میبيند ، چنين به
نظرش میرسد كه اين عامل طبيعی در توليد انواع مختلف جانداران همان نقشی
را بازی میكند كه معمولا به خدا نسبت میدهند . ( 2 ) ولی با وجود قبول
علل طبيعی برای ظهور انواع مختلف جانداران ، همواره به خدای يگانه مؤمن
باقی میماند و تدريجا كه سن او افزايش حاصل میكند ، احساس درونی مخصوصی
به درك قدرتی مافوق بشر در او تشديد میگردد تا به حدی كه معمای آفرينش
را برای انسان لاينحل میيابد " .
اين را من فقط از آن قسمت نقل كردم كه خود داروين هم متوجه میشود كه
در كجا نظريه او با نظريه الهيون اصطكاك و تماس پيدا میكند . از نظر ما
اينكه جاندار قابل تغيير باشد ، با خداشناسی ارتباطی ندارد ، اينكه شرايط
محيط از عوامل تغيير باشد ( يعنی محيط ، تغييرات ايجاد كند ) همينطور ،
اينكه تغيير عادات و استعمال و عدم استعمال عضو مؤثر [ در تغيير ] باشد
( يعنی كسی بخواهد آن را به عنوان يك عامل بشناسد ) باز ربطی ندارد ،
تغييرات فردی و امتيازات خصوصی ( افراد با همديگر فرق داشته باشند ) ،
باز هم نه ، اينكه اساسا كسی قائل به تنازع بقا بشود ، چطور ؟ تنازع بقا
هم چيزی نيست كه با خداشناسی منافات داشته باشد ، چه در انسانها و چه
در غير انسانها . البته ما درباره غيرانسانها چيزی در قرآن نداريم ، ولی
درباره انسانها
پاورقی :
. 1 همان جملهای كه در تورات هست و عربی آن اين است كه : "
ان الله خلق آدم علی صورته » " [ خداوند آدم را به صورت خود آفريد .]
. 2 پس چيزی را كه به خدا نسبت میدهند و عامل آن را خدا میدانند (
مثلا ما میگوييم چرا در فلان موجود فلان عنصر به وجود آمد ، میگويند خدا اين
طور خلق كرده است تا برای فلان هدف درست باشد ) داروين ديد كه علت آن
همين عامل طبيعی است .