پس وقتی ما میگوييم نظام ، نظام غايی است يعنی در طبيعت اشياء حركت
به سوی هدف و غايت و انتخاب وجود دارد ، طبيعت مسخر است . برای
اينكه طبيعت در مسير خودش قرار بگيرد ، مقدمات و شرايطی از روی تصادف
به وجود بيايد مانعی ندارد . اينها با اين اصل كه طبيعت يك مسير غايی و
[ به سوی ] هدفی را طی میكند منافات ندارد . تازه اينهايی هم كه ما به
آن میگوييم تصادف ، اين تصادفها هم نسبی است ، از يك نظر اينها تصادف
است ، از يك نظر كلیتر و با يك ديد كلیتر اگر ما نگاه كنيم هيچ چيزی
تصادف نيست ، همان تصادفها هم كه ما خيال میكنيم تصادف است تصادف
نيست . مثلا ببينيد ، ما تصادف اتومبيل را كه تصادف میدانيم ، از نظر
فكر راننده اتومبيل ، از نظر هدفی كه راننده اتومبيل دارد و از نظر هدفی
كه آن عابر دارد تصادف است ، يعنی وقوع اين حادثه جزء هدف اين نيست ،
جزء هدف آن هم نيست . اما از نظر نظام كلی عالم اينها اساسا تصادف
نيست . از نظر نظام كلی عالم كه اگر يك فكر واردتر و دقيقتری باشد [
میبيند ] ، آن هم جزء نقشه است ، آن هم جزء هدف است . تصادف دانستن
ناشی از جهل ماست . ما چيزی را وقتی نمیدانيم ، [ میگوييم ] تصادف است
. مثال اينجور ذكر میكنند ، میگويند يك وقت كسی میداند اينجا در
زيرزمين آب وجود دارد يا میداند مثلا اينجا گنجی مدفون است ، شروع میكند
چاهی را كندن و كندن تا به آن گنج میرسد . اينجا میگويند آيا اين حرف
درست است كه من چاه را كندم و تصادفا به گنجی رسيدم ؟ نه ، من قبلا
میدانستم كه در اين نقطه معين گنج وجود دارد يا میدانستم آب وجود دارد و
برای استخراج گنج يا به دست آوردن آب اين كار را كردم . اين تصادف
نيست ، اما اگر همين كار را يك آدم جاهل بكند برای هدف ديگر [ از نظر
او تصادف است ] . او اين چاه را میكند ، میخواهد كه يك چاه آبی ، فاضل
آبی در خانه خودش داشته باشد ، اتفاقا سر پنج متری به يك گنجی میرسد
میگويد اين را من كندم ، تصادفا به گنجی رسيدم . از نظر آن كسی كه اين
راه و اين مسير را میداند ، از نظر آن كسی كه تمام خصوصيات را میشناسد ،
از نظر او تصادف نيست . از نظر آن كه نمیداند ، تصادف است . پس ، از
اين جهت است كه اين تصادفها يك امر نسبی است ، يعنی در عالم هر چيزی
كه در يك مسيری قرار میگيرد آن ، هدف اوست . اگر آن كه اين راه را طی
میكند بداند كه در اين مسير چه قرار گرفته است ، اين ديگر تصادف نيست
. عالمی كه ما امروز داريم میبينيم و اينهمه تصادفات در اين عالم ( كه
از نظر علم و اطلاعات محدود خودمان
|