پاورقی : . 1 دوباره " هم " كه ضمير عاقل هست آورده میشود ( نام آنها را ، آن كسان را ) . از اينجا استفاده كردهاند كه آن اسماء الهی يك حقايق واقعی بوده است ، تنها لفظ و اسم و نام و نشان و از اين حرفها نيست . . 2 بقره / . 33 . 3 بقره / . 34
نامها را به آدم آموخت . حالا مقصود از اسمها چيست ؟ آيا مقصود اسمهای
خدا ، يعنی شؤون پروردگار است ؟ آيا مقصود از اسم حقايق اشياء است ؟
چون هر چيزی را انسان تا يك عنوانی ، اسمی ، نامی به آن ندهد نمیتواند
بشناسد ، و بلكه ميان اينها شايد از يك نظر تفاوتی هم نباشد ، بگوييم
اسماء و شؤون الهی يا حقايق اشياء ، حالا هر چه هست . همينكه خداوند
اسمها را به آدم آموخت ، به ملائكه عرضه كرد : " « انبئونی باسماء هؤلاء
" آن حقايق را نشان داد ، گفت : شما اينها را به من معرفی كنيد ،
بگوييد نام اينها چيست ؟ برای آنها مجهول بود : " « قالوا سبحانك لا
علم لنا الا ما علمتنا »" پروردگارا ، ما جز آن مقداری كه تو به ما
آموختی نمیدانيم ، ما از اينها سردر نمیآوريم . " « قال يا ادم انبئهم
باسمائهم ، فلما انبئهم باسمائهم »" ( 1 ) آن وقت به آدم مأموريت
داده شد : ای آدم ! تو به اينها تعليم بده . همين موجودی كه دربارهاش
گفته بودند : " « ا تجعل فيها من يفسد فيها و يسفك الدماء »" آمد به
فرشتگان حقايقی را كه برای آنها مجهول بود تعليم داد . آن وقت خداوند به
فرشتگان فرمود : " « ا لم اقل لكم انی اعلم غيب السموات و الارض و
اعلم ما تبدون و ما كنتم تكتمون »" ( 2 ) من به شما نگفتم رازهايی
نهانی وجود دارد كه من آن رازهای نهانی را میدانم و شما نمیدانيد ؟ يعنی
شما از آن موجود ، فقط اين جنبهاش را میدانستيد و میشناختيد و میگفتيد
او منشأ شر و فساد میشود اما اين جنبهاش كه او میرسد به جايی كه شما
بايد در مكتب او بياموزيد ، اين را ديگر شما نديده بوديد . آن وقت بعد
از اين جريان است كه : " « و اذ قلنا للملائكة اسجدوا لادم ». . . " (
3 ) آن وقت به فرشتگان گفتيم كه به اين آدم سجده كنيد .
از مجموعه اين مثل ، البته انسان میتواند مطالب بسياری از قسمتهای
مختلف استفاده كند و درباره آن بحث كند ، ولی يكی از جنبهها اين است
كه انسان موجودی است كه در طبيعت او شر و فساد هست و در عين حال در
طبيعت اين موجود اين استعداد هست كه برسد به جايی كه مافوق فرشتگان و
ملائكه قرار بگيرد ، و ايندو هم به يكديگر آميخته است ، تفكيكناپذير
است . ملائكه نگفتند خدايا اين را كه میآفرينی [ منهای شر و فسادش خلق
كن ] . اگر برای ملائكه اين مسأله مطرح بود -
پاورقی : . 1 دوباره " هم " كه ضمير عاقل هست آورده میشود ( نام آنها را ، آن كسان را ) . از اينجا استفاده كردهاند كه آن اسماء الهی يك حقايق واقعی بوده است ، تنها لفظ و اسم و نام و نشان و از اين حرفها نيست . . 2 بقره / . 33 . 3 بقره / . 34 |