يك حرفی هم در جنبه منفی گفته است كه مخصوصا بايد به آن توجه كنيم ،
چون بعد روی آن ، حرف داريم و آن اين است كه می‏گويد : همان‏طوری كه اگر
محيط جديد نيازمندی جديد به وجود بياورد ، اين نيازمندی جديد تغييرات‏
جديدی در عضو موجود ايجاد می‏كند ( مثلا عضو جديد به وجود می‏آورد ) ، اگر
محيط جديد بعضی از نيازمنديها را از ميان ببرد ( يعنی در محيطی زندگی كند
كه نياز نداشته باشد ) عضوی كه برای آن نياز بوده است تدريجا حذف می‏شود
و از ميان می‏رود . مثالی كه ذكر كرده مثال خيلی واضحی است - راست هم‏
می‏گويد - اگر ما پرنده‏ای را مدتی در كنج قفسی حبس كنيم ( مثلا بيشتر از
يك سال ) ، بعد رهايش كنيم ، می‏بينيم قدرت پروازش را از دست داده‏
است .
در خود انسان اين قضيه خيلی محسوس است . شايد اگر كسی قيافه شناس‏
باشد و كمی در اين مسائل دقت كرده باشد ، اگر در حمام هم يعنی می‏خواهم‏
بگويم به قرائن لباس نه افراد مختلفی را ببيند می‏تواند تميز بدهد كه مثلا
اين آدم اهل كار است ، اين كارگر است ، دهاتی است و آن ديگری اداری‏
است . يك آدمی كه هميشه پشت ميز می‏نشيند و از پشت‏ميز هم كه حركت‏
می‏كند ، باز سوار اتومبيلش می‏شود و پشت فرمان اتومبيل است تا می‏رود به‏
خانه‏اش ، از آنجا دو مرتبه برمی‏گردد ( اصلا كارش اين است ) ، با آدمی‏
كه هميشه در بيابانها زندگی می‏كند ، زياد حركت می‏كند ، بيل می‏زند ، جست‏
و خيزهای زياد می‏كند ، يك جور اندام دارند ؟ اگر آدم در تمام دهات‏
بگردد اربابهايش نه ، زندگی آنها مثل زندگی اداری است در تمام كشاورزها
و به طور كلی مردمی كه كار می‏كنند ، يك آدم خپله آنچنانی پيدا نمی‏كند كه‏
مثلا پيه خيلی زياد زير پوستهايش جمع شده و شكمش جلو آمده باشد و قدرت‏
راه رفتن نداشته باشد . تا در محيطی زندگی می‏كند كه بايد كار كند و راه‏
برود ، وضع ساختمان بدنی‏اش هم مساعد با همان [ محيط ] است . اگر در
محيطی زندگی می‏كند كه از اين عضو استفاده نمی‏كند ، كم‏كم تغييرات [ پيدا
می‏شود ] . البته ابتدا نامحسوس است و اثرش فقط در اين است كه می‏بيند
نمی‏تواند راه برود . شايد اگر قرنها بگذرد و اين‏جور آدمها تناسل كنند ،
كم‏كم پاهايشان بكلی حذف شود و به صورت يك خيك دربيايند ! يك آدمی كه‏
هيچ وقت راه نمی‏رود و از پا استفاده نمی‏كند ، طبق نظر لامارك كم‏كم بايد
پاهايش حذف شود و يك خيك بشود ! البته اين حرفها تا اندازه‏ای درست‏
است و نظريه صحيحی است . می‏گويد پا كه در مارها حذف شده است ، اين‏
طور بوده كه