كشف كرده . معنايش اين است كه در ميان اين موجودات عالم ، مثلا در
منظومه شمسی قبلا خيال میكردند كه هفت تا يا هشت تا ستاره هست ، اخيرا
يك ستاره ديگر هم در كنار اين ستارهها كشف شد ، معلوم شد كه نه ، يك
ستاره نهمی هم در اين منظومه شمسی وجود دارد ، يعنی موضوعی كه ما به
دنبال آن هستيم و آن را جستجو میكنيم شيئی از اشياء عالم است در كنار
ساير اشياء ، كه اشياء را ما میشماريم میگوييم فلان شیء ، فلان شیء ، فلان
شیء ، يكی هم فلان شیء ديگر . اين يك جور است . يك وقت هست كه ما
وقتی درباره اثبات وجود يك چيزی بحث میكنيم ، آن چيز شيئی در كنار
ساير اشياء نيست ، آن شیء اگر باشد ، با همه اشياء و در همه اشياء هست
و اگر نباشد در هيچ جا وجود ندارد . چطور ؟ حال مثال عرض میكنم :
میدانيد كه يكی از مسائلی كه علما و فلاسفه از قديم الايام درباره آن
بحث كردهاند مساله زمان است كه آيا زمان وجود دارد يا وجود ندارد . عده
زيادی معتقد بودند كه اساسا زمان وجود ندارد ولی البته عقيده اكثر هميشه
اين بوده كه نه ، زمان وجود خارجی دارد . اگر كسی بخواهد اينجور در
جستجوی زمان باشد كه همين طوری كه مثلا يك ستاره شناس دنبال اين است كه
يك ستاره را در عالم پيدا كند در كنار ستارههای ديگر ، يا يك طبيعی دان
دنبال اين است كه يك عنصری را در كنار عنصرهای ديگر پيدا كند ، به
عنوان يك پديده از پديدههای عالم جستجو كند ، بگويد برويم بگرديم ببينيم
يك چيزی به نام زمان در ميان موجودات عالم پيدا میكنيم يا پيدا نمیكنيم
، اگر كسی اين جور در جستجوی زمان باشد ، او اگر نابغهترين افراد بشر
باشد و ميليونها سال دنبال زمان بگردد زمان را نمیتواند پيدا كند ، بگويد
مثلا ببينيم ما در زير يك ذرهبينی میتوانيم زمان را پيدا كنيم ، در پشت
يك تلسكوپی میتوانيم زمان را پيدا كنيم ، در يك لابراتوار در ضمن يك
تجزيهای میتوانيم زمان را پيدا كنيم . آدمی كه تصورش از زمان به عنوان
جزئی از اجزای طبيعت در كنار ساير اجزای طبيعت است ، تا ابد جستجو كند
زمان را پيدا نمیكند . آخرش خسته میشود میگويد زمان وجود ندارد . مكان
را هم اگر كسی بخواهد اينطور جستجو كند از همين قبيل است . اما اگر كسی
از اول تصورش درباره زمان به اين نحو نباشد كه بخواهد يك جزء از اجزای
عالم را پيدا كند ، بلكه بخواهد يك جنبه از جنبههای عالم را پيدا كند (
قضيه فرق میكند ) . " يك جنبه از جنبههای عالم " يعنی اين موجوداتی كه
ما الان داريم میبينيم ، اين موجودات سه بعدی كه دارای طول و عرض و عمق
هستند ، آيا هر
|