پاورقی : . 1 حديد / . 3 . 2 بقره / . 115 . 3 شوری / . 11
جامعيت آن است و اين را انسان به خوبی درك میكند و بهترين دليل بر
اينكه قرآن وحی الهی است همين است . آدم میبيند كه هر دانشمند ، هر
مقدار نبوغ داشته باشد ، وقتی كه در يك مسير میافتد آنچنان غرق در آن
مسير میشود كه ديگر اصلا غير آن را نمیبيند . خوب ما ديگر سراغ داريم ،
مثلا من برای صدرالمتألهين فوقالعا ده عظمت قائل هستم ، اصلا من به
اندازهای كه از كتابهای اين مرد و از تدريس كتابهای او لذت میبرم از
هيچ چيزی آن قدر لذت نمیبرم . عاليترين آرزوی من هميشه اوست ولی در عين
حال حس میكنم كه در محيط خودش غرق شده ، يعنی در آن كه فن خودش هست
غرق شده است ، از آن ديگر نمیتواند بيرون بيايد . تفسير قرآن هم كه
مینويسد هيچ امكان ندارد كه از آن پوست گردويی كه در داخل آن پوست گردو
قرار گرفته بيرون بيايد . يك بشر اين مقدار نبوغ داشته باشد ولی بالاخره
محدود است . باز شما میبينيد يك كس ديگر مثلا شيفته علوم تجربی میشود .
مثلا فرض كنيد طنطاوی . طنطاوی انصافا مرد دانشمندی است . از حق نبايد
گذشت ، اگر اين كتاب را به تفصيلی كه نوشته است ، اين مرد به تنهايی
نوشته باشد ننوشتهاند كه جمع نوشته راستی مرد بسيار متبحری بوده ،
فوقالعاده متبحر بوده . ولی او در علوم امروز غرق شده است ، ديگر اصلا
نمیتواند از اينها بيرون بيايد . هر جملهای ، هر كلمهای را هر جا پيدا
میكند میخواهد حتما به اينجا تطبيق بدهد . اما اين تنها قرآن است كه
همان طوری كه خود خدا در افعال تكوينی خودش " لا يشغله شأن عن شأن "
كتابش هم " لا يشغله شأن عن شأن " .
آن عرفان عالیای كه قرآن ذكر میكند : " « هو الاول و الاخر و الظاهر و
الباطن »" ( 1 ) شما اين تعبير را هيچ جای دنيا [ حتی در ] همان
كتابهای . . . . كه اينها دنبالش را گرفتند ، بودائيزم و اين حرفها كه
میگويند عاليترين اينجور حرفها در آنجا پيدا میشود ، به اين علو پيدا
نمیكنيد ، يا :
" « فاينما تولوا فثم وجهالله »" ( 2 )
" « ليس كمثله شیء »" ( 3 ) .
پاورقی : . 1 حديد / . 3 . 2 بقره / . 115 . 3 شوری / . 11 |