پاورقی : . 1 بقره / . 30
براساس نيكی و درستی خلق شده است . آنچه كه هست روی خواص اشياء و از
پديدههايی است كه از عمل مردم و عمل اشياء بيرون میآيد . چون خلقت اصلا
برای انسان است و از نظر قرآن موجودات برای تكميل و هدايت بشر آفريده
شدهاند ، بنابراين انسان بيشتر در معرض آزمايش است و همان مثال آب
باران كه فرموديد قرآن میفرمايد ، تمام اينها آب خالصند كه هر كس به
اندازه ظرفيت خودش هست ، منتها وقتی كه برخورد اعمال میشود ، شرور
پيدا میشود .
استاد : آن مطلبی كه عرض كرديم كه از قرآن مسأله خير كثير و شر قليل
را میتوان استفاده كرد . در آيه مربوط به خلقت آدم بود . آيه اينطور
فهميده میشود : فرشتگان گفتند كه تو اين را كه بيافرينی حتما از وجودش
شر و فساد پيدا میشود ، يعنی فرشتگان منها نكردند ، نگفتند اين را
بيافرين منهای شر و فساد ، خداوند هم در جواب آنها نگفت : خير ، اينها
منشأ شر و فساد نمیشوند . نكته قضيه اين است كه به ملائكه نگفت خير ،
شما اشتباه میكنيد و انسان منشأ شر و فساد نمیشود . با يك تاكتيك ،
آنها را به يك مطلب ديگر آگاه كرد ، به قول معروف : " عيب میجمله
بگفتی ، هنرش نيز ببين " ، گفت همين موجودی كه منشأ شر و فساد میشود ،
شما آن را كه ديديد اين را هم ببينيد . پس اينجا قبول كرد كه " « يفسد
فيها و يسفك الدماء »" ( 1 ) اما در كنار اين جنبه ، آن جنبه را هم
نشان داد . آيا غير از اين است كه میخواهد نشان دهد كه اين يك تابلويی
است كه در اين تابلو اگر آن هست ، اين هم هست ، ولی اگر اين جهت را
ببينيد ، ديگر آن جهت را فراموش میكنيد ؟
پاورقی : . 1 بقره / . 30 |