راه فطرت

قرار شد كه در اين جلسه راههايی را كه برای اثبات وجود خدا ذكر شده‏
است بيان كنيم . آنچه ما در جلسه گذشته گفتيم يك بحث مقدماتی بود و
يك بحث مقدماتی لازمی هم بود و بعد از چند جلسه‏ای كه مسائلی ذكر كرديم و
مخصوصا به ايرادها و اشكالهايی كه از طرف منكرين خدا ذكر شده است‏
پرداختيم ، اهميت و ارزش آن بحث مقدماتی بهتر روشن خواهد شد .
اما راههايی كه برای اثبات وجود خدا ذكر شده است . ما چون می‏خواهيم‏
يك بحث مستوفايی كرده باشيم خواهش می‏كنيم كه آقايان خيلی عجله به خرج‏
ندهند . می‏خواهيم يك تقسيم‏بندی نسبتا جامع و كاملی كرده باشيم برای‏
اينكه اين مطلب درست روشن بشود و آن وقت معلوم می‏شود كه چقدر در
بيانات كسانی كه برای اثبات خدا و توحيد چيز نوشته‏اند ، تشويش و
اضطراب و بی‏نظمی وجود دارد و همچنين چقدر در بيانات كسانی كه درباره‏
انكار وجود خدا بحث كرده‏اند ، همين تشويشها و اضطرابها وجود دارد .
از نظر كلی سه راه ( يعنی سه راه كلی كه باز بعضی از آن راهها خودش‏
منشعب می‏شود به راههای جزئی‏تری ) درباره اثبات وجود خدا ذكر شده است‏
يا وجود دارد . ما معتقديم هر سه راه هم راههای درستی است . يك راه را
ما راه روانی و يا فطری می‏ناميم ، راه ديگر را راه علمی و يا شبه فلسفی ،
و راه سوم راه فلسفی است .