قطعی است ، ولی اگر اين چهار تا جمع نشود شكلهای مختلفی پيدا می‏شود .
اولين شرط موفقيت يك پيام ، عقلی بودن ، قدرت و نيرومندی محتوای آن‏
است . يعنی اينكه خود آن پيام ، برای بشر چه آورده باشد ، با نيازهای‏
بشر چگونه انطباق داشته باشد ، يعنی چگونه برآورنده نيازهای بشر باشد .
بشر صدها نياز دارد ، نيازهای فكری ، احساسی ، عملی ، اجتماعی و مادی‏
دارد . يك پيام نه تنها نبايد بر ضد نيازهای بشر باشد بلكه بايد موافق و
منطبق بر آنها باشد . يك پيام در درجه اول بايد منطقی باشد ، يعنی با
عقل و فكر بشر سازگار باشد ، به گونه‏ای باشد كه جاذبه عقل انسان آن را به‏
سوی خودش بكشد . يك پيام اگر ضد منطق و عقل باشد ولو مثلا احساسی باشد ،
برای مدت كمی ممكن است دوام پيدا بكند ، ولی برای هميشه قابل دوام‏
نيست . اين است كه در قرآن كريم دائما دم از تعقل و تفكر می‏زند . قرآن‏
هرگز عقل و منطق را ترك نكرده است ، بلكه از عقل و منطق به عنوان يك‏
پايه برای خود استفاده كرده و دعوت به تعقل نموده است .
همچنين برای اينكه محتوای يك پيام غنی و نيرومند باشد ، بايد با
احساسات بشر انطباق داشته باشد : انسان كانونی دارد غير از كانون عقلی و
فكری به نام كانون احساسات كه آن را نمی‏توان ناديده گرفت . توافق و
هماهنگی با احساسات و تا حدی اشباع احساسات عالی و رقيق بشر و نيز
هماهنگی با نيازهای زندگی و نيازهای عملی و عينی بشر ، از ديگر شرايط غنی‏
بودن ، محتوای يك پيام است . اگر پيامی با نيازهای طبيعی بشر ضديت‏
داشته باشد ،