پاورقی : 5 - 4 - 3 - 2 - 1 - مجمع البيان ج 8 ص . 486
نمیدانم و برخوردم آنطور كه بايد ، ثابت و محقق و روشن نيست ، نمیگويم
. در مقابل مردم تظاهر به دانستن مطلبی كه هنوز آن را برای خودم توجيه
نكردهام ، نمیكنم .
در ذيل اين آيه در مجمع البيان از عبدالله بن مسعود روايت شده است كه
« ايها الناس من علم شيئا فليقل » ( 1 ) ای مردم ، كسی كه چيزی را
میداند پس بگويد ، « و من لم يعلم » ( 2 ) و كسی كه چيزی را نمیداند
« فليقل الله اعلم » (3) بگويد خدا داناتر است . « فان من العلم ان يقول
لما لا يعلم الله اعلم » ( 4 ) يكی از علمها همين است كه انسان علم به
عدم علم خودش داشته باشد ، جاهل بسيط باشد ، لااقل بداند كه نمیداند (
خود بداند كه نداند ) اعتراف كردن به اين مطلب ، خودش يك درجه از علم
است . عبدالله بن مسعود ، بعد اين آيه را خواند : فان الله تعالی قال
لنبيه ، « قل ما اسئلكم عليه من اجر و ما انا من المتكلفين »( 5 ) معلوم
میشود عبدالله بن مسعود كه از صحابه بزرگوار رسول اكرم است ، از جمله :
ما انا من المتكلفين ، اين مطلب را استفاده كرده كه هر كسی هر چه میداند
به مردم بگويد ، و آنچه را نمیداند ، بگويد كه نمیدانم .
ابن جوزی كه از خطبای معروف است ، بالای يك منبر سه پلهای بود .
ظاهرا زنی آمد و مسئلهای از او پرسيد ، گفت نمیدانم . گفت تو كه
نمیدانی چرا سه پله بالاتر رفتهای ؟ گفت اين سه پله كه بالاتر رفتهام برای
آن چيزهايی است كه من میدانم و شما نمیدانيد ،
پاورقی : 5 - 4 - 3 - 2 - 1 - مجمع البيان ج 8 ص . 486 |