« و لا مال » دنبال آن عبادتهائی هستند كه نه به جان ، نه به مال و نه به‏
حيثيتشان ضرر می‏زند ، مثل نماز و روزه ، اما اگر وظيفه‏ای ، ضرری به جايی‏
می‏زند ، ديگر آن را قبول ندارند . تا آنجا كه می‏فرمايد اگر نماز هم به‏
كار يا حيثيت يا جانشان ضرر می‏زند ، آن را رها می‏كردند « كما رفضوا اسمی‏
الفرائض و اشرفها » . همان طوری كه عاليترين و شريفترين فريضه‏ها را رها
كردند ، نماز را هم رها می‏كردند . آن عاليترين و شريفترين فريضه‏ها كدام‏
است ؟ « ان الامر بالمعروف و النهی عن المنكر فريضه عظيمه بها تقام‏
الفرائض » فريضه بزرگی است كه ساير فرائض به وسيله آن بپا می‏شود .
بايد امر به معروف و نهی از منكر باشد تا نمازی باشد ، تا زكاتی باشد ،
تا حجی باشد ، تا خمسی باشد ، تا معاملاتی باشد ، تا قانونی باشد ، تا
اخلاقی باشد .
باز قسمتی از حديث را حذف می‏كنم ، فرمود : « ان الامر بالمعروف و
النهی عن المنكر سبيل الانبياء » همانا امر به معروف و نهی از منكر ، راه‏
همه پيامبران است ، « منهاج الصلحاء ، بها تقام الفرائض و تامن‏
المذاهب » واجبات خدا به اين وسيله بپا داشته می‏شود و راهها به اين‏
وسيله امن می‏گردد ، كسبها به اين وسيله حلال ، و مظالم به اين وسيله باز
می‏گردد ، زمين به اين وسيله آباد می‏شود .
شما از اينجا بفهميد كه حوزه امر به معروف و نهی از منكر تا كجا است‏
، تا حدود آباد شدن زمين . خدا می‏داند آدم گاهی كه يك چيزهائی را می‏بيند
و در تاريخ اسلام مطالعه می‏كند ، دود از كله‏اش بلند می‏شود كه ما چه بوديم‏
و چه شديم . دلم می‏خواهد