پاورقی : 1 - [ به كتاب گرانقدر " الغدير " ج 10 ص 179 مراجعه شود . در آنجا مطلب از نظر >
هم نداشت . معاويه و بسياری از خلفای آل عباس هم مردمان فاسق و فاجری
بودند ، ولی يك مطلب را كاملا درك میكردند ، و آن اينكه میفهميدند كه
اگر بخواهند ملك و قدرتشان باقی بماند ، بايد تا حدود زيادی مصالح اسلامی
را رعايت كنند ، شئون اسلامی را حفظ كنند . اين را درك میكردند كه اگر
اسلام نباشد آنها هم نخواهند بود . میدانستند كه صدها ميليون جمعيت از
نژادهای مختلف چه در آسيا ، چه در آفريقا و چه در اروپا كه در زير
حكومت واحد در آمدهاند و از حكومت شام يا بغداد پيروی میكنند ، فقط به
اين دليل است كه اينها مسلمانند ، به قرآن اعتقاد دارند و به هر حال
خليفه را يك خليفه اسلامی میدانند ، و الا اولين روزی كه احساس كنند كه
خليفه خود بر ضد اسلام است ، اعلام استقلال میكنند .
چه موجبی داشت كه مثلا مردم خراسان ، شام و سوريه ، مردم قسمتی از
آفريقا ، از حاكم بغداد يا شام اطاعت كنند ؟ دليلی نداشت . و لهذا
خلفايی كه عاقل ، فهميده و سياستمدار بودند اين را میفهميدند كه مجبورند
تا حدود زيادی مصالح اسلام را رعايت كنند . ولی يزيد بن معاويه اين شعور
را هم نداشت ، آدم متهتكی بود ، آدم هتاكی بود ، خوشش میآمد به مردم و
اسلام بیاعتنايی كند ، حدود اسلامی را بشكند . معاويه هم شايد شراب میخورد
( اينكه میگويم شايد ، از نظر تاريخی است ، چون يادم نمیآيد ، ممكن است
كسانی با مطالعه تاريخ ، موارد قطعی پيدا كنند ( 1 " ولی هرگز تاريخ
نشان نمیدهد كه معاويه در يك
پاورقی : 1 - [ به كتاب گرانقدر " الغدير " ج 10 ص 179 مراجعه شود . در آنجا مطلب از نظر > |