شود ( 1 ) . اين امر مثل تاكتيكها و استراتژيهايی است كه فرماندهان‏
لشكرها به كار می‏برند كه به ابتكار خود آنها بستگی دارد . مثلا در وقتی كه‏
متفقين با آن دول محور در مصر ( اسكندريه ، العلمين ) می‏جنگيدند و
آيزنهاور فرمانده متفقين بود ، البته مقرراتی بود كه او نبايد از آنها
تجاوز می‏كرد ، ولی بسياری از قضايا به ابتكار او بستگی داشت ، او بايد
ابتكار به خرج می‏داد تا پيروز می‏شد . دشمن هم عينا همين حالت را داشت .
حال ببينيم معنی جمله عبدالرحمن بن عوف و همچنين پاسخ علی ( ع ) چيست‏
؟ عبدالرحمن به علی ( ع ) گفت : تو بايد متعهد شوی كه قانون ، كتاب‏
الله و سنت رسول الله باشد ولی روش رهبری ، همان روش رهبری شيخين باشد
. اگر علی ( ع ) روش شيخين را می‏پذيرفت ، در اين صورت مثلا چنانچه عمر
پيش خود خيال می‏كرد كه حق دارد متعه را كه پيغمبر تحليل كرده است تحريم‏
كند ، علی ( ع ) بايد می‏گفت من هم می‏گويم حرام است ، و يا در مورد بيت‏
المال كه عمر تدريجا آن را از تقسيم بالسويه زمان پيغمبر خارج كرد و
تبعيض روا داشت ، بايد متعهد می‏شد كه بعد از اين ، به همين ترتيب عمل‏
می‏كند ، و بايد بدعتهايی را كه عمر در زمان خودش به عنوان اينكه من‏
رهبرم و رهبر حق دارد چنين و چنان بكند به وجود آورده بود ، می‏پذيرفت .
می‏خواستند علی ( ع ) را در كادر رهبری ابوبكر و عمر محدود كنند و اين ،
برای علی امكان نداشت چرا كه در اين صورت او هم بايد العياذ بالله مثل‏
عثمان

پاورقی :
1 - برای مطالعه بيشتر در اين زمينه ، به كتابهای " ولاءها و ولايتها "
و " امامت و رهبری " اثر استاد شهيد مراجعه شود .