مفضل غرق در اين تفكرات بود كه سر و كله ابن ابی العوجاء - مادی مسلك‏
معروف - پيدا شد و آمد و در كناری نشست . طولی نكشيد يكی ديگر از
همفكران و هم مسلكان ابن ابی العوجاء وارد شد و پهلوی او نشست و با هم‏
به گفتگو پرداختند .
در آن تاريخ كه آغاز دوره خلافت عباسيان بود ، دوره تحول فرهنگی اسلامی‏
بود . در آن دوره ، خود مسلمانان برخی رشته‏های علمی تأسيس كرده بودند .
نيز كتبی در رشته‏های علمی و فلسفی از زبانهای يونانی و فارسی و هندی‏
ترجمه كرده يا مشغول ترجمه بودند . نخله‏ها و رشته‏های كلامی و فلسفی به‏
وجود آمده بود . دوره دوره برخورد عقايد و آراء بود . عباسيان به آزادی‏
عقيده - تا آنجا كه با سياست برخورد نداشت - احترام می‏گذاشتند .
دانشمندان غير مسلمان ، حتی دهريين و ماديين كه در آن وقت به نام "
زنادقه " خوانده می‏شدند ، آزادانه عقايد خويش را اظهار می‏داشتند . تا
آنجا كه احيانا اين دسته در مسجدالحرام كنار كعبه ، يا