تا وقتی كه خوارج تنها به اظهار عقيده قناعت كرده بودند ، علی - عليه‏
السلام - متعرض آنها نشد ، حتی به تكفير خود از طرف آنها اهميت نداد ،
و حقوق آنها را از بيت المال قطع نكرد و با منتهای جوانمردی به آنها
آزادی در اظهار عقيده و بحث و گفتگو داد ، اما از آن وقت كه به عنوان‏
امر به معروف و نهی از منكر ، رسما شورش كردند دستور سركوبی آنها را
داد .
در نهروان ميان آنها و علی - عليه السلام - جنگ شد و علی شكست سختی به‏
آنها داد .
مبارزه با خوارج از آن نظر كه مردمی معتقد و مؤمن بودند بسيار كار
مشكلی بود ، آنها مردمی بودند كه به اعتراف دوست و دشمن دروغ نمی‏گفتند
، صراحت لهجه عجيبی داشتند ، عبادت می‏كردند ، آثار سجده در پيشانی‏
بسياری از آنها نمايان بود ، بسياری قرآن تلاوت می‏كردند ، شب زنده دار
بودند ، اما بسيار جاهل و سبك مغز بودند ، اسلام را به صورتی بسيار خشك‏
و جامد و بی روح می‏شناختند و معرفی می‏كردند .
كمتر كسی می‏توانست خود را برای جنگ