علوم تجربی و عملی اهميت ندادند ، ما بعد الطبيعه و فلسفه الهی يونانی‏
چيزی جز همان معتقدات بت پرستی آنها كه آب و رنگ فنی به آنها داده‏اند
نيست . يك سلسله گمانها و حدسها و لفاظيها است كه حقيقت و معنی ندارد
، خداوند ، مسلمانان را با تعليمات آسمانی خود از بحث و فحص و تجزيه و
تحليل در اين مسائل كه بی‏شباهت به تجزيه و تحليلهای شيميائی نيست بی‏
نياز ساخته است . اما مسلمانان اين نعمت عظمی را ناسپاسی كردند و نيرو
و نبوغ خود را صرف در اين مسائل كردند " ( 1 ) .
بدون شك نظر امثال فريد و جدی و ندوی نوعی " رجعت " اشعريگری است‏
ولی به صورت مدرن و امروزی يعنی پيوند خورده با فلسفه حسی .
ما فعلا نمی‏توانيم از جنبه فلسفی وارد بحث ارزش تعقلات فلسفی بشويم ،
در مقاله " ارزش معلومات " و مقاله " پيدايش كثرت در ادراكات "
كتاب " اصول فلسفه و روش رئاليسم " بحث نسبه كافی در اين زمينه شده‏
است ، در اينجا سخن را از جنبه قرآنی دنبال می‏كنيم كه آيا قرآن كريم‏
تنها راه تحقيق در الهيات را مطالعه در طبيعت می‏داند و راه ديگری را به‏
رسميت نمی‏شناسد يا چنين نيست ؟

پاورقی :
1 - مصدر سابق - صفحه . 135