اميرالمؤمنين علی " ع " جمله‏ای دارد كه بسيار جالب و عميق است‏
می‏فرمايد :
" « عجبت لمن ينشد ضالته و قد اضل نفسه فلا يطلبها » " ( 1 )
تعجب می‏كنم از كسی كه در جستجوی گمشده‏اش بر می‏آيد و حال آنكه " خود
" را گم كرده و در جستجوی آن برنمی‏آيد .
خود را گم كردن و فراموش كردن منحصر به اين نيست كه انسان درباره‏
هويت و ماهيت خود اشتباه كند ، و مثلا خود را با بدن جسمانی و احيانا با
بدن برزخی آنچنانكه احيانا اين اشتباه برای اهل سلوك رخ می‏دهد ، اشتباه‏
كند .
همانطوری كه در فصل پيش گفتيم هر موجودی در مسير تكامل فطری خودش كه‏
راه كمال را می‏پيمايد در حقيقت از خود به خود سفر می‏كند يعنی از خود
ضعيف به سوی خود قوی می‏رود .
عليهذا انحراف هر موجود از مسير تكامل واقعی ، انحراف از خود به‏
ناخود است ، اين انحراف بيش از همه جا در مورد انسان كه موجودی مختار
و آزاد است صورت می‏گيرد ، انسان هر غايت انحرافی را كه انتخاب كند در
حقيقت او را به جای " خود " واقعی ، گذاشته است ، يعنی ناخود را خود
پنداشته است آنچه در مورد ذم محو شدن و فانی شدن در ماديات آمده است‏
ناظر به اين جهت است .

پاورقی :
1 - غرر و درد آمدی جلد 4 صفحه . 340