يعنی متقی كسی است كه خودش از ناحيه سختگيريهای خودش در رنج است‏
اما مردم از ناحيه او در آسايشند .
قرآن كريم انصار مدينه را كه حتی در حال فقر برادران مهاجر خود را
پذيرائی كردند و آنان را بر خودشان مقدم داشتند چنين توصيف می‏كند :
« و يؤثرون علی انفسهم و لو كان بهم خصاصه »
يعنی ديگران را بر خود مقدم می‏دارند هر چند فقير و نيازمند باشند .
بديهی است كه زهد بر مبنای ايثار در شرائط مختلف اجتماعی فرق می‏كند ،
در يك اجتماع مرفه كمتر نياز به ايثار پيدا می‏شود ، و در يك اجتماع‏
محروم مانند اجتماع آنروز مدينه بيشتر ، و يكی از رازهای تفاوت سيره‏
رسول اكرم ( ص ) و علی ( ع ) در اين جهت با سائر ائمه اطهار همين است‏
.
و به هر حال ، زهد بر اساس فلسفه ايثار هيچگونه ربطی با رهبانيت و
گريز از اجتماع ندارد بلكه زائيده علائق و عواطف اجتماعی است و جلوه‏
عاليترين احساسات انسان دوستانه و موجب استحكام بيشتر پيوندهای اجتماعی‏
است .

همدردی

همدردی و شركت عملی در غم مستمندان و محرومان يكی ديگر از ريشه‏ها و
فلسفه‏های زهد است .