شاهكار را می‏توان پيدا كرد كه به اندازه نهج البلاغه متنوع باشد ؟ !
سخن نماينده روح است ، سخن هر كس به همان دنيايی تعلق دارد كه روح‏
گوينده‏اش به آنجا تعلق دارد ، طبعا سخنی كه به چندين دنيا تعلق دارد
نشانه روحيه‏ای است كه در انحصار يك دنيای بخصوص نيست . و چون روح علی‏
محدود به دنيای خاصی نيست ، در همه دنياها و جهانها حضور دارد ، و به‏
اصطلاح عرفا ، " انسان كامل " و " كون جامع " و " جامع همه حضرات "
و دارنده همه مراتب است ، سخنش نيز به دنيای خاص محدود نيست . از
امتيازات سخن علی اينست كه به اصطلاح شايع عصر ما چند بعدی است نه يك‏
بعدی .
خاصيت همه جانبه بودن سخن علی و روح علی مطلبی نيست كه تازه كشف شده‏
باشد ، مطلبی است كه حداقل از هزار سال پيش اعجابها را بر می‏انگيخته‏
است . سيد رضی كه به هزار سال پيش تعلق دارد ، متوجه اين نكته و شيفته‏
آن است ، می‏گويد :
" از عجايب علی كه منحصر به خود اوست و احدی با او در اين جهت‏
شريك نيست اينست كه وقتی انسان در آن گونه سخنانش كه در زهد و موعظه‏
و تنبه است تامل می‏كند ، و موقتا از ياد می‏برد كه گوينده اين سخن ، خود
، شخصيت اجتماعی عظيمی داشته و فرمانش همه جا نافذ و مالك الرقاب عصر
خويش بوده است ، شك نمی‏كند كه اين سخن از آن كسی