حقوق ديگران و تجاوز نكردن به حدود و حقوق آنهاست ، اما جود اينست كه
آدمی با دست خود حقوق مسلم خود را نثار غير میكند ، آن كه عدالت میكند
به حقوق ديگران تجاوز نمیكند و يا حافظ حقوق ديگران است از تجاوز و
متجاوزان ، و اما آنكه جود میكند فداكاری مینمايد ، و حق مسلم خود را به
ديگری تفويض میكند پس جود بالاتر است .
واقعا هم اگر تنها با معيارهای اخلاقی و فردی بسنجيم مطلب از اين قرار
است ، يعنی جود بيش از عدالت معرف و نشانه كمال نفس و رقاء روح
انسان است ، اما . . .
ولی علی ( ع ) برعكس نظر بالا جواب میدهد . علی ( ع ) به دو دليل
میگويد عدل از جود بالاتر است ، يكی اينكه :
« العدل يضع الامور مواضعها و الجود يخرجها من جهتها » .
يعنی " عدل جريانها را در مجرای طبيعی خود قرار میدهد . اما جود
جريانها را از مجرای طبيعی خود خارج میسازد " . زيرا مفهوم عدالت اين
است كه استحقاقهای طبيعی و واقعی در نظر گرفته شود و به هر كس مطابق
آنچه به حسب كار و استعداد ، لياقت دارد داده شود ، اجتماع حكم ماشينی
را پيدا میكند كه هر جزء آن در جای خودش قرار گرفته است . و اما جود
درست است كه از نظر شخص جود كننده كه مايملك مشروع خويشرا به ديگری
میبخشد فوقالعاده با ارزش است ، اما بايد
|