پاورقی : 1 - نهج البلاغه ، خطبه . 16
" « الا وان الخطايا خيل شمس ، حمل عليها راكبها و خلعت لجمها
فتقحمت بهم فی النار . الا و ان التقوا مطايا ذلل حمل عليها راكبها و
اعطوا ازمتها فاوردتهم الجنه » " ( 1 ) .
همانا خطاها و گناهان و زمامرا در اختيار هوای نفس دادن ، مانند
اسبهای سركش و چموشی است كه لجام از سر آنها بيرون آورده شده و اختيار
از كف سوار بيرون رفته باشد و عاقبت اسبها سوارهای خود را در آتش
افكنند . و مثل تقوا مثل مركبهای رهوار و مطيع و رام است كه مهارشان در
دست سوار است و آن مركبها با آرامش سوارهای خود را به سوی بهشت
میبرند .
در اين خطبه تقوا به عنوان يك حالت روحی و معنوی كه اثرش ضبط و
مالكيت نفس است ذكر شده است . اين خطبه میگويد : لازمه بیتقوائی و
مطيع هوای نفس بودن ضعف و زبونی و بیشخصيت بودن در برابر محركات
شهوانی و هواهای نفسانی است .
انسان در آن حالت مانند سوار زبونی است كه از خود اراده و اختياری
ندارد و اين مركب است كه به هر جا كه دلخواهش هست میرود ، لازمه تقوا
قدرت و اراده و شخصيت معنوی داشتن و مالك حوزه وجود خود بودن است ،
مانند سوار ماهری كه بر اسب تربيت شدهای سوار است و با قدرت و تسلط
كامل آن اسب را در جهتی كه خود انتخاب كرده میراند و اسب در كمال
سهولت اطاعت میكند .
پاورقی : 1 - نهج البلاغه ، خطبه . 16 |