" « الا وان الخطايا خيل شمس ، حمل عليها راكبها و خلعت لجمها
فتقحمت بهم فی النار . الا و ان التقوا مطايا ذلل حمل عليها راكبها و
اعطوا ازمتها فاوردتهم الجنه » " ( 1 ) .
همانا خطاها و گناهان و زمامرا در اختيار هوای نفس دادن ، مانند
اسبهای سركش و چموشی است كه لجام از سر آنها بيرون آورده شده و اختيار
از كف سوار بيرون رفته باشد و عاقبت اسبها سوارهای خود را در آتش‏
افكنند . و مثل تقوا مثل مركبهای رهوار و مطيع و رام است كه مهارشان در
دست سوار است و آن مركبها با آرامش سوارهای خود را به سوی بهشت‏
می‏برند .
در اين خطبه تقوا به عنوان يك حالت روحی و معنوی كه اثرش ضبط و
مالكيت نفس است ذكر شده است . اين خطبه می‏گويد : لازمه بی‏تقوائی و
مطيع هوای نفس بودن ضعف و زبونی و بی‏شخصيت بودن در برابر محركات‏
شهوانی و هواهای نفسانی است .
انسان در آن حالت مانند سوار زبونی است كه از خود اراده و اختياری‏
ندارد و اين مركب است كه به هر جا كه دلخواهش هست می‏رود ، لازمه تقوا
قدرت و اراده و شخصيت معنوی داشتن و مالك حوزه وجود خود بودن است ،
مانند سوار ماهری كه بر اسب تربيت شده‏ای سوار است و با قدرت و تسلط
كامل آن اسب را در جهتی كه خود انتخاب كرده می‏راند و اسب در كمال‏
سهولت اطاعت می‏كند .

پاورقی :
1 - نهج البلاغه ، خطبه . 16