پاورقی : 1 - حقيقت اين است كه اين بن بست از آنجا پيدا شد كه حاجی سبزواری خواسته مطلق وجود را همان طور كه خود در شرح تصريح میكند اعم از رابط و محمولی رابطی و محمولی نفسی قائم بالذات ، و محمولی نفسی قائم بغير ، مقسم قرار دهد . اما چنانكه قبلا گفتيم اساس آن تقسيمات غلط است . بنابر اصالت وجود طور ديگر بايد سخن بگوئيم . بنا بر اصالت وجود اگر حقيقت وجود را منظور و مقسم قرار دهيم نوعی تقسيم بايد انجام دهيم و اگر ماهيت را منظور و مقسم قرار دهيم نوعی ديگر بايد انجام دهيم و حتی مفهوم اقسام بنا بر هر يك از دو قسم متفاوت میگردد . اگر حقيقت وجود را منظور قرار دهيم بايد بگوئيم حقيقت وجود يا واجب است و يا ممكن و شق سومی در كار نيست . و البته معنی امكان در باب وجود بنابر اصالت وجود با امكان در باب ماهيت متفاوت است ، همچنانكه معنی وجوب نيز بنابر اصالت وجود با وجوب بنابر اصالت ماهيت متفاوت است . و اما اگر ماهيت را در نظر بگيريم ، ماهيت به تبع وجود و عدم متصف به اين صفات سه گانه میشود . هر ماهيتی عقلا از نظر اتصاف به وجود از يكی از اين سه حال خارج نيست : يا واجب است و يا ممكن و يا ممتنع . يعنی يا واجب الوجود است يا ممكن الوجود و يا ممتنع الوجود و همچنين هر ماهيت مفروض الوجودی از نظر اتصاف به صفتی از صفات يا ثبوت آن صفت برای او ، يا بالوجوب است ، يا بالامكان و يا بالامتناع . پس آنجا كه میخواهيم تقسيم را سه جانبه قرار دهيم اگر بر مبنای اصالت ماهيت قضاوت میكنيم لزومی ندارد ظرف را ، عالم ذهن قرار دهيم و اگر بر مبنای اصالت وجود قضاوت میكنيم هرگز خود وجود تقسيم سه جانبه نمیپذيرد نه در ظرف ذهن و نه در ظرف خارج و اما ماهيت كه بنابراين مبنا اعتباری >