بماهو موجود " است ، در اين علم منحصرا دربارهء خدا بحث نمیشود ، بلكه
بخشی از اين علم ، دربارهء اثبات وجود خداست . و اين كه برخی گمان
كردهاند : اين علم ، مساوی است با " فرض قبول وجود خداوند " ، فرض
قبول وجود خداوند نيز ، مساوی است با " فرض قبول اين علم " ، صد در
صد غلط است .
ممكن است كسانی ، اين علم را به عنوان يك علم ، قبول داشته باشند ،
ولی در مساله اثبات وجود خدا جانب منفی را بگيرند ، و هم ممكن است
كسانی وجود خداوند را قبول داشته باشند ، اما اين علم را به عنوان يك
علم معتبر ، منكر باشند .
عدم درك صحيح معنای لفظ " متا فيزيك " و وجه تسميه آن منشاء يك
اشتباه جدی برای افراد زيادی از مترجمان و مفكران اروپائی گرديده است .
آنها وقتی كه به نام قديمی اين علم يعنی متا فيزيك برخوردند و پنداشتند
كه واقعا معنی اين كلمه " ماوراء الطبيعه " است و لهذا اين علم را علم
مجردات و بحث در آن را بحث درباره اموری كه خارج از طبيعت وجود دارند
تلقی كردند از اين رو انكار خدا و مجردات را مساوی با انكار اين علم ، و
انكار اين علم ، و انكار اين علم را مساوی با انكار خدا دانستند .
مطلب ديگری كه در اين اشتباه تاثير داشته است اين است كه برخی گمان
كردهاند كه موضوع اين علم " موجود مطلق " يعنی نامحدود ، يعنی خدا است
، و حال آنكه موضوع اين علم " مطلق موجود " است نه " موجود مطلق " ،
يعنی در اين علم بحث دربارهء موجود است از آن جهت كه موجود است ، نه
از آن جهت كه موجود خاص است ، يعنی نه از آن جهت كه مادی است يا
مجرد ، جوهر است يا عرض ، متغير است يا ثابت ، و نه از هيچ جهت خاص
ديگر موجودات از اين جهت كه موجودند احكام و آثار و تقسيماتی دارند كه
قابل بررسی است و هيچ لزومی
|