پاورقی : 1 - اين برهان به تفصيل در درسهای " اسفار " استاد شهيد كه در حوزه علميه قم میفرمودند تقرير گرديده است كه انشاء الله آن درسها ضمن " مقالات فلسفی " استاد منتشر خواهد شد . ( ناشر )
رسيدهايم . اما اگر آن نيروها ، طبيعی باشند - كه واقعا هم ، چنين است
زيرا در محل خود ثابت شده كه محال است ، حركات ظاهری اين عالم ،
مستقيما از ماورای طبيعت ( ماوراء الطبيعه ) نشات گيرند - به حكم اينكه
قوای طبيعی ، بايد متغير باشند پس خود نيازمند به نيروهای ديگری هستند ،
كه در خود اينها حركت و تغيير ايجاد كند ، و باز نقل كلام میشود به قوائی
كه مبداء تغيير در اين قوا هستند و بالاخره در نهايت امر بايد معتقد شويم
كه همواره در بن و ريشه عالم ، قوه و يا قوای ثابت و ماوراء الطبيعی ،
كه همه حركات از آنجا ناشی میشود ، وجود دارد . و اين همان برهان محرك
اول ارسطوئی است ( 1 ) . . .
راه حركت به نحوی كه گفته شد ، يك راه عمومی است . يعنی آنچه مبداء
استدلال است ، همه حركاتی است كه در عالم هست ، و هر يك از حركات
عالم ، صلاحيت دارند كه مبداء استدلال قرار گيرد .
ولی اين راه را به نحوی خاص نيز میتوان طی كردو آن از راه حركت نفس
است از حد " عقل هيولانی " به حد " عقل بالفعل " . و از حد " عالم
بالقوه " ، به حد " عالم بالفعل " .
و به عبارت بهتر : ازحد " عالم قلانی بالقوه " ، به حد " عالم عقلانی
بالفعل " . حاجی سبزواری در " شرح منظومه " اين مطلب را به نحوی بيان
كرده است كه استدلال جداگانهای ، غير از آنچه گفته شد به شمار نمیرود ،
ولی ما به نحوی تقرير
پاورقی : 1 - اين برهان به تفصيل در درسهای " اسفار " استاد شهيد كه در حوزه علميه قم میفرمودند تقرير گرديده است كه انشاء الله آن درسها ضمن " مقالات فلسفی " استاد منتشر خواهد شد . ( ناشر ) |