پاورقی : 1 - آن ( خدائی ) كه ( هر موجود را ) اندازه گيری معين فرموده سپس هدايت نمود . 2 - آن ( خدائی ) كه خلقت خاص هر موجودی را بدو بخشيد سپس او را ( برآن اساس ) هدايت نمود .
و راه يابی است .
طرز راه يابی اشياء به شكلی است كه نظامات داخلی اشياء با همه
تجهيزات حيرت انگيز آنها برای اين كه بتوانند تا اين حد با راه و هدف
خود آشنا باشند كافی نيست . بدين معنی كه اشياء و موجودات در عين اينكه
از يك سازمان درونی برخوردارند ، نوعی بينش مرموز نيز آنها را هدايت
میكند و آنها به مدد اين بينش راه خود را به سوی آينده میشناسند .
فی المثل يك گلبول سفيد خون و يا يك حشرهء كوچك چنان با وظيفه و كار
خود آشنا است كه گوئی تعليمات قبلی منظمی ديده است .
يك ماشين ، هر اندازه دقيق ساخته شده باشد قادر به ابتكار و اختراع و
پيدا كردن راههای نو و قادر به منطبق ساختن خود با محيط جديد و قادر به
ايجاد اعضاء جديد و تكميل آنها نيست ، ولی در اشياء و بالخصوص در
نباتات و حيوانات چنين چيزی هم مشاهده میشود . اين خود نشانه ديگری
است بر اينكه قوهء مرموز و نيروی شاعری اشياء را با شكل مرموزی هدايت و
رهبری میكند . مساله هدايت و راهيابی اشياء داستان مفصلی دارد كه اين جا
مجال شرح و بسط آن نيست .
قرآن كريم به اين اصل در آيات مختلفی اشاره میكند ، از جمله آنجا كه
میفرمايد : « الذی قدر فهدی »( سورهء اعلی آيه 3 ) ( 1 )
و همچنين آنجا كه از زبان حضرت موسی ( ع ) خطاب به فرعون نقل میكند :
« الذی اعطی كل شیء خلقه ثم هدی . »( سورهء طه آيه 50 ) ( 2 )
پاورقی : 1 - آن ( خدائی ) كه ( هر موجود را ) اندازه گيری معين فرموده سپس هدايت نمود . 2 - آن ( خدائی ) كه خلقت خاص هر موجودی را بدو بخشيد سپس او را ( برآن اساس ) هدايت نمود . |