است يا متعدد ، ؟ مجرد است يا مادی ؟ چه صفاتی دارد ؟ در مراحل بعدی و
با براهين جداگانه اثبات می‏شود . دو برهان ذيل را با توجه به اين نكته‏
بايد مورد توجه قرار داد ، در منظومه يكی از اين دو برهان كه همان برهان‏
" صديقين " است ذكر شده است .

برهان سينوی

بوعلی ، فيلسوف و طبيب بزرگ اسلامی محاسبه عقلی و فيلسوفانه خويش را
از راه تقسيم موجود به واجب الوجود و ممكن الوجود ، و استلزام ممكن‏
الوجود واجب الوجود را انجام داده است .
وی می‏گويد : موجود به حسب فرض عقلی يا واجب الوجود است يا ممكن‏
الوجود . يعنی هر چيزی كه موجود است اگر نسبت ذات او را با موجود بودن‏
و موجود نبودن در نظر بگيريم به حكم بديهی عقلی دارای يكی از دوحالت ذيل‏
خواهد بود :
الف - اينكه موجود بودن از ذات او تفكيك ناپذير است ، به عبارت‏
ديگر موجود بودن ضروری ذات او است ، آن چنان كه فی المثل زوج بودن از
عدد چهار تفكيك ناپذير است و ضروری ذات عدد چهار است و آن چنان كه صد
و هشتاد درجه بودن مجموع زوايای مثلث از ذات مثلث تفكيك ناپذير است‏
و ضروری ذات او است . چنين موجودی به حسب تعريف واجب الوجود است .
ب - اين كه موجود بودن از ذات او تفكيك پذير است يعنی هيچ گونه‏
امتناعی ندارد كه آن چيز موجود نباشد و به عبارت ديگر موجود بودن برای‏
ذات او ضروری نيست . ذات او ذاتی است كه نه ايجاب می‏كند موجود باشد
و نه