پاورقی : 1 - طبق آنچه از كتاب " نظر متفكران اسلامی دربارهء طبيعت " ظاهر میشود خود ارسطو معتقد بوده است كه نيروی دهندهء حركت ، جذب يا دفع هواست ، عليهذا خود ارسطو قائل بوده است كه در حال قسر هميشه عامل خارجی بايد دخالت كند .
و رانندهء جسم است و آن حيثيت قابل لمس نيست ، فقط بحكم عقل وجود آن
را كشف میكنيم ، اين حيثيت همان است كه به نامهای " طبيعت " ، "
صورت نوعيه " و غيره خوانده میشود .
از نظر آن دانشمندان ، سنگ چه در وقتی كه رو به پايين میآيد و چه در
وقتی كه رو به بالا میرود تحت تاثير نيروی داخلی و ذاتی خودش است ، گو
اينكه در وقتی كه از پائين به بالا میرود تحت تاثير عكس العملی است كه
نيروی داخلی و ذاتی در مقابل ضربه ای كه از خارج وارد شده نشان میدهد .
هيچ دانشمندی ( 1 ) از دانشمندان پيشين معتقد نبوده است كه هر حركت
برای اينكه دوام پيدا كند نيازمند به نيروی خارجی است كه دائما همراه آن
باشد و بر روی آن اثر بگذارد .
به نظر میرسد اين اشتباه از آنجا پيدا شده كه در سخنان فلاسفه لزوم
نيروی محركه را ديدهاند و پنداشتهاند كه مقصود فلاسفه ازنيروی محركه ،
نيروهای خارجی وارد بر جسم است كه مورد توجه علمای طبيعی و فيزيك است
. آنچه فيزيك ( يا طبيعيات ) جديد به ثبوت رسانيده است عدم نيازمندی
حركت است به نيروئی كه از خارج بر جسم وارد شده باشد ، و اما بی نيازی
حركت از نيروی داخلی و ذاتی جسم و اينكه اساسا آيا هر جسمی دارای يك
نيروی داخلی و ذاتی هست يا نيست نه مورد نظر فيزيك است و نه میتواند
باشد .
و اما از جنبه عملی: قبلا گفتيم كه درباره عدم قسر دو نظر است. طبق يك
پاورقی : 1 - طبق آنچه از كتاب " نظر متفكران اسلامی دربارهء طبيعت " ظاهر میشود خود ارسطو معتقد بوده است كه نيروی دهندهء حركت ، جذب يا دفع هواست ، عليهذا خود ارسطو قائل بوده است كه در حال قسر هميشه عامل خارجی بايد دخالت كند . |