در تعريف و تقسيم

مبحث علت و معلول هفتمين فريده از اولين مقصد از بخش فلسفه كتاب شرح‏
منظومه سبزواری را تشكيل می‏دهد به طور كلی آنچه كه در اين مبحث بيان‏
گرديده يا بعضی تعريفات است يا بيان اقسام علت و معلول و يا احكام‏
آنها ، كه التبه بيشتر تقيسمات و نيز بيشتر احكام مربوط به علت است نه‏
معلول ، و احكامی كه در اينجا ذكر می‏شود گاهی احكامی است كه ميان همه‏
اقسام علت مشترك است و گاهی اختصاص دارد به يك قسم معين از علت ،
مثلا از مختصات علت فاعلی و ياعلت صوری است و يا مثلا از مختصات علت‏
جسمانی است . و ضمنا به بعضی از مسائل كه مربوط به الهيات بالمعنی‏
الاخص و يا مسائل نفس است و متناسب با اين مبحث است اشاره شده است‏
، مثل اينكه بعد از ذكر يك نوع خاص از تقسيم علت گفته شده است آيا
لايق به مقام مقدس واجب الوجود كدام يك از اينها است و آيا در نفس‏
انسان جميع علت ها وجود دارد ياوجود ندارد .
اينها است مجموع مسائلی كه در اين مبحث از كتاب " شرح منظومه "
بيان شده است . ولی آنچه ما در درجه اول در نظر داريم تعقيب كنيم بعد
از بيان مختصری