در تعريف و تقسيم
مبحث علت و معلول هفتمين فريده از اولين مقصد از بخش فلسفه كتاب شرح منظومه سبزواری را تشكيل میدهد به طور كلی آنچه كه در اين مبحث بيان گرديده يا بعضی تعريفات است يا بيان اقسام علت و معلول و يا احكام آنها ، كه التبه بيشتر تقيسمات و نيز بيشتر احكام مربوط به علت است نه معلول ، و احكامی كه در اينجا ذكر میشود گاهی احكامی است كه ميان همه اقسام علت مشترك است و گاهی اختصاص دارد به يك قسم معين از علت ، مثلا از مختصات علت فاعلی و ياعلت صوری است و يا مثلا از مختصات علت جسمانی است . و ضمنا به بعضی از مسائل كه مربوط به الهيات بالمعنی الاخص و يا مسائل نفس است و متناسب با اين مبحث است اشاره شده است ، مثل اينكه بعد از ذكر يك نوع خاص از تقسيم علت گفته شده است آيا لايق به مقام مقدس واجب الوجود كدام يك از اينها است و آيا در نفس انسان جميع علت ها وجود دارد ياوجود ندارد . اينها است مجموع مسائلی كه در اين مبحث از كتاب " شرح منظومه " بيان شده است . ولی آنچه ما در درجه اول در نظر داريم تعقيب كنيم بعد از بيان مختصری