اين كه گويی اين كنم يا آن كنم ( 1 ) |
اين دليل اختيار است ای صنم |
پاورقی : 1 ) يعنی امر وجدانی .
كشف كرده ، مفتاح آزادی و اختيار را كشف كرده ، مفتاح بقاء و خلود نفس
را كشف كرده ، مفتاح معاد را كشف كرده ، مفتاح اثبات وجود خدا را كشف
كرده است میگويد اگر ما بخواهيم از راه عقل نظری يعنی همان كه امروز ما
به آن میگوييم " فلسفه " اثبات كنيم كه انسان مختار و آزاد است ،
نمیتوانيم عقل نظری آخرش به جايی میرسد كه آدم بگويد انسان اختيار ندارد
و يك موجود مجبور است ، ولی از راه حس اخلاقی كه امری است درونی و
وجدانی و انسان با علم حضوری آن را كشف میكند به اينجا میرسيم كه انسان
آزاد و مختار است ( علم حضوری يعنی انسان درون خودش را مستقيما میبيند
ادراك مستقيم درون خود ) میگويد اگر ما از راه فلسفه وارد بشويم آخرش
میرسيم به اينجا كه انسان يك موجود مجبور است ، ولی وقتی به حس اخلاقی
و وجدان خودمان مراجعه میكنيم ، در وجدان خودمان انسان را آزاد و مختار
میيابيم آزادی و اختيار را با حس درونی و با ضمير اثبات میكند .
اين هم حرف تازه ای نيست خيلی افراد ديگر هم اختيار را از راه حس
درونی اثبات میكنند مولوی میگويد :
پاورقی : 1 ) يعنی امر وجدانی . |