پاورقی : . 1 میگويند او " بت " اصطلاح كرده است ( در سير حكمت در اروپا اينطور ترجمه شده ) . مقصود بت پرستیهايی است كه نوع انسانها دارند . بتپرستی فكری را میگويد كه انسان را از راه خودش منحرف میكند .
و بعد بايد مهندسیاش درست باشد . و لهذا ما میبينيم بهترين مهندسان
فكریای كه ارسطو ساخته است افكارشان غلط از آب در آمده چون روی مواد
فكریشان خوب فكر نكردهاند ، از مواد خراب آمدهاند [ ساختمانی ] با
مهندسی خوب ساختهاند . صغری و كبری و نتيجهگيری يعنی از جهت شرايطی كه
صغری بايد چنين باشد ، كبری چنين باشد ، شكل بايد چنين باشد درست ، ولی
[ چه بسا ] مادهای كه به كار بردهاند غلط بوده ، در نتيجه فكرش غلط از
آب درآمده است .
اين بود كه علمای جديد آمدند گفتند كه ما بايد دنبال اين مطلب برويم
كه مواد فكرمان صحيح باشد ، از اول مواد غلطی استفاده نشود . حتی آمدند
تحقير كردند و گفتند اينكه ارسطو دنبال مهندسی فكر رفته اصلا چندان به آن
احتياجی نيست ، هر كسی به حكم فطرت خودش اين مقدار را میفهمد ، مهندسی
فكری اين قدر درس خواندن نمیخواهد ، ماده بايد صحيح باشد . اهميت زيادی
كه بيكن و دكارت در دنيا پيدا كردهاند روی اين جهت است . گشتند كه
ببينند چه راهی پيدا میكنند كه مادههای فكر ، غلط از آب در نيايد .
البته اروپاييها به طور كلی هر چيزی كه میگويند ولو در دنيای علم و فكر
سابقه هم داشته باشد غالبا به خودشان نسبت میدهند يعنی حاضر نيستند قبول
كنند كه در گذشته هم چنين چيزی بوده . فعلا من به اين كار ندارم . در
تاريخ فلسفه میبينيم مثلا بيكن در اينجا يك بيانی دارد میگويد چند چيز
است كه بشر را به خطا میاندازد ( 1 ) ( او همان خطای مادی را میگويد ،
به خطای صوری هيچ كار ندارد ) : بتهای طايفهای ، بتهای شخصی كه ممكن است
يك فرد بالخصوص گرفتارش باشد ، بتهای بازاری كه مقصود بتهای اجتماعی
است ( باز بتهای فكری اجتماعی را میگويد ) ، ديگر بتهای نمايشی . او هر
مكتب فلسفی را يك نمايشنامه فرض میكند ، مكتبهای فكری دنيا كه اسباب
اشتباه بشر میشود .
اينها را " بتها " اصطلاح میكند . اولا میگويد طبيعت بشر يك طبيعت
خاصی است كه يك بتهايی برای خودش میسازد كه فكرش را به غلط میبرد ،
بعد هم بت شخصی و بازاری و غيره .
دكارت به يك مسائل ديگری توجه كرد . آنچه كه دكارت در درجه اول توجه
كرد كه
پاورقی : . 1 میگويند او " بت " اصطلاح كرده است ( در سير حكمت در اروپا اينطور ترجمه شده ) . مقصود بت پرستیهايی است كه نوع انسانها دارند . بتپرستی فكری را میگويد كه انسان را از راه خودش منحرف میكند . |