اجاره و مضاربه و مزارعه يادگار عهد فئوداليسم است و فلان حكم ديگر
يادگار عهد ديگر . اسلام دين عقل و اجتهاد است . اجتهاد چنين و چنان حكم
میكند .
بايد توجه داشته باشيم كه حتی معيارهائی كه دانشمندان روشنفكر و مترقی
اهل تسنن نظير عبده و اقبال برای حل مشكلات جديد ارائه كرده اند از قبيل
تمايز قائل شدن ميان عبادات و معاملات و تعبيرهای خاصی كه آنها از اجماع
، اجتهاد ، شورا و غيره كردهاند و همچنين جهان بينی اسلامی كه آنها عرضه
كردهاند به هيچوجه برای ما كه پرورده فرهنگ اسلامی پيشرفته شيعی هستيم
قابل قبول نيست و نمیتواند الگو قرار گيرد . فقه شيعه ، حديث شيعه ،
كلام شيعه ، فلسفه شيعه ، تفسير شيعه ، فلسفه اجتماعی شيعه از آنچه در
جهان تسنن رشد كرده بسی رشد يافته تر و جوابگوتر است .
هر چند جهان تسنن به علل جغرافيائی و غير جغرافيائی پيش از جهان تشيع
با تمدن جديد و مشكلات و مسائلی كه اين تمدن به
|