پاورقی : . 1 ولی همان طور كه قبلا گفتيم ، اشتباه است كه ارث را حق بدانيم . اگر از لحاظ حق بخواهيم بحث كنيم بايد درباره وصيت بحث كنيم كه نظير هبه و وقف و حبس و صلح و غيره است .
اسراف نداشت ، زيرا خودش محصول اجتماع است ، او خودش واجب الوجود
بالذات نيست ، فردی است قائم به اجتماع ، اجتماع در نيروهای علمی و
دماغی و بدنی او دخيل است ، آن قوا تنها مال خودش نيست ، اجتماع در
آنها ذی حق است ، و لهذا خودكشی از جنبه حقوق اجتماعی قطع نظر از تكليف
الهی كه حتی با تجويز اجتماع نيز جايز نمیشود نيز جايز نيست ، زيرا فرد
محصول اجتماع و مديون اجتماع است .
از اين بيان نتيجه میشود كه انسان حق تضييع ندارد اما حق بخشش وهبه و
وقف و صلح و ابراء و همچنين حق مجانا خدمت كردن ، مادامی كه به اجتماع
صدمه نزند ، از او سلب نمیشود ، حق وصيت و توريث اگر بتوان آن را حق
مورث دانست ( 1 ) از او سلب نمیشود ، اما اين كه لازمه دخالت اجتماع
اين است كه حق تصرف منحصر باشد به زمان حيات ، دليل ندارد .
پاورقی : . 1 ولی همان طور كه قبلا گفتيم ، اشتباه است كه ارث را حق بدانيم . اگر از لحاظ حق بخواهيم بحث كنيم بايد درباره وصيت بحث كنيم كه نظير هبه و وقف و حبس و صلح و غيره است . |