سوسياليسم

. 1 يك بحث درباره سوسياليسم آن است كه آيا حتما فرزند و مولود
كاپيتاليسم است ، آن طور كه كمونيستها می‏گويند ، و نمی‏توانسته قبلا وجود
پيدا كند ، زيرا محصول نوعی روابط اقتصادی است كه جز بعد از عبور از
فئوداليسم و كاپيتاليسم نمی‏تواند وجود پيدا كند ( 1 ) ، چنان كه‏
كمونيستها می‏گويند ؟ البته نبايد اشتباه شود و گفته شود سوسياليسم يك‏
ضرورت به اصطلاح وقتيه است و فقط زمان ، مشخص و مبين ضرورت آن می‏باشد
، يعنی ضرورت آن را با زمان بايد مشخص ساخت ، نظير انخساف و انكساف‏
خورشيد و ماه ، بلكه ضرورت مشروط است . بر فرض اول ، انسانها نمی‏توا
نند عامل به شمار روند يا آن را تسريع كنند يا تعويق اندازند ، و در فرض‏
دوم انسانها قادرند ولی تحت همان شرايط . البته فرضيه سوم ، فرضيه‏

پاورقی :
. 1 رجوع شود به صفحات 8 - 14 " سوسياليسم " از مجموعه " چه‏
می‏دانيم ؟ " .