پاورقی : . 1 اين قسمت مربوط است به قسمت اول و قسمت چهارم [ يعنی بندهای الف و د ] ، مطلب جداگانه ای نيست .
ج . آيا نظريه ارزش اضافی كارل ماركس ، سرمايهداری را ظالمانه جلوه
داده است يا بر عكس ، آن را عادلانه جلوه داده است ؟ به عبارت ديگر ،
آيا ماركس ، سرمايهداری را از جنبه اخلاقی و حقوقی تبرئه و تطهير كرده ،
و قانون مفرغ را تصحيح كرده است ، يا ظالمانه بودن آنها را به ثبوت
رسانيده است ؟
د . ارزش اضافی از نظر ما مربوط به عادلانه نبودن مزد است از طرفی ، و
به استثمار مصرف كننده است از طرف ديگر ، و مربوط به ماشين است از
جانب سوم .
ه . آيا سودی كه بازرگان میبرد ، سهمی از اضافه ارزش توليد كننده است
، آنچنان كه سوسياليستها میگويند ، و در نتيجه بازرگان ، توليد كننده را
استثمار میكند ، يا سودی كه میبرد اگر زائد بر مقدار كار و ابتكاری است
كه به خرج میدهد ، استثمار مصرف كننده است نه شركت در ارزش اضافی
توليد كننده ( و يا هردو ) ؟
سوسياليستها روی قاعدهای كه دارند مبنی براين كه هر چيزی جبرا در حدود
قيمت واقعی خود به فروش میرسد و بازار تعيين كننده ارزش واقعی است ،
ناچارند كه سودهای ناروای بازرگانی را تعدی به حقوق توليد كنندگان بدانند
و بس . اما به نظر ما كه اين مطلب را قبول نداريم ، سود ناروای بازرگان
ممكن است تعدی به حقوق توليد كننده باشد ، و ممكن است تعدی به حقوق
مصرف كننده بوده باشد .
و . ( 1 ) ريشه اضافه ارزش را در كاپيتاليسم جديد بايد در خود
پاورقی : . 1 اين قسمت مربوط است به قسمت اول و قسمت چهارم [ يعنی بندهای الف و د ] ، مطلب جداگانه ای نيست . |