عرضه و تقاضا " مفيد بودن " عامل و مؤثر هست ، " جنس " نيز در
شرايط متساوی ، عامل مؤثر هست ، گو اين كه شايد بشود گفت خود جنس‏
موجب افزايش تقاضا می‏شود و تعادل را به هم می‏زند ، ولی در بحث عرضه و
تقاضا ، در اين باره بحث خواهيم كرد .
ص 20 :
" پس حالا به نظر می‏رسد عاملی كه سطح بها را بدون دخالت تغييرات‏
حاصله به واسطه عرضه و تقاضا ( بين الحدين نوسانات ) تعيين می‏كند ، پيدا
كرده‏ايم . . . ولی اين جواب ، چنان كه بايد ، ما را راضی نمی‏كند . . .
اگر ما بهای بعضی اجناس را به وسيله بهای بعضی ديگر تعريف كنيم ، هنوز
در مطالعه خود قدمی پيش نرفته‏ايم ، و مانند آن است كه بخواهيم موضوع‏
نامعلومی را به وسيله موضوع نامعلوم ديگری بشناسيم . پس به مطالعه خود
ادامه می‏دهيم . اول ملاحظه می‏كنيم كه در بهای يك دست لباس ، قيمت‏
اجناسی كه در ساخت آن به كار رفته است به نسبت 1000 / 1300 و يا 13أ
10 می‏باشد و قسمت ديگر يعنی 300 / 1300 مزد چند روزكار خياط است . حال‏
بايد ببينيم بهای پارچه و ساير اجناس ديگری كه به كار برده شده ، چگونه‏
تعيين شده است ؟ اول چرا بهای پارچه 800 ريال است ؟ زيرا برای بافت آن‏
بايد مقداری كار صرف كرد . فرض كنيم كه قيمت مواد اوليه ، يعنی پشم ،
پانصد ريال است . باز می‏پرسيم بهای پشم مربوط به چه چيز است ؟ مانند
اول جواب می‏دهيم مربوط به مواد اوليه ، يعنی بهای گوسفند منهای‏
استخوانها ، گوشت ، پوست و غيره ، و مربوط به مقداری كاراست ( يعنی‏
چيدن پشم ) . بهای گوسفند نيز مربوط به بهای تغذيه و نگهداری آن است .
بدين طريق بالاخره كليه مخارج لازم برای توليد هرگونه كالا ، مربوط