پاورقی : 1 - نهج البلاغه فيض الاسلام ، حكمت 409 ص . 1281
خودش از خودش حساب میكشد . انسان خودش را مجازات میكند .
همه اينها دليل بر اينست كه انسان شخصيت مركبی دارد . اين شخصيت
مركب ، قسمت عالی دارد كه قسمت انسانی اوست و قسمت دانی دارد كه
قسمت حيوانی اوست . آزادی معنوی يعنی قسمت عالی و انسانی انسان از
قسمت حيوانی و شهوانی او آزاد باشد . گفتيم انسان خودش را مجازات
میكند . يادم افتاد از تعبيری از اميرالمؤمنين علی ( ع ) : مردی میآيد
خدمت اميرالمؤمنين ، استغفار میكند ، توبه میكند ، يعنی صيغه استغفار را
جاری میكند . او مثل بسياری از ما خيال میكرد كه توبه كردن يعنی گفتن :
استغفر الله ربی و اتوب اليه . اميرالمؤمنين با يك شدتی به او فرمود :
« ثكلتك امك ، ا تدری ما الاستغفار ؟ الاستغفار درجة العليين » ( 1 ) ،
يعنی خدا مرگت بدهد ، مادرت به عزايت بنشيند ، اصلا تومیدانی استغفار
يعنی چه كه میگويی « استغفرالله ربی و اتوب اليه ؟ » حقيقت استغفار را
میدانی چيست ؟ استغفار ، درجه مردمان بلند مرتبه است . اصلا خود توبه ،
محكوم كردن خود است . بعد حضرت فرمود استغفار چند اصل دارد ، دو تا ركن
دارد ، دو تا شرط قبول و دو تا شرط كمال و مجموعا شش تا كه حالا من
برايتان عرض میكنم :
فرمود اولين ركن استغفار اينست كه انسان واقعا ازگذشته تيره و سياه
خودش پشيمان باشد . دوم : تصميم بگيرد كه در آينده آن گناه گذشته
رامرتكب نشود . سوم اينكه اگر حقوق مردم را بر عهده و ذمه دارد ادا بكند
. چهارم اينكه اگر فرائض الهی راترك كرده است ،
پاورقی : 1 - نهج البلاغه فيض الاسلام ، حكمت 409 ص . 1281 |