بينش ديالكتيكی يا ابزاری
برخی ، تحولات تكاملی تاريخ را از زاويه انقلاب اضداد به يكديگر توجيه میكنند ، منحصر به تاريخ جزئی از طبيعت است ، تحولات تكاملی طبيعت را به طور كلی از اين راه توجيه مینمايند . ما الزاما ناچاريم پيش از آن كه به توضيح توجيه ابزاری تاريخ بپردازيم ، توجيه ديالكتيكی طبيعت را كه مبنای توجيه ابزاری تاريخ است اندكی توضيح دهيم . بينش ديالكتيكی طبيعت بر اين اساس است كه اولا طبيعت در حركت و تكاپوی دائم است ، ثابت و توقف و