برهان سوم حكما در اثبات امكان استعدادی

حكما علاوه بر دو برهان فوق ، برهان ديگری نيز دارند ، كه آن برهان‏
مستقيما برای اثبات امكان استعدادی نيست ، بلكه برای لاانقطاع بودن‏
حادثات است . می‏گويند قطع نظر از اينكه براهين اثبات می‏كنند حادثات‏
ابتداء به ساكن نمی توانند وجود پيدا كنند ، يك برهان ديگری از راه لمی‏
يعنی از طريق صفات حق تعالی داريم و آن اينكه :
حق تعالی واجب الوجود بالذات است و واجب الوجود با لذات واجب من‏
جميع الجهات است و از جمله جهات و حيثيات حق تعالی جواد بودن و فياض‏
بودن و فعال بودن و فاعل بودن است ، امكان ندارد كه فيض حق تعالی‏
متناهی باشد ، يعنی اشياء امكان ذاتی داشته باشند ولی از ناحيه حق تعالی‏
افاضه وجود نشود ، چون خداوند واجب الفياضيه است پس دائم الفضل است .
البته اين برهان مستقيما امكان استعدادی را اثبات نمی كند . براهينی‏
كه برای اثبات مستقيم اين موضوع اقامه می‏شود يكی همان برهان مخدوش‏
مرحوم آخوند است و ديگری هم برهان دومی بود كه ذكر كرديم .