مسئله ديگر حدوث زمانی عالم است و اينكه عالم علاوه بر حدوث ذاتی و فقر
وجودی زمانا نيز حادث است و بلكه علی الدوام عالمی حادث میشود غير از
عالم آن قبل ، و نيز حل معضله رابطه ميان نفس و جسم كه بيش از دو هزار
سال مشكلی ناگشودنی و همواره مورد اعتراض و اشكال فلاسفه مادی بوده است
. و مسائل ديگر كه در ضمن مطالب اين مجموعه به آنها اشاره شده است .
با توجه به نكات فوق میتوان ادعا كرد كه همانطور كه اهميت اين مباحث
ارزش كار استاد را در آن شرايط حساس روشن میكند از طرف ديگر همين امر
كه استاد در آن شرايط حساس به طرح اين مباحث پرداختند دليلی است بر
اهميت اين مباحث . زيرا آثار و سخنرانیهای استاد بدون استثناء و به
استقراء تام همواره به " مسئله ترين " مسائل پرداخته است و هيچ بحثی
را مطرح نكردهاند مگر اينكه جای خالی آن وضرورت بحث از آن در جامعه به
شدت احساس میشد و عجيب اين است و شايد اين را نتوان در مورد شخص
ديگری ادعا كرد كه هيچ مسئلهای توسط ايشان مورد بحث قرار نگرفت مگر
اينكه از حيز " مسئله بودن " يا " معما بودن " ساقط گرديد و به عنوان
موضوعی ساده و حل شده در جلسات سخنرانی و مجالس مختلف به صورت
گستردهای تكرار میگرديد ، معضلات و مشكلات در مقابل دلايل و براهين كوبنده
و روشن استاد آن چنان درهم كوبيده میشدند كه كمتر كسی آنها را به زبان
میآورد .
اگر بخواهيم حق مطلب و قدر استاد را در اين باب بيان كنيم نيازمند
تفصيل بيشتری خواهيم بود كه از حوصله اين مقدمه بيرون است و متناسب با
متن كتاب حاضر نيست . بنابر اين بهمين مختصر اكتفا میكنيم و در پايان
برای تهيه و نشر ديگر آثار چاپ نشده استاد ، از روح آن شهيد عالی مقام
استمداد میطلبيم .
و من الله التوفيق و له المنه و الحمد
ذيقعده الحرام 1407
حسين غفاری - عطاء الله كريمی
|