اين ابتدای وجود ، موجود است يا معدوم ؟ نمیتوانيم بگوئيم معدوم ، چه
اگر معدوم باشد لازم میآيد در ابتدای وجود خود ، كه معنايش موجود بودن در
آن ابتداست ) در همانحال معدوم هم باشد و اين كه محال است پس شیء در
ابتدای وجود خويش ، موجود است .
5 - حالا كه شیء در ابتدای وجودش موجود است آيا چيزی هم از وجود او
باقی است يا نه ؟ اگر بگوئيم نه هيچ چيز از وجودش باقی نيست ، پس در
همان ابتدای وجودش به تمامی وجود ، موجود است . اين همان مطلوب ماست
يعنی و جد دفعه يا خرج من القوه الی الفعل دفعه ، يعنی امور تدريجی
الوجود به نام حركت نداريم هر چه هست دفعی است ولی اگر بگوئيد خير در
ابتدای وجود ، چيزی از شیء بالقوه است و هنوز به وجود نيامده ، جزئی
حادث شده و جزئی باقی است در اين صورت سؤال ديگری طرح میشود .
6 - آيا آن چيز و جزئی كه باقی مانده با جزئی كه حادث شده اصلا يك
چيزند و عين يكديگرند و يا غير يكديگرند . شق اول ممكن نيست چه كه معنی
ندارد يك چيز هم موجود باشد به صورت جزء حادث ، و هم معدوم باشد به
صورت جزء باقی ، يعنی موجود در يك آن با معدوم در همان آن عين ، يكديگر
باشند . پس میگوئيم كه جزء باقی غير از جزء حادث است يعنی اينها دو
چيز هستند نه يك چيز ، چيزی كه در آن ابتدای وجود ، حادث شده دفعه و
چيز ديگری كه آنهم در آن بعد دفعة حادث میشود پس در حقيقت يك شیء كه
وجود تدريجی داشته باشد در كار نيست يعنی هر چه در عالم پيدا میشود
وجودات متتالی هستند ، ولی وجودات غير منقسم متتالی يعنی شیء در " آن
" وجود پيدا میكند و اين وجود " آنی " بعد و امتداد زمانی ندارد و در
" آن " مجاور اين " آن " شیء ديگری وجود پيدا كرده است و همين طور
هر چه را كه زمانی میانگاريم و شیء واحدی در بعد زمان ، مجموعهای از
اشياء است در مجموعهای ا ز آنات متتالی و مجاور كه ذهن ما خيال
|