لازمه حركت در حركت اينست كه تدريج در تدريج واقع شود . لازمه حركت‏
در شی‏ء اينست كه خروج از فردی به فرد ديگر پيدا شود ( ولو بالقوش ) .
ولی تدريج در تدريج آيا ممكن است ؟ خود تدريج آيا دفعی الوجود است يا
تدريجی الوجود ؟ نفس تدريج كه تدريجی الوجود نيست بلكه تدريجی بودنش‏
دفعی است ، شبيه بحث ثابت و متغيری است كه سابقا گفتيم . در آنجا
گفتيم وجود تقسيم می‏شود به ثابت و متغير ، و متغير در نسبتش به مقوله‏
متغير است ولی متغير در تغيرش كه ديگر متغير نيست بلكه ثابت است ،
امر تدريجی تدريجی است در آن چيزی كه حركت در آن هست مثلا " أين "
است كه وجود تدريجی دارد ولی خود تدريج كه وجود تدريجی ندارد ، پس به‏
اين اعتبار است كه حركت در حركت محال است .

نظر بديع علامه طباطبائی در " حركت در حركت "

آقای طباطبائی در اينجا حرف مرحوم آخوند را خوب تقرير می‏كند ولی‏
استدلال ايشان را در مورد حركت در حركت رد نمی كنند و حال آنكه لازم بود
اين استدلال را رد می‏كردند . ولی در جاهای ديگر اين برهان را به يك بيانی‏
رد كرده اند ، ولكن خود ايشان يك مطلب ديگری را ذكر می‏كنند كه آن مطلب‏
بسيار بسيار عالی است و ايشان همان را حركت در حركت می‏نامند . ما در
مورد اين مطلب ايشان دو بحث بايد بكنيم يكی اينكه آن مطلبی كه ذكر
كردند آيا درست است يا نه و ديگر اينكه بر فرض درست بودن آيا مصداق‏
حركت در حركت است كه مرحوم آخوند رد كرده اند يا نه ؟
يك مطلب ديگر هم هست كه ما در اينجا به عنوان سؤال طرح می‏كنيم و آن‏
حركت حركت است . و اين غير از حركت در حركت است ، چون در اينجا
حركت موضوع حركت است ولی در حركت حركت ، حركت مسافت حركت است .
مثالی ذكر می‏كنيم كه واقعيتی را نشان می‏دهد كه موجود است ، حالا اسمش را
هر چه می‏خواهيد بگذاريد : حركت در حركت يا حركت حركت .