مشهود و ملموس ماست ، دانشمندان دو گونه نظر دادهاند : برخی مدعی هستند
كه ابعاد جهان محدود است ، يعنی اين جهان محسوس به جايی میرسد كه در
آنجا ديگر تمام میشود ، ولی برخی ديگر مدعی هستند كه ابعاد جهان مادی ،
نامحدود است و از هيچ طرف پايان نمیپذيرد ، جهان ماده ، اول و آخر و
وسط ندارد . اگر ما جهان ماده و جسم را محدود بدانيم يك پرسش برای ما
مطرح میشود و آن اينكه : آيا جهان مادی جسمانی يك است يا بيشتر ؟ ولی
اگر جهان نامحدود باشد ، ديگر فرض جهان جسمانی ديگر غير اين جهان
نامعقول است ، هر چه را كه جهان ديگر فرض كنيم عين اين جهان يا جزئی از
اين جهان است .
اين مثال مربوط است به جهان اجسام و وجودهای جسمانی كه محدود و مشروط
و مخلوق آفريده شدهاند و هيچ كدام واقعيتشان ، واقعيت مطلق و مستقل و
قائم بالذات نيست . جهان مادی در عين اينكه از نظر ابعاد نامحدود است
، از نظر واقعيت محدود است و چون بنا به فرض از نظر ابعاد نامحدود
است ، دوم برايش فرض نمیشود .
خداوند متعال وجود نامحدود و واقعيت مطلق است و بر همه اشياء احاطه
دارد و هيچ مكان و زمانی از او خالی نيست و از رگ گردن ما به ما
نزديكتر است ، پس محال است كه مثل و مانندی داشته باشد ، بلكه مثل و
مانند برايش فرض هم نمیشود .
بعلاوه ما آثار عنايت و تدبير و حكمت او را در همه موجودات میبينيم و
در سراسر جهان ، يك اراده واحد و مشيت واحد و نظم واحد مشاهده میكنيم و
اين خود نشان میدهد كه جهان ما يك كانونی است نه دو كانونی و چند
كانونی .
|