پست‏ترين شما بمقام والاترين شما باز مى‏گردد

قسمتى از خطبه‏اى است كه على « ع » پس از آنكه مردم مدينه با وى بيعت كردند ، آن را ايراد كرده است :

آگاه باشيد ، بدبختى شما بصورت بدبختى روزى كه خداوند پيامبر شما را برانگيخت ، بازگشته است [ 1 ] . قسم به آن كسى كه پيامبر را بحق مبعوث كرد شما غربال مى‏شويد و مانند آنچه در ديگ است درهم آميخته خواهيد شد تا پست‏ترين شما به مقام والاترين شما ، و بلندترين شما به مرتبه‏ى پست‏ترين شما بازگردد و كسانى كه در اسلام بر ديگران سبقت داشتند اما از موقعيت معنوى برخوردار نبودند سبقت مى‏گيرند ،

و آنانكه در اسلام تقدم بيشترى داشتند باز مى‏مانند . به خدا قسم هيچ سخنى را پنهان نساختم و يكبار هم دروغ نگفتم آگاه باشيد گناهان ،

اسبهاى سركش و لجام گسيخته‏اى هستند كه صاحبانشان بر آنها سوار شده و آنها سواران خود را در آتش مياندازند بدانيد پرهيزكارى مركوب رامى است كه صاحبش بر پشت آن سوار شده و مهارش

[ 1 ] بدبختى‏هائى كه هنگام بعثت پيامبر گريبانگير عرب شده بود اختلاف ، تعصب ،

ظلم قوى بر ضعيف و تسلط ثروتمند بر فقير بود . درست همين وضع خطرناك پس از كشته شدن عثمان براى مردم پيش آمد .

[ 168 ]

بدست او است و صاحبش را وارد بهشت مى‏كند . آرى اين دو حق و باطلند و هر كدام بستگانى دارند كسيكه بنا حق ادعا كرد هلاك گرديد و هر كه بهتان بست نااميد شد و كسيكه چهره خود را در برابر حق آشكار ساخت نابود گرديد [ 1 ] . از نادانى مرد همين بس كه ارزش خود را نداند . در خانه‏هاى خود پنهان شويد و آشتى را ميان خود حكومت دهيد و توبه پشت سر شما است . هيچ سپاسگزارى جز پروردگار خود را سپاس نكند و هيچ سرزنشگرى جز خويشتن را ملامت ننمايد