آگاهيهای انسان

انسان هم خود آگاه است و هم جهان آگاه ، و دوست می‏دارد از خود و از
جهان آگاه‏تر گردد . تكامل و پيشرفت و سعادت او در گرو اين دو آگاهی‏
است .
از اين دو آگاهی كدام از نظر اهميت در درجه‏ء اول است و كدام در درجه‏ء
دوم ؟ داوری در اين موضوع چندان ساده نيست . برخی بيشتر به خود آگاهی‏
بها می‏دهند و برخی به جهان آگاهی . احتمالا يكی از وجوه اختلاف طرز تفكر
شرقی و طرز تفكر غربی در نوع پاسخی است كه به اين پرسش می‏دهند ،
همچنانكه يكی از وجوه تفاوتهای علم و ايمان در اين است كه علم وسيله‏ء
جهان آگاهی و ايمان سرمايه‏ء خود آگاهی است .
البته علم سعی دارد انسان را همان گونه كه به جهان آگاهی می‏رساند به‏
خود آگاهی نيز برساند . علم النفس‏ها چنين وظيفه‏ای بر عهده دارند . اما
خود آگاهيهايی كه علم می‏دهد مرده و بيجان است ،