. 4 قدرت و توانايی

كاری مورد وظيفه و تكليف انسان قرار می‏گيرد كه انسان توانايی انجام آن‏
را داشته باشد ، اما كاری كه انسان قادر به انجام آن نيست هرگز مورد
تعلق تكليف واقع نمی‏شود . شك نيست كه توانايی انسان محدود است ،
نامحدود نيست . چون توانايی محدود است ، تكاليف بايد در محدوده‏ء
تواناييها صورت گيرد . مثلا انسان توانايی تحصيل علم و دانش دارد اما در
محدوده‏ء معين از نظر زمان و از نظر اندازه‏ء معلومات . يك فرد انسان هر
اندازه نابغه باشد بالاخرش بايد تدريجا و در طول زمان مدارج علم و دانش‏
را طی كند . حالا اگر يك فرد را مجبور كنند كه يك شبه تحصيلات چند ساله‏
را انجام دهد ، به اصطلاح تكليف " بما لا يطاق " يعنی تكليف به كاری كه‏
فوق طاقت و قدرت است كرده‏اند و اما اگر انسانی را مجبور كنند كه همه‏ء
علوم جهان را فرا گيرد ، باز هم تكليف به غير مقدور است و صحيح نيست و
هرگز از طرف يك مقام حكيم عادل چنين حكمی صادر نمی‏شود . خداوند در قرآن‏
كريم می‏فرمايد :
« لا يكلف الله نفساإلا وسعها »( 1 ) .
خداوند هيچ كس را جز به اندازه‏ء توانايی اش مكلف نمی‏سازد .
اگر شخصی در حال غرق شدن است و ما قدرت داريم كه او را نجات دهيم بر
ما واجب است كه او را نجات دهيم ، ولی اگر مثلا هواپيمايی در حال سقوط
است و ما به هيچ وجه قادر نيستيم

پاورقی :
. 1 بقرش : . 286