انسان و تكليف
از جملهء استعدادهای انسان همچنانكه قبلا اشاره شد استعداد تكليف پذيری است . انسان میتواند در چهار چوب قوانينی كه برايش وضع شده است ، زندگی كند . هر موجود ديگر غير از انسان جز از قوانين جبری طبيعی از قانون ديگر نمیتواند پيروی كند . مثلا نمیتوان برای سنگها و چوبها يا برای درختان و گلها و يا برای اسب و گاو و گوسفند قانون وضع كرد و به آنها ابلاغ كرد و آنها را مكلف ساخت كه در چار چوب قوانين و مقرراتی كه برای آنها و به مصلحت آنها وضع شده است رفتار نمايند . اين موجودات ، فرضا در جهت حفظ و مصلحت آنها اقدامی بشود ، بايد به صورت اجبار و الزام عمل شود . ولی انسان يگانه موجود ممتازی است كه اين " امكان " و " توانايی " شگفت را دارد كه در چهار چوب يك سلسله قوانين قراردادی رفتار نمايد . اين قوانين قراردادی از آن نظر كه از طرف يك مقام صلاحيتدار وضع میشود و به انسان تحميل میشود و تحمل قانون از نوعی زحمت و مشقت خالی نيست ، به نام " تكليف " خوانده میشود . قانونگذار برای اينكه انسان را به تكليف خاصی مكلف سازد چند شرط را بايد رعايت كند . به عبارت ديگر ، انسان با واجد بودن چند شرط میتواند انجام تكاليفی را بر عهده بگيرد . شرايط تكليف كه در همه تكاليف بايد وجود داشته باشد امور ذيل است :