. 1 بلوغ

انسان به يك مرحله از سن كه می‏رسد ، تغييراتی ناگهانی و تغييری شبيه‏
نوعی جهش در اندامش و احساساتش و انديشه‏اش پيدا می‏شود كه بلوغ ناميده‏
می‏شود . هر كسی در حقيقت يك بلوغ طبيعی دارد .
به طور دقيق نمی‏توان يك زمان معين را مرحله‏ء بلوغ برای همه‏ء افراد
معين كرد . ممكن است بعضی افراد از بعضی ديگر زودتر به مرحله‏ء بلوغ‏
طبيعی برسند . خصوصيت فردی افراد و همچنين خصوصيات منطقه‏ای و محيطی در
تسريع يا تأخير بلوغ طبيعی تأثير دارد .
آنچه مسلم است اين است كه جنس زن از جنس مرد زودتر به مرحله‏ء بلوغ‏
طبيعی می‏رسد . از نظر قانونی لازم است يك سن معين كه سن متوسط عموم است‏
و يا سنی كه حد اقل سن بلوغ است ( بعلاوه‏ء شرطی ديگر مانند رشد ، در فقه‏
اسلامی ) در نظر گرفته شود تا همه‏ء افراد يك ضابطه داشته باشند .
بنابراين ممكن است افرادی به بلوغ طبيعی رسيده باشند ، ولی هنوز به سن‏
بلوغ قانونی نرسيده باشند .
در اسلام طبق نظر اكثريت علمای شيعه بلوغ قانونی مرد از نظر سن ، تمام‏
شدن پانزده سالگی - به سال قمری - و ورود در شانزده سالگی تعيين شده است‏
، و بلوغ قانونی زن تمام شدن نه سالگی و ورود در ده سالگی تعيين شده است‏
. بلوغ قانونی يكی از شرايط تكليف است ، يعنی فردی كه به مرحله‏ء قانونی‏
نرسيده باشد مكلف نيست مگر با دليل ثابت شود كه به مرحله‏ء بلوغ طبيعی‏
قبل از