پس در حقيقت جمله (هذا من عمل
الشيطان ) اظهار انزجار موسى (عليه السلام ) است از آنچه واقع شد كه آن دو نفر به
جان هم افتادند و او ناگزير به مداخله گرديد و كار به كشته شدن قبطى انجاميد و
خلاصه ، انزجار از اين گرفتارى سخت و ندامت از آن است ، و اينكه فرمود: (انه عدو
مضل مبين ) اشاره است از آن جناب به اينكه اين كارى كه از او سر زد نوعى ضلالت است
، كه به شيطان منسوب است ، هر چند كه نافرمانى كه موجب مؤ اخذه است نبود، بلكه
صرفا اشتباه بود، ليكن همين اشتباه هم منسوب به خدا نيست . بلكه منسوب به شيطان
است كه دشمن و گمراه كننده آشكار است ، و اين واقعه كار اشتباه و از سوء تدبير او بود،
كه او را به عاقبت وخيم مبتلا مى كرد، و به همين جهت وقتى فرعون به وى اعتراض كرد و
گفت : (و فعلت فعلتك التى فعلت و انت من الكافرين تو همانى كه آن كار را كردى
، و نعمت و خوبيهاى مرا در حق خودت كفران نمودى )، در پاسخ فرمود: (فعلتها اذا و
انا من الضالين من اگر آن كار را كردم ، وقتى كردم كه از گمراهان بودم ).
|