دانستن خداوند است از صفات اجسام و از مغايرت ذات با صفات ، و اما
جبر به معنی مجبور بودن و اختيار نداشتن انسان در كارها است ، چون يكی‏
از فروع اصل عدل ، اختيار است و از فروع انكار عدل ، جبر است . مقصود
از تشبيه يعنی خدا را شبيه ممكنات دانستن و صفات ممكنات را برای خدا
دانستن .

مبانی اوليه حقوق اسلامی

به هر حال ، مطابق مسلك عدليه كه شيعه نيز اهل اين مسلك است ، بلكه‏
ركن اصلی اين مسلك است اسلام يك سلسله مبانی حقوقی دارد و در اين زمينه‏
اصولی دارد و قوانين خود را براساس آن اصول و مبانی وضع كرده است ، و
چون عدالت عبارت است از " إعطاء كل ذی حق حقه " يعنی رساندن هر حقی‏
به صاحبش ، بايد ببينيم مطابق اصولی كه از قرآن كريم و دستور پيشوايان‏
دين استنباط می‏شود مبانی اولی حقوق اسلامی چيست ؟ چطور می‏شود كه بين‏
انسان و بين يك شی‏ء ديگر علاقه خاصی پيدا می‏شود كه نام آن حق است ، و
اگر كسی آن چيز را از دست او بگيرد گفته می‏شود حق او را از او سلب كرده‏
؟ موجد اين علاقه چيست ؟
گفتم موجد اين علاقه چيست . موجد يعنی به وجود آورنده ، يعنی علت و
سبب . نظام عالم نظام علت و معلول و سبب و مسبب است . موجد ، يا
علت يا سبب يا هر اسمی می‏خواهيد رويش بگذاريد بر دو قسم است : يا
فاعلی است يا غايی . يعنی چيزی كه سبب به وجود آمدن چيزی می‏شود يا از
آن جهت است كه فاعل او و كننده