حيوانات كه طوری ديگر ساخته شده‏اند و مواد اوليه زمين كه در همه جا
هست برای آنها كافی نيست وسيله نقل مكان به آنها داده شده ، از نقطه‏ای‏
به نقطه ديگر منتقل می‏شوند ، مثل گياهان پا در گل و ثابت نيستند ،
دستگاه هدايت آنها نيز تقويت شده ، به آنها حواس و ميلها و خواهشها
داده شده ، به رهبری حواس و به تحريك خواهشها و ميلهای نفسانی از جايی‏
به جای ديگر منتقل می‏شوند تا مواد ثانويه را كه در همه جا نيست به دست‏
آورند . مواد ثانويه يعنی گياهان و يا حيوانات ديگر ، آبی كه مورد نياز
آنهاست رطوبت زمين نيست ، آب مشروب لازم دارند . آن هم در همه جا
نيست ، بايد از نقطه‏ای به نقطه ديگر برای تحصيل آب مشروب بروند .
مانند گياهان در برابر سرما و گرما مقاومت ندارند ، احتياج به مسكن و
آشيانه دارند . به تناسب اين احتياجات به آنها حس بينايی و شنوايی‏
چشايی و بساوايی داده شده است به آنها غرايز و راهنماييهای حيرت انگيز
غريزی داده شده است ، مخصوصا بعضی حشرات مانند مورچه كه از لحاظ
فعاليتهای غريزی خيلی فوق العاده‏اند .
علی ( ع ) در مورد همين مورچه می‏فرمايد :
" « انظرواإلی النملة فی صغر جثتها و لطافة هيئتها ، لا تكاد تنال بلحظ
البصر و لا بمستدرك الفكر ، كيف دبت علی أرضها و صبت علی رزقها ، تنقل‏
الحبةإلی جحرها ، و تعدها فی مستقرها ، تجمع فی حرها لبردها ، و فی وردها
لصدرها » " .
يعنی در كار اين مورچه دقت كنيد ، ببينيد با اين جثه كوچك و اندام‏
نازك كه نزديك است به چشم ديده نشود و فكر دور انديش به او نرسد
چگونه در روی اين زمين در جنبش است و