عطف به ما سبق
مشكلات زيادی برای اميرالمؤمنين در خلافت پيش آمد ، علت اساسی مطلب اين بود كه عطف به ما سبق میكرد . نمیگفت برگذشتهها صلوات . میگفت به گذشتهها هم كار دارم ، گذشته است كه سازنده حال و استقبال است ، بر روی پايه خراب و منحرف و فرسوده ، بنايی عالی و محكم نمیتوان ساخت .دنيای گشاده عدالت و دنيای تنگ ظلم
بعد فرمود : " « إن فی العدل سعة ، و من ضاق عليه العدل فالجور عليه أضيق » " ( 1 ) عدالت بيش از هر چيز ديگر گنجايش دارد كه همه را راضی كند . يگانه ظرفيت وسيعی كه میتواند همه را در خود جمع كند و زمينه رضايت عموم واقع گردد عدالت است . اگر كسی در اثر انحراف طبيعت و در اثر حرص و آز ، به حق خود و حد خود قانع نباشد و قناعت به حق بر او فشار بياورد ، جور و ظلم به او بيشتر فشار خواهد آورد . زيرا دو نوع فشار به روح آدمی وارد میشود : يكی فشار و ضغطهای است كه عوامل محيط و اجتماع وارد میآورند ، تنهای است كه ديگری به انسان میزند ، ضربه و شلاقی است كه ديگری وارد میآورد ، حبس و زندانی است كه ديگری او را گرفتار كرده است ، يك نوع ديگر فشارها و ضغطههايی است كه از داخل روحپاورقی : . 1 نهج البلاغة ، خطبه . 15