شناخت اشياء از راه اضداد آنها

اين جمله در زبان اهل علم شايع است كه " تعرف اعشياء بأضدادها "
يعنی اشياء از راه نقطه مخالف و نقطه مقابلشان شناخته می‏شوند و به وجود
آنها پی برده می‏شود . البته مقصود از شناختن تعريف اصطلاحی منطقی نيست ،
زيرا در منطق ثابت شده كه اشياء را از طريق ضد و نقطه مقابلشان نمی شود
تعريف كرد ، همان طوری كه مقصود از ضد در اينجا منحصر به ضد اصطلاحی‏
نيست كه در فلسفه با نقيض فرق دارد . مقصود از ضد در اينجا مطلق نقطه‏
مقابل است و منظور از شناختن مطلق پی بردن است . اگر چه در اين جمله‏
كلمه حصری از قبيل " الا " و " انما " به كار نرفته اما مقصود ، نوعی‏
حصر است . اگر چيزی نقطه مقابل نداشته باشد ، بشر قادر نيست به وجود او
پی برد هر چند آن چيز مخفی و پنهان نباشد و در