مبانی اوليه حقوق اسلامی
به هر حال ، مطابق مسلك عدليه كه شيعه نيز اهل اين مسلك است ، بلكه ركن اصلی اين مسلك است اسلام يك سلسله مبانی حقوقی دارد و در اين زمينه اصولی دارد و قوانين خود را براساس آن اصول و مبانی وضع كرده است ، و چون عدالت عبارت است از " إعطاء كل ذی حق حقه " يعنی رساندن هر حقی به صاحبش ، بايد ببينيم مطابق اصولی كه از قرآن كريم و دستور پيشوايان دين استنباط میشود مبانی اولی حقوق اسلامی چيست ؟ چطور میشود كه بين انسان و بين يك شیء ديگر علاقه خاصی پيدا میشود كه نام آن حق است ، و اگر كسی آن چيز را از دست او بگيرد گفته میشود حق او را از او سلب كرده ؟ موجد اين علاقه چيست ؟ گفتم موجد اين علاقه چيست . موجد يعنی به وجود آورنده ، يعنی علت و سبب . نظام عالم نظام علت و معلول و سبب و مسبب است . موجد ، يا علت يا سبب يا هر اسمی میخواهيد رويش بگذاريد بر دو قسم است : يا فاعلی است يا غايی . يعنی چيزی كه سبب به وجود آمدن چيزی میشود يا از آن جهت است كه فاعل او و كننده