پاورقی : . 1 رك : ص 12 و . 13 . 2 تحت العقول ، ص 368 از امام صادق عليه السلام . 3 و . 4 رك : ص . 109
روا و ناروا . اين است معنی آن جمله كه در تعريف عدالت گفتهاند : "
العدالة إعطاء كل ذی حق حقه " ( عدالت اين است كه حق و هر ذی حقی به
خودش برسد ) . اين است معنی كلام أميرالمؤمنين سلام الله عليه كه فرمود :
" « العدل يضع الامور مواضعها » " ( 1 ) ( عدل هر چيزی را در جای خود و
محل خود قرار میدهد ) . نفرمود عدل همه را در يك حد و يك درجه و يك
صف قرار میدهد . عدالت اين است كه در شؤون اجتماعی و در راه استفاده
از حقوق اجتماعی ، شرايط دقيق يك مسابقه كامل نسبت به همه مزايای
اجتماعی فراهم شود و طبق يك مسابقه عمل شود . معنی مساوات و به يك چشم
ديدن و همه را برابر در نظر گرفتن هم اين است كه هيچ ملاحظه شخصی در كار
باشند ، از نظر ملاحظات شخصی همه علی السويه باشند ، از نظر ملاحظات
طبقاتی همه علی السويه باشند .
پيغمبر اكرم فرمود : " « الناس كأسنان المشط » " ( 2 ) ( مردم مثل
دانههای شانه هستند ) و همه باهم برابرند ، يا فرمود : " « إن ربكم واحد
وإن أباكم واحد ، كلكم من آدم و آدم من تراب » " ( 3 ) يعنی هيچ ملاحظه
شخصی و تبعيض و تفاوت و تقدمی بر غير مبنای فضيلت و تقوا و عمل و
لياقت نبايد در كار باشد . اما تقدمهايی مبنی بر فضيلت و تقوا و بر عمل
بايد باشد ، لهذا بعد از اين جملهها اضافه فرمود : " « و لا فضل لعربی
علی عجمیإلا بالتقوی » " ( 4 ) . قرآن كريم هم در عين اينكه امتيازات
رنگ و نژاد و جنس و خون را لغو میكند و میفرمايد : " « إنا خلقناكم من
ذكر و انثی و جعلناكم شعوبا و قبائل لتعارفوا »" ، پشت
پاورقی : . 1 رك : ص 12 و . 13 . 2 تحت العقول ، ص 368 از امام صادق عليه السلام . 3 و . 4 رك : ص . 109 |