عطف به ما سبق

مشكلات زيادی برای اميرالمؤمنين در خلافت پيش آمد ، علت اساسی مطلب‏
اين بود كه عطف به ما سبق می‏كرد . نمی‏گفت برگذشته‏ها صلوات . می‏گفت به‏
گذشته‏ها هم كار دارم ، گذشته است كه سازنده حال و استقبال است ، بر روی‏
پايه خراب و منحرف و فرسوده ، بنايی عالی و محكم نمی‏توان ساخت .

دنيای گشاده عدالت و دنيای تنگ ظلم

بعد فرمود : " « إن فی العدل سعة ، و من ضاق عليه العدل فالجور عليه‏
أضيق » " ( 1 ) عدالت بيش از هر چيز ديگر گنجايش دارد كه همه را راضی‏
كند . يگانه ظرفيت وسيعی كه می‏تواند همه را در خود جمع كند و زمينه‏
رضايت عموم واقع گردد عدالت است . اگر كسی در اثر انحراف طبيعت و در
اثر حرص و آز ، به حق خود و حد خود قانع نباشد و قناعت به حق بر او
فشار بياورد ، جور و ظلم به او بيشتر فشار خواهد آورد .
زيرا دو نوع فشار به روح آدمی وارد می‏شود : يكی فشار و ضغطه‏ای است كه‏
عوامل محيط و اجتماع وارد می‏آورند ، تنه‏ای است كه ديگری به انسان می‏زند
، ضربه و شلاقی است كه ديگری وارد می‏آورد ، حبس و زندانی است كه ديگری‏
او را گرفتار كرده است ، يك نوع ديگر فشارها و ضغطه‏هايی است كه از
داخل روح

پاورقی :
. 1 نهج البلاغة ، خطبه . 15