²وإن ا×فاق قد أغامت ، و المحجة قد تنكرت »" افقها را ابرو و مه گرفته‏
و خورشيد در پشت ابرها مانده ، كارهايی شده و تثبيت گشته . اشخاصی در
اين تاريخ كوتاه كه از عمر اسلام می‏گذرد به صورت بت در آمده‏اند ، بر هم‏
زدن روش آنها بسيار دشوار است .
آنگاه برای اينكه با اين مردم ، كه امروز با اصرار از او می‏خواهند
خلافت را بپذيرد ، اتمام حجت كند ، فرمود : " « و اعلموا أنی‏إن أجبتكم‏
ركبت بكم ما أعلم » " ( 1 ) بدانيد اگر من اين دعوت را پذيرفتم ، آن‏
طور كه خودم می‏دانم و می‏فهمم و طبق برنامه‏ای كه خودم دارم عمل می‏كنم و به‏
حرف و توصيه احدی هم گوش نخواهم كرد . بلی اگر مرا به حال خود واگذاريد
و مسؤوليت حكومت و خلافت را برعهده من نگذاريد ، من معذورم و مثل گذشته‏
حكم يك مشاور خواهم داشت .

قطايع عثمان

راجع به قطايع عثمان ، يعنی اراضی‏ای كه متعلق به عامه مسلمين است و
عثمان آنها را در تيول اشخاص قرار داده بود ، فرمود : " « و الله لو
وجدته قد تزوج به النساء ، و ملك به الاماء لرددته » " به خدا قسم‏
زمينهايی كه متعلق به عامه مسلمين است و عثمان به اين و آن داده پس‏
خواهم گرفت هر چند آنها را مهر زنانشان قرار داده باشند يا با آنها
كنيزكانی خريده باشند .

پاورقی :
. 1 نهج البلاغة ، خطبه . 91