رسيده ، می‏فهميم كه چه كلام پرارزشی است و چقدر اين سخن از زمان خودش ،
بلكه از زمان سيد رضی ( ره ) كه سخنان علی ( ع ) را گردآوری كرد و به نام‏
نهج البلاغه به صورت كتابی درآورد ، جلوتر و بالاتر است . هيچ ممكن نبود
در آن زمان ، خود سيد رضی كه جمع كننده اين كلمات است ، و حتی بوعلی‏
سينا كه بزرگترين فيلسوف عصر گردآوری نهج البلاغه است ، بتواند همچو
حقيقت اجتماعی عالی را بيان كند .

فرق جود با احسان

جود و احسان از لحاظ معنی نزديك به يكديگرند . در آيه قرآن كريم عدل‏
قرين احسان ذكر شده " « إن الله يأمر بالعدل و الاحسان »" . اين سائل‏
كه درباره عدل و جود از اميرالمؤمنين ( ع ) سؤال كرده در حقيقت مثل اين‏
است كه پرسيده باشد اينكه قرآن می‏فرمايد : " « ان الله يأمر بالعدل و
الاحسان »" آيا عدل بهتر است يا احسان ؟ البته جود و احسان نزديك به‏
يكديگرند نه عين هم ، زيرا احسان اعم است از جود ، هم شامل بخششهای مالی‏
است و هم شامل ساير نيكی رساندنها . مثلا اگر شما دست عاجزی را بگيريد و
او را از اين طرف خيابان به آن طرف خيابان ببريد جود نكرده‏ايد ، احسان‏
كرده‏ايد ، و اگر جاهلی را تعليم يا گمراهی را ارشاد كنيد ، باز احسان‏
كرده‏ايد نه جود .

عدالت ، فلسفه اجتماعی

غرضم از نقل اين سؤال و جواب اين بود كه توجه پيدا شود كه علی مرتضی (
ع ) به عدل از چه ديده‏ای می‏نگريسته ؟ آيا از جنبه فردی و شخصی نگاه‏
می‏كرده يا بيشتر به جنبه اجتماعی توجه داشته ؟