اوضاع اجتماعی عهد امام
امام صادق ( ع ) در عصر و زمانی واقع شد كه علاوه بر حوادث سياسی ، يك سلسله حوادث اجتماعی و پيچيدگيها و ابهامهای فكری و روحی پيدا شده بود . لازمتر اين بود كه امام صادق ( ع ) جهاد خود را در اين جبهه آغاز كند . مقتضيات زمان امام صادق ( ع ) كه در نيمه اول قرن دوم میزيست با زمان سيد الشهداء ( ع ) كه در حدود نيمه قرن اول بود خيلی فرق داشت . در حدود نيمه قرن اول در داخل كشور اسلامی برای مردانی كه میخواستند به اسلام خدمت كنند يك جبهه بيشتر وجود نداشت و آن ، جبهه مبارزه با دستگاه فاسد خلافت بود . ساير جبههها هنوز به وجود نيامده بود و يا اگر به وجود آمده بود اهميتی پيدا نكرده بود . حوادث عالم اسلام همه مربوط به دستگاه خلافت بود و مردم از لحاظ روحی و فكری هنوز به بساطت و سادگی صدر اول زندگی میكردند ، اما بعدها و در زمانهای بعد تدريجا به علل مختلف جبهههای ديگر به وجود آمد جبهههای علمی و فكری ، يك نهضت علمی و فكری و فرهنگی عظيم در ميان مسلمين آغاز شد ، نحلهها و مذهبها در اصول دين و فروع دين پيدا شدند . به قول يكی از مورخين ، مسلمانان در اين وقت از ميدان جنگ و لشكركشی ، متوجه فتح دروازههای علم و