تعارض ظاهری سيره‏ها و ضرورت حل آنها

ما در سيرت پيشوايان دين به اموری بر می‏خوريم كه به حسب ظاهر با
يكديگر تناقض و تعارض دارند ، همچنانكه در اخبار و آثاری كه از
پيشوايان دين رسيده احيانا همين تعارض و تناقض ديده می‏شود . در آن‏
قسمت از اخبار و روايات متعارض كه مربوط به فقه و احكام است ، علما
در مقام حل و علاج آن تعارضها بر آمده‏اند كه در محل خود مذكور است ، در
سيرت و روش پيشوايان دين هم همين تعارض و تناقض در بادی امر ديده‏
می‏شود . بايد ديد راه حل آن چيست ؟
اگر در اخبار متعارض كه در فقه و احكام نقل شده ، تعارضها حل نگردد و
هر كسی يك خبر و حديثی را مستمسك خود قرار دهد و عمل كند ، مستلزم هرج‏
و مرج خواهد بود . سيرت و روش پيشوايان دين هم كه با يكديگر به ظاهر
اختلاف دارد همين طور است ، اگر حل نگردد و رمز مطلب معلوم نشود مستلزم‏
هرج و مرج اخلاقی و اجتماعی خواهد بود ، ممكن است هر كسی به هوای نفس‏
خود يك راهی را پيش بگيرد و بعد آن را با عملی كه در يك مورد معين و
يك زمان معين از يكی از ائمه نقل شده توجيه و تفسير كند ، باز يك نفر
ديگر به هوای خود و مطابق ميل و سليقه خود راهی ديگر ضد آن راه را پيش‏
بگيرد و او هم به يك عملی از يكی از ائمه عليهم السلام كه در مورد معين و
زمان معين نقل شده استناد كند و بالاخره هر كسی مطابق ميل و سليقه و هوای‏
نفس خود راهی پيش بگيرد و برای خود مستندی هم پيدا كند .