انقراض خوارج
اين جمعيت در اواخر دهه چهارم قرن اول هجری در اثر يك اشتباهكاری خطرناك به وجود آمدند و بيش از يك قرن و نيم نپائيدند . در اثر تهورها و بیباكيهای جنون آميز مورد تعقيب خلفا قرار گرفتند و خود و مذهبشان را به نابودی و اضمحلال كشاندند و در اوائل تأسيس دولت عباسی يكسره منقرض گشتند . منطق خشك و بیروح آ نها و خشكی و خشونت رفتار آنها ، مباينت روش آنها با زندگی ، و بالاخره تهور آنها كه " تقيه " را حتی به مفهوم صحيح و منطقی آن كنار گذاشته بودند آنها را نابود ساخت . مكتب خوارج مكتبی نبود كه بتواند واقعا باقی بماند ، ولی اين مكتب اثر خود را باقی گذاشت . افكار و عقائد خارجيگری در ساير فرق اسلامی نفوذ كرد و هم اكنون " نهروانی " های فراوان وجود دارند و مانند عصر و عهد علی خطرناكترين دشمن داخلی اسلام همينها هستند ، همچنانكه معاويهها و عمر و عاصها نيز همواره وجود داشته و وجود