پاورقی : . 1 شوری / . 13
است و اختلاف شرايع را از نوع اختلافات فرعی میداند نه اختلافات ماهوی ،
و از طرف ديگر میدانيم كه دين جز برنامه تكاملی فردی و اجتماعی نيست ،
میرساند كه اساس اين تعليمات بر وحدت نوعی جامعههاست و اگر جامعهها
انواع متعدد بودند ، مقصد كمالی و راه وصول به آن مقصد ، متعدد و متكثر
بود و قهرا ماهيت اديان ، مختلف و متعدد بود . قرآن كريم با اصرار و
ابرام اين مطلب را تأكيد میكند كه دين در همه منطقهها و جامعهها و در
همه دورهها و زمانها يكی بيش نيست . از نظر قرآن ، اديان ( به صورت
جمع ) وجود نداشته ، دين ( به صورت مفرد ) وجود داشته است . همه
پيامبران به يك دين و يك راه و يك مقصد اصلی دعوت میكردهاند :
« شرع لكم من الذين ما وصی به نوحا و الذی أوحينا اليك و ما وصينا به
ابراهيم و موسی و عيسی أن أقيموا الذين و لا تتفرقوا فيه ». . ( 1 ) . .
برای شما از دين همان را تشريع كرد كه قبلا به نوح توصيه شده بود بعلاوه
قسمتی كه به تو - ای پيغمبر ! - وحی كرديم و آنچه به ابراهيم و موسی و
عيسی توصيه شد كه دين را بپا داريد و در آن پراكنده نشويد .
آياتی از قرآن كه دلالت میكند دين در همه زمانها و در همه منطقهها و در
زبان همه پيامبران راستين الهی يك چيز است و اختلاف شرايع از نوع
تفاوت نقص و كمال است ، فراوان است . اين منطق كه دين ماهيتا يكی
بيش نيست ، براساس اين جهانبينی از انسان و جامعه انسان است كه انسان
نوع واحد است نه انواع ،
پاورقی : . 1 شوری / . 13 |