پاورقی : . 1 سوره انفال ، آيه . 60
يا نه ؟ بلی میشود ، زيرا كه علم يك واجب مقدمی است و بستگی به آن
هدفی دارد كه اين علم وسيله آن است . آن هدف گاهی برای مسلمين اهميت
پيدا میكند [ و گاهی اهميت خود را از دست میدهد ] و به هر درجه كه
اهميت آن بالاتر برود ، اهميت علمش هم بالا میرود . طبيعت شناسی يك
روزی واجب نبوده است و يا خيلی واجب ضعيفی بوده است ، ولی اسلام
دستوری دارد ، مثلا میگويد : « اعدوا لهم ما استطعتم من قوش »( 1 ) .
میگويد در مقابل دشمن حداكثر نيرو را بايد داشته باشيد . اين يك واجب
است . اين واجبی است كه در زمان ما برخلاف زمانهای قديم روی پاشنه علم
میچرخد ، يعنی آن نيرويی كه حداكثر نيرو باشد در عصر ما جز با علم تهيه
نمیشود ، قهرا علم آن واجب میشود . آيا تحصيلات اتم شناسی بر مسلمين
واجب است ؟ بلی واجب است . آيا پانصد سال پيش هم واجب بود ؟ خير ،
اين يك علم مقدمی بود و لزومی نداشت . امروز هدف اسلام را اين علم
تأمين میكند ، بنابراين امروز واجب میشود . درجه وجوبش چقدر است ؟
بايد ديد درجه « اعدوا لهم ما استطعتم من قوش »چقدر است . ممكن است
اين يك واجبی بشود كه در صدر همه واجبات ما قرار بگيرد . اين را كی
بايد بفهمد ؟ همان كسی كه اميرالمؤمنين فرمود : « من تصيير كل فرع الی
اصله » ، همانی كه امام فرمود : « علينا القاء الاصول و عليكم بالتفريع »
، آن كسی كه كليات اسلام را میشناسد ، اصول اسلام را میشناسد ، هدفهای
اسلام را میشناسد ، وسائل را تشخيص میدهد ، میفهمد چه چيز هدف و چه چيز
وسيله است و اهميت وسيله بستگی پيدا میكند به اهميت هدف ، يك روزی
میآيد وفتوا میدهد كه امروز فلان علم در درجه اول اهميت است و بر مسلمين
واجب است كه آن را تحصيل كنند .
پاورقی : . 1 سوره انفال ، آيه . 60 |