داده‏اند آن ترك نژادان در آن وقت نماينده و مظهر قدرت مردم سرزمين‏
ايران بوده‏اند و به نام پادشاهانی مسلمان بر اين ملت ، حكمرانی داشته‏اند
و اين ملت ايران بود كه جهاد می‏كرد نه مردم ديگر .

علم و فرهنگ

صحنه علم و فرهنگ ، وسيعترين و پورشورترين ميدانهای خدمات ايرانيان‏
به اسلام است .
سرعت پيشرفت و توسعه ، كليت و شمول و همه جانبگی ، شركت طبقات‏
مختلف اجتماع ، اشتراك مساعی ملل گوناگون ، چيزهايی است كه اعجابها را
در مورد تمدن اسلامی سخت برانگيخته است . جرجی زيدان می‏گويد :
عربها ( مسلمانان ) در مدت يك قرن‏واندی مطالب و علومی به زبان خود (
عربی ) ترجمه كردند كه روميان در مدت چندين قرن از انجام آن عاجز بودند
، آری مسلمانان در ايجاد تمدن شگفت‏آور خود در غالب موارد به همين سرعت‏
پيش رفته‏اند ( 1 ) .
مسلمين علومی را كه در فهم و درك قرآن و سنت بدانها نياز داشتند از
قبيل علم قرائت ، تفسير ، كلام ، فقه ، حديث ، نحو ، صرف ، معانی ،
بيان ، بديع ، سيره نبوی و غير اينها ابداع و اختراع كردند و اگر اقتباس‏
كردند اقتباسشان ناچيز بوده است . و علومی را كه محصول تمدن آنروز و
نتيجه مساعی و زحمات ملل ديگر بود از طبيعی و رياضی و نجوم و طب و
فلسفه و غيره برای خود ترجمه و نقل كردند و بر آنها افزودند .
جرجی زيدان می‏گويد :
يكی از مزايای تمدن اسلامی اين است كه علوم پراكنده يونان و ايران و
هندو كلده را به عربی نقل كرد و چيزهايی بر آن افزود

پاورقی :
( 1 ) تاريخ و تمدن اسلام ، ترجمه فارسی ، صفحه . 247