پاورقی : ( 1 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحات 339 - . 341
بنابر نامه " تنسر " حدودی بسيار محكم ، نجبا و اشراف را از عوام
الناس جدا میكرد ، امتياز آنان به لباس و مركب و سرای و بستان و زن و
خدمتكار بود . . . بعلاوه ، طبقات از حيث مراتب اجتماعی درجاتی داشتند
، هر كس را در جامعه درجه و مقامی ثابت بود . و از قواعد محكم سياست
ساسانيان يكی اين را بايد شمرد كه هيچكس نبايد خواهان درجهای باشد فوق
آنچه به مقتضای نسب به او تعلق میگيرد . . . قوانين مملكت حافظ پاكی
خون خاندانها و حفظ اموال غير منقول آنان بود ، در فارسنامه عبارتی است
كه ظاهرا ماخوذ از " آيين نامگ " عهد ساسانيان است : " عادت ملوك
فرس و اكاسره آن بودی كی از همه ملوك اطراف چون صين و روم و ترك و
هند دختران ستدندی و پيوند ساختندی و هرگز هيچ دختر بديشان ندادندی ،
دختران را جز با كسانی كه از اهلبيت ايشان بودند مواصلت نكردندی " .
نام خانوادههای بزرگ را در دفاتر ثبت میكردند ، دولت حفظ آن را
عهدهدار بود و عامه را از خريدن اموال اشراف منع میكرد ، با وجود اين
قهرا بعضی خانوادههای نجيب به مرور زمان منقرض میشدند . . . در ميان
طبقات عامه تفاوتهای بارزی بود هر يك از افراد مقامی ثابت داشت و كسی
نمیتوانست به حرفهای مشغول شود مگر آنچه از جانب خدا برای آن آفريده
شده بود ( 1 ) .
آقای سعيد نفيسی میگويد :
از اختلافات دينی و طريقتی كه بگذريم ، چيزی كه بيش از همه در ميان
مردم ايران نفاق افكنده بود امتياز طبقاتی بسيار خشنی بود كه ساسانيان در
ايران برقرار كرده بودند و ريشه آن در تمدنهای ( ايرانی ) پيشين بوده ،
اما در دوره ساسانی بر سختگيری افزوده بودند .
پاورقی : ( 1 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحات 339 - . 341 |