از لحاظ استقلال پارهای از ملتها به وجود آورد ، ولی در كشورهای اسلامی
بيش از آنكه آثار خوبی به بار آورد ، سبب تفرقه و جدايی شده است . اين
ملتها قرنهاست كه اين مرحله را طی كردهاند و پا به مرحله عاليتری
گذاشتهاند . اسلام قرنهاست كه وحدتی بر اساس فكر و عقيده و ايدئولوژی به
وجود آورده است ، اسلام در قرن بيستم نيز نشان داده است كه در مبارزات
ضد استعماری میتواند نقش قاطعی داشته باشد .
در مبارزاتی كه در قرن بيستم بوسيله مسلمانان بر ضد استعمار صورت
گرفت و منتهی به نجات آنها از چنگال استعمار شد ، بيش از آنكه عامل
مليت تأثير داشته باشد عامل اسلام مؤثر بوده است . از قبيل مبارزات
الجزاير ، اندونزی ، كشورهای عربی و پاكستان .
آری اين ملتها قرنهاست نشان داده اند كه با انگيزه فكری و اعتقادی و
بر اساس يك ايدئولوژی میتوانند وحدت به وجود آورند و قيام كنند و خود
را از چنگال استعمارگران نجات دهند . سوق دادن چنين مردمی به سوی عامل
احساس مليت حقا جز ارتجاع نامی ندارد .
به هر حال موج عنصر پرستی و نژاد پرستی كه سلسله جنبان آن اروپائيانند
مشكل بزرگی برای جهان اسلام به وجود آورده است . میگويند علت اينكه
مرحوم سيد جمال الدين اسد آبادی مليت خود را مخفی میكرد اين بود كه نمی
خواست خود را به يك ملت معين وابسته معرفی كند و احيانا بهانهای به
دست استعمارچيان بدهد و احساسات ديگران را عليه خود برانگيزد .
ما به حكم اينكه پيرو يك آيين و مسلك و يك ايدئولوژی به نام اسلام
هستيم ، كه در آن عنصر و قوميت وجود ندارد . نمی توانيم نسبت به
جريانهايی كه بر ضد اين ايدئولوژی تحت نام و عنوان مليت و قوميت صورت
میگيرد بی تفاوت بمانيم .
|