است و فهرست خطی آنها برای نگارنده رسيده است ، به طور تفصيل ذكر
خواهيم كرد ، انشاءالله ( 1 )

عكس‏العملها

برای اينكه درجه خلوص و صميميت ايرانيان را نسبت به اسلام كشف كنيم‏
يك وسيله خوب در دست داريم و آن اين است كه ببينيم در جريانهای‏
مخالفی كه از اوايل قرن دوم هجری در زمينه اصول و مسائل اسلامی رخ داد ،
ايرانيان چه نوع عكس العملی نشان دادند ؟ آيا آنها را تأييد و تقويت‏
كردند ، يا به مبارزه عليه آنها برخاستند ؟
سه جريان مخالف در آن عصر به چشم می‏خورد :
يكی جريان زندقه و زنادقه است . زنادقه طبقه‏ای بودند كه اوايل قرن دوم‏
ظهور كردند و از ريشه با توحيد و ساير اصول اسلامی مخالفت می‏ورزيدند و در
تخريب مبانی اعتقادی اسلامی سخت می‏كوشيدند .
ديگر جريان عنصر پرستی عربی است كه امويان سلسله جنبان آن بودند و
مهمترين اصل اجتماعی اسلامی را عملا زير پا گذاشتند .
سوم شيوع لهو و غنا و عياشی است كه آن نيز به وسيله امويان رائج شد

پاورقی :
( 1 ) پايان نوشته آقای عزيزالله عطاردی .

منابع و مصادر ،

1 - سنی ملوك الارض و الانبياء - حمزه اصفهانی .
2 - كامل التواريخ - ابن اثير جزری .
3 - تاريخ فرشته - محمد قاسم فرشته استرآبادی .
4 - النجوم الزاهره - ابن تغری بردی .
5 - ولاه مصر - كندی .
6 - شاهيه نيشابوريه - قاسم علی همدانی . مخطوط .
7 - طبقات شاهجهانی - محمد صادق - مخطوط .