می‏گويد :
. . . اسلوب قرآن را در خطبه‏ها و كتابهای خويش سرمشق قرار دادند ، و
به آيات قرآن در تأليفات خويش تمثل جستند و آداب و تعليم قرآن در
اخلاق و اطوار و زندگانی روزانه مسلمانان پديد آمد . در صورتی كه بسياری‏
از ملل اسلامی زبانی جز زبان قرآن داشتند و در كشورهايی می‏زيستند كه از
قرآن دور بود مسلمانان گذشته از علوم شرعی ، در علوم لسانی ( صرف و نحو
) به آيات و معانی قرآن استشهاد و استدلال می‏كردند . مثلا تنها در كتاب‏
سيبويه سيصد آيه از قرآن ذكر شده است . اديبان و نويسندگان كه درصدد
تزيين گفته‏ها و نوشته‏های خود بودند حتما از آيات قرآن استمداد می‏جستند (
1 ) .
جرجی زيدان می‏گويد : موقع استيلای صلاح‏الدين ايوبی برمصر در كتاب خانه‏ای‏
كه العزيز بالله دومين خليفه فاطمی تأسيس كرد و وزير او يعقوب بن كلس‏
او را به اين كار تشويق می‏كرد ، سه هزار و چهار صد قرآن موجود بود كه همه‏
را با آب طلا ، به خط زيبا ، نگاشته بودند ( 2 )
گنجينه قرآن كه هم اكنون در موزه آستان قدس رضوی هست با آن خطوط عالی‏
و تذهيبها و نقاشيهای حيرت‏انگيز نشانه‏ای از علاقه مردم اين مرز و بوم به‏
اين كتاب مقدس است .
حركت علمی و فرهنگی اسلامی به همين ترتيبی كه گفتيم آغاز شد . اكنون‏
درباره مردمی كه در آن حركت شركت داشتند بحث كنيم .
هر چند اكثر آثار علمی كه از خارج دنيای اسلام نقل و ترجمه شد از غير
ايران بود ، ولی اكثريت آثار اسلامی ، چه در رشته علوم دينی و چه در
رشته‏های ديگر به وسيله دانشمندان مسلمان ايرانی به وجود آمد . افتخار و
امتياز ايرانيان

پاورقی :
( 1 - 2 ) همان مدرك ، صفحه 93 - . 314