قبلا نقل كرديم كه وی نزد يحيی مروزی نيز تحصيل كرده است . ابن ابی‏
اصيبعه در ضمن شرح حال فارابی می‏گويد ( ابوبشر متی ايساغوجی را نزديك‏
نصرانی ( ظاهرا همان بنيامين كه الفهرست نام برده است ) و قاطيغورياس‏
( مقولات ) را نزد ( روبيل ) و قياس را نزد ابو يحيی مروزی آموخت . )
ابوبشر هم مترجم بود و هم فيلسوف ولی در حقيقت منطقی بوده نه فيلسوف‏
به اصطلاح عصر ما ، كتب منطقی او و شروح او بر كتب منطقی ارسطو مدار
تدريس و تعليم و تعلم محصلين بوده است ( 1 )
ابوبشر متی مطابق آنچه ابن القفطی نوشته است در سالهای ميان 320 و 330
زنده بوده است . ابن ابی اصيبعه می‏نويسد كه در سال 328 درگذشته است .
اينكه در نامه دانشوران می‏نويسد وفات ابوبشر در سال 308 بوده است علی‏
الظاهر غلط نسخه است .
5 - ابونصر محمدبن محمدبن محمدبن طرخان فارابی . بی‏نياز از معرفی است‏
، به حق او را ( معلم ثانی ) و ( فيلسوف المسلمين من غير مدافع ) لقب‏
داده‏اند ( 2 ) اهل تركستان است ، معلوم نيست كه ايرانی نژاد است يا
ترك نژاد ، هم زبان تركی می‏د انسته و هم زبان فارسی ، ولی تا آخر در
جامه وزی تركان می‏زيسته است . مردی بوده فوق‏العاده قانع و آزاد منش ،
غالبا كنار نهرها و جويبارها و يا گلزارها و باغستانها سكنی می‏گزيد . و
شاگردان همانجا از محضرش استفاده می‏كردند . نواقص كار كندی را در منطق‏
تكميل كرد .
گويند فن تحليل و انحاء تعليميه منطق را كه تا آنوقت در اختيار كسی‏
نبود و يا ترجمه نشده بود ، فارابی به ابتكار خود افزود و همچنين صناعات‏
خمس و موارد

پاورقی :
( 1 ) رجوع شود به الفهرست صفحه 382 والتنبيه والاشراف صفحه 105 و
تاريخ الحكماء صفحه 323 و عيون‏الانباءج 2 صفحه . 227
( 2 ) تاريخ الحكماء ابن قفطی صفحه . 277