پاورقی : ( 1 ) الفهرست صفحه . 430
رد نوشتهاند ، تنها اينگروه كه همان اسماعيليانند و تاريخ خود آنها را "
ملاحده " میخواند چهره " الحاد " به رازی در تاريخ دادهاند و ديگران را
هم تا حدی تحت تأثير قرار دادهاند اخيرا " ملاحده " عصر ما به نحوی
ديگر در تأييد ملاحده اسماعيلی چهره الحادی به رازی میدهند ، ولی نه
بمنظور بلاتوجيه ساختن رازی بلكه بمنظور توجيه كردن خودشان .
مطلبی ديگر كه بايد ناگفته نماند اينست كه رازی عليرغم نبوغ و تخصص
در طب ، در انديشههای فلسفی توانا نبوده است . میتوان به ابن سينا حق
داد كه در پاسخ به پرسشهای ابوريحان بيرونی ، رازی را المتكلف الفضولی
المتكلم بمالا يعنيه میخواند .
2 - ابوالحسين شهيد بن الحسين البلخی . هم حكيم بود و هم شاعر ، به
عربی و فارسی شعر میسروده و از قديمترين شاعران زبان فارسی به شمار میآيد
. ابن النديم گوئی شهيد بلخی را درست نمیشناخته است . زيرا او را تحت
عنوان " رجل يعرف بشهيدبن الحسين و يكنی اباالحسن " ( 1 ) ياد میكند .
بعد جملهای دارد كه ظاهر اينست میخواهد بگويد وی شاگرد ابوزيد بلخی بوده
است ، اگر چه تاكنون نديدهايم كسی اين احتمال را در گفته ابن النديم
داده باشد . ابن النديم میگويد اين مرد ( شهيد ) كتابها تصنيف كرده و
بين او و رازی مناظراتی بوده است .
شهيد هم نظريه رازی را در مسأله " لذت " كه در كتب فلسفه مثل اسفار
و غيره مطرح است رد كرده است و هم نظريه معروف او را درباب قدمای
خمسه . شهيد در سال 325 درگذشته است .
3 - ابواحمد حسين بن ابوالحسين اسحاق بن ابراهيم بن زيدبن كاتب معروف
به " ابن كرنيب " از فضلای متكلمين اسلامی و از حكمای طبيعی ( در مقابل
حكماء رياضی ) بوده است ، برعكس برادرش ابوالحسين بن كرنيب و
برادرزادهاش ابوالعلاء بن ابی الحسين كه اهل رياضيات بودهاند و ابن
النديم نام آنها را در رديف
پاورقی : ( 1 ) الفهرست صفحه . 430 |