اهل خراسان است ، در سال 385 متولد شده و در سال 408 يعنی در سال 23
سالگی به بغداد كه آنوقت مركز بزرگ علوم و فرهنگ اسلامی بود مهاجرت
كرد و تا پايان عمر در عراق ماند و پس از استادش سيد مرتضی رياست علمی
و فتوائی شيعه به او منتقل شد . مدت پنج سال پيش شيخ مفيد درس خوانده
است ساليان دراز از خدمت شاگرد مبرز شيخ مفيد يعنی سيد مرتضی بهرهمند
شده است . استادش سيد مرتضی در سال 436 درگذشت و او 24 سال ديگر بعد
از استادش در قيد حيات بود . دوازده سال بعد از سيد در بغداد ماند ولی
بعد به علت يك سلسله آشوبها كه خانه و كتابخانهاش به تاراج رفت به
نجف مهاجرت كرد و حوزه علميه را در آنجا تأسيس كرد و در سال 460 در
همانجا درگذشت . قبرش در نجف معروف است .
شيخ طوسی كتابی در فقه دارد به نام النهايه كه در قديمالايام كتاب درسی
طلاب بوده است ، كتاب ديگری دارد به نام مبسوط كه فقه را وارد مرحله
جديدی كرده است و در عصر خودش مشروحترين كتاب فقهی شيعه بوده است .
كتاب ديگری دارد به نام خلاف كه در آنجا هم آراء فقهاء اهل سنت را ذكر
كرده و هم رأی شيعه را . شيخ طوسی كتابهای ديگر نيز در فقه دارد . قدما
تا حدود يك قرن پيش اگر در فقه " شيخ " به طور مطلق میگفتند مقصود
شيخ طوسی بود و اگر شيخان میگفتند مقصود شيخ مفيد و شيخ طوسی بود . شيخ
طوسی يكی از چند چهره معروفی است كه در سراسر فقه نامشان برده میشود .
خاندان شيخ طوسی تا چند نسل همه از علما و فقها بودهاند ، پسرش شيخ
ابوعلی ملقب به مفيد ثانی فقيه جليل القدری است . و بنابر نقل
مستدركالوسائل ( ج 3 ص 498 ) او كتابی دارد به نام امالی و كتاب
النهايه پدرش را نيز شرح كرده است .
مطابق نقل كتاب لؤلؤالبحرين دختران شيخ طوسی نيز فقيهه و فاضله
بودهاند شيخ ابوعلی فرزندی دارد به نام شيخ ابوالحسن محمد ، بعد از پدرش
ابوعلی مرجعيت و رياست حوزه علميه به او منتقل شد و بنا بر نقل ابن
عماد حنبلی در كتاب شذرات
|