دارد كه معروف است . فارابی فلاسفه قبل از خود را تحت‏الشعاع قرار داد ،
تالی تلو ارسطو شمرده شد و معلم ثانی لقب يافت .

طبقه چهارم

از اين طبقه افراد زيادی نمی‏شناسيم آنچه از نقلها برمی‏آيد اينست كه‏
فارابی و ابوبشر متی و ابن كرنيب شاگردها داشته‏اند ، ولی اطلاع درستی از
آنها نداريم . از شخصيتهای اين طبقه :
1 - يحيی بن عدی منطقی نصرانی است ، اين مرد با ابن النديم معاصر بوده‏
است و ابن النديم نسبت به پركاری او اعجاب دارد . ابن النديم و ابن‏
القفطی و ابن ابی اصيبعه بالاتفاق نوشته‏اند كه وی شاگرد ابونصر فارابی و
ابوبشر متی بوده است . همه ( مخصوصا ابن القفطی ) كتابهای زيادی از او
نقل كرده‏اند كه بيشتر منطقی است ، ولی احيانا مسائلی از مسائل فلسفه‏
اولی ( كه در دوره قبل از فارابی خصوصا در مسيحيان كمتر ديده می‏شود ) طرح‏
كرده است . ابن‏النديم و به تبع او ابن القفطی و ابن ابی اصيبعه نوشته‏اند
كه رياست منطقيين در زمان او به او منتهی شده بود وی در سال 363 و يا
364 درگذشته است و گفته‏اند 81 سال عمر كرده است .
2 - غير از يحيی بن عدی ، در طبقه چهارم جمعيت اخوان الصفا و خلان‏
الوفا را بايد نام برد ، گروهی هستند گمنام و خود خواسته‏اند گمنام باشند
، اما نشان داده‏اند كه گروهی هستند هم فيلسوف و هم متدين و متعهد ، به‏
منظور اصلاح جامعه براساس ايده‏ای كه داشته‏اند به كار بردن فلسفه و دين‏
توأما دست بكار شده ، انجمنی تشكيل داده ( حزب مانند ) اعضاء می‏پذيرفته‏
و شروط و آدابی داشته‏اند و مجموع 52 رساله كه در حقيقت بيان كننده جهان‏
بينی و ايده‏ئولوژی آنها است و از يك نظر يك دائره‏المعارف برای عصر
آنها محسوب می‏شود و اثری است جاودانی و از شاهكارهای جهان اسلام‏
آفريده‏اند . اخوان‏الصفا هم از اسلاف خود مخصوصا فارابی متأثر بوده‏اند و
هم در اخلاف خود اثر گذاشته‏اند ، هر دو