نفوذ آرام و تدريجی
هر چه روزگار ميگذشت بر علاقه و ارادت ايرانيان نسبت به اسلام و بر هجوم روز افزون آنان به اسلام و ترك كيشها و آيينهای قبلی و آداب و رسوم پيشين افزوده می شد . بهترين مثال ، ادبيات فارسی است . هر چه زمان گذشته است تأثير اسلام و قرآن و حديث در ادبيات فارسی بيشتر شده است نفوذ اسلام در آثار ادبا و شعرا و حتی حكمای قرون ششم و هفتم به بعد بيشتر و مشهودتر است تا شعرا و ادبا و حكمای قرون سوم و چهارم . اين حقيقت از مقايسه آثار رودكی و فردوسی با آثار مولوی و سعدی و نظامی و حافظ و جامی كاملا هويدا است . در مقدمه كتاب " احاديث مثنوی " ( 3 ) پس از آنكه میگويد : " از قديمترينپاورقی : ( 1 ) ديباچه ای بر رهبری صفحه . 272 ( 2 ) ديباچه ای بر رهبری صفحه . 323 ( 3 ) تاليف مرحوم بديع الزمان فروزانفر .