آفرينش كارگزاری می‏كنند ، ولی جن و شيطان هيچ نقشی در كار خلقت ندارند
از اين جهت مثل موجودات زمينی می‏باشند . از اينجا می‏توان فهميد كه‏
انديشه مخلوقات بد و ناشايست و اينكه نظام آفرينش ناقص است به هيچ‏
وجه در انديشه‏های قرآنی راه ندارد .
در اينجا لازم است از فرصت استفاده كرده تذكر دهيم كه گاهی در
ترجمه‏های فارسی آيات قرآن و يا احاديث ، كلمه شيطان به " ديو " و يا
" اهريمن " ترجمه می‏شود . البته اين ترجمه صحيح نيست ، كلمه شيطان‏
معادل فارسی ندارد ، لهذا بايد عين اين كلمه يا كلمه ابليس كه در عربی‏
معادل آن است آورده شود . ديو يا اهريمن به مفهوم حقيقی ، از نظر قرآن‏
به هيچوجه وجود خارجی ندارد و مغاير مفهوم شيطان است كه در قرآن آمده‏
است .

آيين زردشتی از نظر فقه اسلامی

در خاتمه يادآوری می‏كنيم كه ترديد ما در بحث گذشته در توحيدی بودن‏
آيين زردشت تنها از جنبه تاريخی است . يعنی اگر تاريخ و مدارك تاريخی‏
را ملاك قرار دهيم و محتويات اسناد و مدارك تاريخی موجود را با موازين‏
علم توحيد بسنجيم نمی توانيم آيين زردشتی را آيين توحيدی بدانيم تئوری‏
زردشت درباره نظام خلقت طبق اين مدارك و اسناد به نحوی است كه فرضا
" انگرامئنيو " را آفريده اهورا مزدا تلقی كنيم با توحيد سازگار نيست‏
.
ولی ما مسلمانان می‏توانيم از زاويه ديگر به آيين زردشت نظر افكنيم و
با ملاك ديگری درباره اين آيين قضاوت كنيم ، آن از زاويه فقه و حديث و
با ملاكات خاص اسلامی است كه جنبه تعبدی دارد و برای يك مسلمان با
ايمان حجت و معتبر است . از اين زاويه و از اين نظر هيچ مانعی نيست كه‏
آيين زردشتی را يك آيين توحيدی بدانيم ، يعنی آيينی بدانيم كه در اصل و
ريشه توحيدی بوده و همه شركها چه از ناحيه ثنويت و چه از ناحيه آتش‏
پرستی و چه از ناحيه های ديگر بدعتهايی كه