عقايد آريايی قبل از زردشت
1 - اما قسمت اول : عقايد طوائف آريا در ادوار قديم بر نوعی طبيعت پرستی ثنوی مبتنی بوده است ، يعنی اين طوائف در آغاز كار عوامل طبيعت را اعم از عوامل مفيد و سودبخش يا عوامل مضر و زيانبخش ، میپرستيدهاند ، مثلا آب ، خاك ، آتش ، باران و غيره از يك طرف و رعد ، برق ، صاعقه ، جانوران زيانكار از طرف ديگر مورد پرستش واقع میشدهاند ، عوامل مفيد برای اينكه نظرشان جلب شود و خيری برسانند پرستش میشدهاند ، و عوامل بد برای اينكه از شر آنها در امان باشند . در اين دوره اين طوائف ، گويی برای خود عوامل طبيعی روح و شعور و ادراك و احساسات قائل بودهاند . به هر حال عوامل طبيعی كه مورد پرستش بودهاند در اين دوره دو دسته بودهاند : عوامل نيك و عوامل بد . عوامل نيك به داعی رجا و عوامل بد به داعی خوف پرستش میشدهاند در حقيقت از همان آغاز به نوعی دو گانگی ميان خدايان قائل بودهاند و به دو گونه آنها را میپرستيدهاند . در دوره بعد برای هر يك از اين انواع مفيد يا مضر ، خدايان و ارباب انواعی قائل بودهاند و به جای موجودات طبيعی خدايان و ارباب انواع مورد پرستش قرار میگرفتهاند : خدای آتش ، خدای باد ، خدای باران ، خدای رعد ، خدای صاعقه و غيره . . . در اين دوره خود خدايان كه به صورت ارواح و اشباح تصور میشدهاند ، به