به تقديم رسانيد ، اميد كه اين محب را از دعای خير فراموش نفرمائيد
كلب آستان علی عباس " ( 1 ) .
امتناع مقدس اردبيلی از آمدن به ايران ، سبب شد كه حوزه نجف به‏
عنوان مركزی ديگر در مقابل حوزه اصفهان احيا شود ، همچنانكه امتناع شهيد
ثانی و پسرش شيخ حسن صاحب معالم و دختر زاده‏اش سيد محمد صاحب مدارك‏
از مهاجرت از جبل عامل به ايران سبب شد كه حوزه شام و جبل عامل همچنان‏
ادامه يابد و منقرض نگردد . صاحب معالم و صاحب مدارك برای اينكه دچار
محظور و رودربايستی برای توقف در ايران نشوند ، از زيارت حضرت رضا
عليه‏السلام كه فوق‏العاده مشتاق آن بودند صرف نظر كردند .
اين بنده فعلا نمی‏داند كه مقدس اردبيلی ، فقه را كجا و نزد چه كسی‏
تحصيل كرده است . همين قدر می‏دانيم كه فقه را نزد شاگردان شهيد ثانی‏
تحصيل كرده است . پسر شهيد ثانی ( صاحب معالم ) و نواده دختريش (
صاحب مدارك ) در نجف شاگرد او بوده‏اند . در كتاب زندگی جلال‏الدين‏
دوانی می‏نويسد كه :
" ملااحمد اردبيلی ، مولانا عبدالله شوشتری ، مولانا عبدالله يزدی ،
خواجه افضل الدين‏تر كه ، مير فخرالدين هماكی ، شاه ابو محمد شيرازی ،
مولانا ميرزا جان و ميرفتح شيرازی ، شاگردان خواجه جمال‏الدين محمود
بوده‏اند و او شاگرد محقق جلال‏الدين دوانی بوده است " ( 2 ) .
و ظاهرا تحصيل مقدس اردبيلی نزد خواجه جمال‏الدين محمود در رشته‏های‏
معقول بوده نه منقول .
مقدس اردبيلی در سال 993 در نجف در گذشته است ، كتاب فقهی معروف‏

پاورقی :
( 1 ) اين داستان هر چند در ماخذ معتبر نقل شده ولی با توجه به سال‏
فوت محقق اردبيلی و جلوس شاه عباس قابل خدشه و نيازمند به تحقيق است‏
.
( 2 ) زندگی جلال‏الدين دوانی تأليف فاضل محترم آقای علی دوانی .