تفسير ابوالقاسم محمودبن عمر زمخشری خوارزمی ملقب به جارالله است .
زمخشری از اكابر علمای اسلام به شمار میرود . كتابهای زياد در ادب ،
حديث و موعظه تأليف كرده است . با اينكه اين مرد از بلاد شمالی ايران و
سرزمينهای سردسير بود سالها در مكه معظمه مجاور شد و گرمای طاقت فرسای
هوای آنجا را تحمل كرد ، زيرا معتقد بود مجاورت بيتالله آثار معنوی
فراوانی دارد . چون سالها مجاور بيتالله بود به " جارالله " معروف
گشت و ظاهرا در همان وقت تفسير كشاف را نوشت .
زمخشری در جلد سوم كشاف ، ذيل تفسير آيه 56 از سوره عنكبوت كه
میفرمايد :
" « يا عبادی الذين آمنوا ان ارضی واسعة فايای فاعبدون » " :
ای بندگان مؤمن من ، زمين من فراخ است ، پس تنها مرا پرستش كنيد .
پس از آنكه تشريح میكند كه مؤمن بايد مناسبترين سرزمينها را از نظر
حفظ دين و عبادت پروردگار برای سكونت انتخاب كند ، میگويد :
به جان خودم سوگند كه سرزمينها از اين نظر تفاوت فراوان دارند . ما
آزمايش كرديم ، پيشينيان ما نيز آزمايش كردهاند : سرزمين حرم خدا و
مجاورت بيت الله الحرام تأثير فراوانی دارد بر روح و دل از نظر مقهور
ساختن نفس اماره و تمركز فكر و خيال و پيدايش روح قناعت و . . .
زمخشری در يكی از مسافرتهای علمی زمستانی خود در خوارزم ، يك پای خود
را از دست داد پس از اين واقعه از پای چوبی كمك میگرفت با همان حال
مسافرتهای طولانی كرد و چند سال مجاور بيتالله بود . تولد زمخشری در سال
467 هجری و وفاتش در سال 538 واقع شده است .
3 - مفاتيح الغيب يا تفسير كبير ، تأليف محمدبن عمربن حسين بن حسن بن
علی معروف به امام فخر رازی .
|