پاورقی : ( 1 ) كامل ابن اثير ، جلد 2 ، صفحه 319 - . 320 ( 2 ) صفحات 29 - 36 از ترجمه فارسی . ( 3 ) صفحات 117 - . 161 ( 4 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحه 339 - . 341
نمیتوانيم با طبقات پايين آنچنان رفتار كنيم كه شما میكنيد ، ما معتقديم
امر خدا را در رعايت طبقات پايين اطاعت كنيم و اهميت ندهيم به اينكه
آنها امر خدا را درباره ما اطاعت میكنند يا نمیكنند ( 1 ) .
محققين و مورخين غربی كه به منابع مختلف تاريخی از يونانی و رومی و
سريانی و ارمنی و عربی دست يافتهاند ، بعلاوه حفريات اخير كمك فراوانی
در كشف حقايق تاريخی به آنها كرده است ، اتفاق نظر دارند كه نظام
طبقاتی ايران ريشه قديمی تر دارد . كريستن سن كه به همه اين منابع دست
داشته و مدت سی سال در تاريخ ايران در زمان ساسانيان كار كرده است و
شايد تاكنون هيچكس به پای او نرسيده باشد ، در مقدمه كتاب ( 2 ) و
همچنين در فصل دوم كتاب خود ( 3 ) مفصل در اين باره بحث میكند ، طالبان
میتوانند به آن مراجعه نمايند .
كريستن سن مدعی است كه اصطلاح متداول مورخين اسلامی تحت عنوان "
العظما " و " اهل البيوتات " و " الاشراف " كه از شخصيتهای آن عهد
و يا دورههای بعد ياد شده است ، ترجمه ادبی كلمات پهلوی : " و
اسپوهران " و " ازاذان " و " بزرگان " است ( 4 ) .
ما بحث خود را با استفاده از تحقيقات كريستن سن و ديگران به نظامات
اجتماعی ايران در زمان ساسانيان اختصاص میدهيم .
كريستن سن در فصل هفتم كتاب خود ، تحت عنوان " نهضت مزدكيه " ،
احوال اجتماعی ايرانيان ، طبقات جامعه ، خانواده ، حقوق مدنی ايران را
به عنوان مقدمه مورد بحث قرار میدهد ، میگويد :
جامعه ايرانی بر دو ركن قائم بود : مالكيت و خون ( نژاد ) .
پاورقی : ( 1 ) كامل ابن اثير ، جلد 2 ، صفحه 319 - . 320 ( 2 ) صفحات 29 - 36 از ترجمه فارسی . ( 3 ) صفحات 117 - . 161 ( 4 ) ايران در زمان ساسانيان ، صفحه 339 - . 341 |