طبقات متسلسل ارباب علوم را مشخص سازند . اين كار در درجه اول نسبت
به علمای حديث انجام يافته است و در درجات بعدی برای علمای علوم ديگر
ما كتابهای زيادی به اين عنوان داريم مانند طبقات الفقهاء ابواسحاق
شيرازی ، طبقات الاطباء ابن ابی اصيبعه ، طبقات النحويين و طبقات
الصوفيه ابوعبدالرحمن سلمی .
ولی با كمال تأسف تا آنجا كه اين بنده اطلاع دارد ، آنچه درباره طبقات
فقهاء نوشته شده از اهل تسنن و مربوط به آنها است ، درباره طبقات فقهاء
شيعه تاكنون كتابی نوشته نشده است لهذا برای كشف طبقات فقهاء شيعه از
لابلای كتب تراجم و يا كتب اجازات كه مربوط است به طبقات راويان حديث
بايد استفاده كرد .
ما در اينجا نمیخواهيم طبقات فقهاء شيعه را به تفصيل بيان كنيم ، بلكه
میخواهيم شخصيتهای برجسته و به نام فقهاء را كه آراءشان مورد توجه است
با ذكر كتابهای فقه ذكر كنيم ، ضمنا طبقات فقهاء نيز شناخته میشوند .
تاريخ فقهاء شيعه را از زمان غيبت صغرا ( 260 - 320 ) آغاز میكنيم بدو
دليل : يكی اينكه : عصر قبل از غيبت صغری عصر حضور ائمه اطهار است و در
عصر حضور ، هر چند فقهاء و به معنی صحيح كلمه مجتهدين و ارباب فتوا كه
ائمه اطهار آنها را به فتوا دادن تشويق میكردهاند بودهاند ، ولی خواه
ناخواه فقهاء ، به علت حضور ائمه اطهار عليهم السلام تحتالشعاع بودهاند
، يعنی مرجعيت آنها در زمينه دستنارسی به ائمه بوده است و مردم حتی
الامكان سعی میكردند به منبع اصلی دست يابند و خود آن فقهاء نيز مشكلات
خود را تا حد مقدور و ممكن با توجه به بعد مسافتها و ساير مشكلات با ائمه
اطهار در ميان میگذاشتند . ديگر اينكه علی الظاهر فقه مدون ما منتهی
میشود به زمان غيبت صغرا ، يعنی تأليف و اثری فقهی قبل از آن دوره از
فقهاء شيعه فعلا در دست نداريم يا اين بنده اطلاع ندارد .
ولی به هر حال در شيعه نيز فقهاء بزرگی در عصر ائمه اطهار وجود داشته
|