پاورقی : ( 1 ) ابوحنيفه حياته و عصره ، فقه و آرائه . تاليف محمد ابو زهره ، صفحه . 15
- مولی هستند .
- فقيه كوفه كيست ؟
- ابراهيم نخعی .
- مولی است يا عربی ؟
- عرب است .
هشام گفت : نزديك بود قالب تهی كنم ، هر كه را پرسيدم تو گفتی مولی
است . خوب شد لااقل اين يك عرب است ( 1 ) .
در چه عصر و چه زمانی اين چنين فرصت برای ايرانی پيدا شده است كه
افتخار پيشوايی دينی مردم نقاط مختلف و كشورهای مختلف از حجاز و عراق و
يمن و شام و جزيره و مصر و غيره را پيدا كند . در زمانهای بعد اين
پيشوايی توسعه بيشتری پيدا كرد عجيب اين است كه سرجان ملكم انگليسی ،
قرن اول و دوم اسلامی را كه دوره رنسانس و شكفتن استعدادهای علمی و معنوی
ايرانيان پس از يك ركورد طولانی است ، قرنهای سكوت و خمود ايرانی
مینامد .
سرجان ملكم عمدا میخواهد قضايا را از زاويه سياسی و با عينك تعصبات
نژادی كه مخصوصا استعمار قرن نوزدهم به شدت تبليغ میكرد بنگرد و ارائه
دهد از نظر سرجان ملكم آنچه فقط بايد آن را به حساب آورد اين است كه چه
كسی و از چه نژادی بر مردم حكم میرانده است ، و اما توده مردم در چه حال
و وضعی بودهاند و چه برده و چه باختهاند ، نبايد بحساب آيد .
امثال سرجان ملكم هرگز تاسفی ندارند كه مثلا چرا حجاج بن يوسف آدم
میكشت و ستم میكرد ؟ تاسفشان و در حقيقت اظهار تاسفشان تحت اين عنوان
است كه چرا يك نفر ايرانی به جای حجاج بن يوسف كارهای او را نكرد ؟
بگذريم از اين جمله معترضه .
پاورقی : ( 1 ) ابوحنيفه حياته و عصره ، فقه و آرائه . تاليف محمد ابو زهره ، صفحه . 15 |