صفحه 142 :
يكی از علمای نجف نوشته است كه اين خطبه را آنحضرت در بين راه ايراد
فرموده . اگر اين نقل قابل اعتماد باشد ممكن است اين خطبه را امام در
راه ، پس از رسيدن خبر شهادت مسلم بن عقيل در يكی از منازل كه می‏خواسته‏
است شب آنجا بماند و صبح حركت كند ايراد فرموده باشد .
فرض خوبی است ولی آيا مدركی دارد يا نه ؟
صفحات 142 و 143 :
حالا فرض می‏كنيم امام اين خطبه را از اول تا آخر در مكه قبل از حركت‏
بكوفه ايراد فرموده باشد ، در اينجا لازم است اوضاع و احوال و محيطی كه‏
اين خطبه در آن انشاء شده در نظر گرفته شود تا درك صحيح معنای خطبه ميسر
گردد :
مطالعات چند ماهه امام حسين ( ع ) و بررسی‏های دقيقی كه از ميزان قدرت‏
حكومت از يكطرف و قدرت نظامی خود از طرف ديگر فرمود چنين نتيجه می‏داد
كه : عواملی پيروزی فراهم شده و اگر كوفه در اين شرائط مساعد تسخير شود و
حكومت حسينی تشكيل گردد می‏توان اسلام را در پناه قدرت حكومت نجات داد
و سنت پيغمبر ( ص ) را زنده كرد .
ولی از طرف ديگر معلوم است كه عمال حكومت بيكار ننشسته و مراقب‏
اوضاع هستند ، و از اينرو امكان برخورد نظامی هست . بنابر اين بايد
افرادی كه در اين مبارزه وارد هستند با قاطعيت و جديت كامل آماده‏
هرگونه فداكاری و جانبازی باشند ، و قبل از همه ، رهبر قيام بايد برای‏
فداكاری آمادگی داشته باشد .