صورت اصلاح حكومت .
ز - معلوم شد به موجب هر يك از اين عاملها امام يك وظيفه مخصوص‏
دارد . و ضمنا معلوم شد كه به اعتبار هر يك از عاملها نهضت امام ارزش‏
مخصوصی پيدا می‏كند . به موجب عامل دعوت و احتمال موفقيت كه حداكثر 50
درصد است ، ارزش نهضت همينقدر است كه امام با پيدايش يك فرصت‏
احتمالی ، نمی نشيند و فرصت را از دست نمی دهد ، و ضمنا نظر و تز امام‏
راجع به حكومت كه در نامه به اهل كوفه توسط مسلم و در خطبه بيضه پيدا
است ، روشن می‏شود . و از نظر عامل بيعت كه تا آنوقت حتی مردم كوفه‏
اعلام نصرت نكرده بودند ارزش كار امام در اين حد است كه تقاضای يك‏
حكومت نيرومند و خونخواری را برای بيعت نمی‏پذيرد و حاضر می‏شود خونش را
بريزند و بيعت نكند . به موجب اين عامل اگر حكومت كاری به او نمی‏داشت‏
و از او چيزی نمی خواست ، امام هم كاری به كار آنها نداشت ، و به موجب‏
عامل اول اگر مردم كوفه اعلام آمادگی نمی‏كردند ، امام ياغی نمی‏شد و بسا كه‏
بيعت هم می‏كرد . به هر حال عامل امتناع از بيعت ، ارزش بيشتری از عامل‏
پذيرش دعوت دارد زيرا در عامل پذيرش دعوت ، چند در صدی احتمال جان به‏
سلامت بردن به علاوه موفقيت در زمامداری و ساقط كردن حريف وجود دارد ولی‏
در عامل امتناع از بيعت در روزهايی كه شروع شد احتمال قريب به يقين‏
كشته شدن بود . اما عامل امر به معروف و نهی از منكر كه خود امام هم‏
زياد به آن استناد كرده و در آن موارد نامی از امتناع بيعت يا پذيرش‏
دعوت نبرده است ، از هر دو عامل اول ارزش بيشتری دارد