پاورقی : . 1 همان كتاب ، ص . 303
ولی دانستن آن برای فهم صحيح حوادث اين دوره ضرورت دارد . رنسانس دوره
طلايی هنر و ادبيات بود ، ولی در عين حال ، دوره عدم تسامح دينی و قساوت
و بيرحمی نيز بود . نامردمی آن دوره به اندازهای است كه جز در زمان حاضر
در هيچ دورهای چنين نبوده است " ( 1 ) .
مذهب كه میبايست دليل هدايت و پيامآور محبت باشد ، در اروپا به اين
صورت درآمد كه مشاهده میكنيم . تصور هر كس از دين و خدا و مذهب ،
خشونت بود و اختناق و استبداد . بديهی است كه عكس العمل مردم در مقابل
چنين روشی جز نفی مذهب از اساس و نفی آن چيزی كه پايه اولی مذهب است
، يعنی خدا ، نمی توانست باشد . هر وقت و هر زمان كه پيشوايان مذهبی
مردم كه مردم در هر حال آنها را نماينده واقعی مذهب تصور میكنند پوست
پلنگ میپوشند و دندان ببر نشان میدهند و متوسل به تكفير و تفسيق میشوند
، مخصوصا هنگامی كه اغراض خصوصی به اين صورت در میآيد ، بزرگترين ضربت
بر پيكر دين و مذهب به سود ماديگری وارد میشود .
پاورقی : . 1 همان كتاب ، ص . 303 |