پاورقی : . 1 همان كتاب ، ص 92 و . 93
نظريه الهيون نيست ، میگويد :
" يكی از جدی ترين مشكلاتی كه در عصر حاضر با علم روبرو است ، از اين
حقيقت ناشی میشود كه جهان ظاهرا رو به تحليل میرود . به عنوان نمونه
میتوان از عناصر راديواكتيويته نام برد . اين گونه عناصر به طور مداوم به
عناصر ساده تری تجزيه میشوند و هنوز فعل و انفعالی كه در جهت عكس آن
برای از نوبه وجود آوردن عنصر مركب صورت بگيرد ، شناخته نشده است .
البته اين نكته مهمترين و مشكلترين جنبه تحليل رفتن جهان نيست ، زيرا
اگر چه ما فعل و انفعال ديگری در طبيعت سراغ نداريم كه جريان عكس اين
فعل و انفعال را نشان دهد ، با اين حال ، میتوانيم وجود چنان فعل و
انفعالاتی را تصور بكنيم و ممكن نيز هست كه در نقطه ديگری از جهان همچون
عملی صورت بگيرد . ولی هنگامی كه به قانون دوم ترموديناميك میرسيم ، با
مشكل اساسی تری روبرو میشويم . در حالت كلی ، قانون دوم ترموديناميك
میگويد كه اگر اشياء جهان به حال خود گذاشته شوند ، به بی نظمی میگرايد و
هيچ وقت سامان نخستين خود را باز نمی يابند . از اينجا چنين به نظر
میرسد كه روزی همه جهان وضع كاملا مرتبی داشته و هر چيز آن در محل مناسب
خود بوده . از آن وقت تاكنون بی نظمی هرچه بيشتر شده تا جايی كه امروز
هيچ عملی مگر يك تكان بسيار قوی نمی تواند نظم نخستين را باز گرداند "
( 1 ) .
راسل پس از توضيحاتی در اين زمينه چنين به سخن خود ادامه میدهد :
" . . . هر اندازه كه در زمان هستی عالم به عقب سفر كنيم ، پس
پاورقی : . 1 همان كتاب ، ص 92 و . 93 |