سال بالغ بر ] 8800 تن سوخته و 96494 تن محكوم به مجازاتهای ديگر ، و از
سال 1480 تا 1808 بالغ بر 31912 تن سوخته و 291450 تن محكوم به مجازاتهای‏
سنگين تخمين زده شده است " ( 1 ) .
جرج سارتون متخصص و قهرمان معروف تاريخ علم ، در كتاب شش بال علم‏
بحثی تحت عنوان " جادوگری " باز كرده است و نشان می‏دهد كه كليسا به‏
نام مبارزه با جادوگری چه جناياتی مرتكب شده است . می‏نويسد :
" . . . علمای الهی و دين ، آگاهانه يا ناآگاه ، زندقه را با جادوگری‏
يكی تصور می‏كردند . آدمی زود به اين نتيجه می‏رسد كه كسانی كه با او توافق‏
ندارند مردم بدی هستند . جادوگران مردان يا زنانی بودند كه روح خود را به‏
شيطان فروخته بودند . با فرض اينكه زنديقان و بددينان نيز رابطه‏ای با
شيطان دارند ، تنبيه كردن و عذاب دادن به آنها به سهولت جايز شمرده‏
می‏شد و مردمی كه در دين خود مستقيم بودند ، ممكن بود با خود بگويند كه‏
اين ماجراجويان و آشوبگران ، جادوگرند و بايد به همين صورت با ايشان‏
معامله شود ، نه شايسته آنند كه ايمان صحيح داشته باشند و نه آنكه مورد
عفو قرار گيرند " .
جرج سارتون از كتابی به نام چكش ساحران نام می‏برد كه توسط دو نفر
كشيش دومينيكی به اشاره پاپ اينوسنت هشتم ( پاپ 1484 - 1492 ميلادی )
نوشته شد و در حقيقت ، دستور العمل تفتيش عقايد متهمان به زندقه و
جادوگری بود . می‏گويد :
" كتاب چكش دستور العملی برای راهنمايی بازرسان عقايد

پاورقی :
. 1 همان كتاب ، ص . 360