سابقه تاريخی

اين طرز تفكر چيز تازه و جديدی نيست . نبايد پنداشت كه پيدايش اين‏
طرز تفكر از نتايج تحولات علمی و صنعتی جديد است و در يكی دو قرن اخير
برای اولين بار به وجود آمده است ، مانند بسياری از نظريات علمی كه در
دورانهای قبل نبود و سپس بشر بر آنها دست يافت . نه ، مسلما گرايش‏
مادی بشر پديده مخصوص قرنهای اخير نيست ، بلكه از جمله افكار بسيار
قديمی است . در تاريخ فلسفه می‏خوانيم كه بسياری از فلاسفه يونان باستان ،
قبل از دوران سقراط و نهضت فلسفی او ، مادی بوده و ماورای ماده را انكار
می‏كردند .
در ميان مردم جاهليت مقارن زمان بعثت نيز گروهی چنين فكری داشتند و
قرآن در مقام مبارزه با آنها برآمده ، سخنشان را نقل و انتقاد می‏كند :
« و قالوا ما هی الا حياتنا الدنيا نموت و نحيا و ما يهلكنا الا الدهر
( 1 ) .
و گفتند : زندگی نيست جز همين زندگی دنيای ما . می‏ميريم و زنده می‏شويم‏
و نمی ميراند ما را جز دست روزگار .
اين جمله كه قرآن از مردمی نقل می‏كند ، هم انكار خدا را در بر دارد و
هم انكار معاد را .

پاورقی :
. 1 جاثيه / . 24