خلاصه در اين تفسير همه نامها مذهبی است و ابتدا جلب توجه می‏كند از
قبيل الله ، توحيد ، نبوت ، وحی ، ملك ، آخرت ، بهشت ، دوزخ ، روح ،
نعيم ، عذاب ، توكل ، صبر ، تكامل ، انقلاب . . . اما همينكه به عمق و
ژرفای برداشتها وارد می‏شويم ، همه از نظر ناپديد می‏شوند و به جای اينها
معانی و مفاهيم ديگری جايگزين می‏گردند و جز لفظ چيزی باقی نمی ماند .
عجيب اين است كه ادعا می‏شود كه ما می‏خواهيم فرهنگ اسلامی را فرهنگی‏
انقلابی كنم . شگفتا ! آيا انقلابی بودن و يا به نظر شما انقلابی شدن فرهنگ‏
اسلامی در گرو اين است كه محتوای معنوی آن را از آن بگيريم و محتوای مادی‏
جايگزين آن سازيم ؟ ! آيا انقلاب منحصر به انقلاب شكم و انقلاب ناشی از
محروميت و موضع طبقاتی است ؟ آيا پيغمبر اسلام انقلاب سر و انقلاب روح و
قلب برپا نكرد ؟ آيا اين گونه برداشت از انقلاب ، دانسته يا ندانسته ،
تبليغ به سود ماترياليسم نيست كه تنها با برداشتهای ماترياليستی و توجيه‏
مادی تاريخ و جامعه و بالاخره با ماترياليسم تاريخی است كه می‏توان از يك‏
فرهنگ انقلابی دم زد ؟
اين بود شمه‏ای از تذكراتی كه می‏خواستم خيرخواهانه و دوستانه به عزيزانی‏
كه هنوز فكر می‏كنم اغفال شده هستند ، بدهم . اميدوارم اين تذكرات ،
سودمند واقع گردد . بار ديگر از همه فضلا و دانشمندان درخواست دارم كه به‏
دقت در آنچه گفته شد بنگرند ، اگر مرا بر خطا می‏بينند واقفم فرمايند كه‏
با سپاسگزاری فراوان خواهم پذيرفت ( 1 ) .
اول رجب 1398 هجری قمری
مرتضی مطهری

پاورقی :
. 1 [ ذكر اين نكته بی مناسبت نيست كه پاسخ افرادی كه استاد شهيد
آنها را با لفظ " عزيزان " مورد خطاب قرار داده‏اند گلوله سربينی بود
كه به مغز استاد اصابت نمود ، و اصولا يكی از عوامل ترور ناجوانمردانه آن‏
متفكر شهيد نگارش همين مقاله بوده است ] .