پاورقی : . 1 در اينجا راسل به طنز در پرانتز میگويد به هر حال از 4004 سال بيشتر است . . 2 همان كتاب ، ص . 94 . 3 همان كتاب ، ص . 94
از سالهای محدودی ( 1 ) ، میرسيم به مرحلهای كه در صورت صحت قانون دوم
ترموديناميك پيش از آن جهانی وجود نداشته است و اين عبارت از همان
حالت اوليه است كه توزيع انرژی نابرابرترين وضع ممكن را دارا بوده است
" . ( 2 )
آنگاه به نقل سخن ادينگتون و ترديد و تحير او در اينكه در نهايت امر
چه نظريها ی را بايد انتخاب كرد ، میپردازد . ادينگتون میگويد :
" مشكل وجود يك گذشته نامتناهی ، مشكل هولناكی است . اين قابل فهم
نيست كه ما وارثان زمان مقدماتی نامحدودی باشيم و اين مسأله نيز كه
لحظهای وجود داشته كه پيش از آن ، لحظه ديگری نبوده است ، خود كمتر از
آن نامفهوم نيست " ( 3 ) .
خود راسل در نهايت امر اينچنين اظهار میكند :
" . . . يا بايد قانون دوم ترموديناميك ، در هر زمان و مكان صدق نكند
و يا اينكه ما بايد در محدود انگاشتن جهان هستی از لحاظ مكانی اشتباه
كرده باشيم . اما تا روزی كه اين گونه استدلالات رواج دارند ، من ترجيح
میدهم به طور موقت بپذيريم كه جهان در زمانی متناهی ولی نامعلوم آغاز
يافته است . آيا از اينجا میتوانيم استنباط كنيم كه جهان به دست
آفرينندهای خلق شده است ؟ در صورت توسل به قوانين ناشی از روش استنباط
موجه علمی ، پاسخ مطمئنا منفی است . دليلی وجود ندارد كه جهان دفعتا
ايجاد نشده باشد ، جز اينكه اين امر به نظر عجيب
پاورقی : . 1 در اينجا راسل به طنز در پرانتز میگويد به هر حال از 4004 سال بيشتر است . . 2 همان كتاب ، ص . 94 . 3 همان كتاب ، ص . 94 |