پاورقی : 1 - آرتور استانلی ادينگتون فيزيكدان معروف قرن بيستم .
در حال حاضر قانونی وجود ندارد تا معلوم كند كه در فلان موقعيت خاص ،
كدام جهش روی خواهد داد و از اين لحاظ گفته میشود كه اتم تحت هيچ نظم و
قاعدهای قرار نمیگيرد ، اما دارای خاصيتی است كه از نظر مشابهت شايد
بتوان به اختيار تعبير كرد . ادينگتون ( 1 ) در كتاب ماهيت جهان فيزيكی
با همين امكان ، صحنه بزرگی آراسته است .
راسل آنگاه به تاريخچه " اصل عدم موجبيت " پرداخته و اضافه میكند :
" من در شگفتم از اينكه ادينگتون برای تأييد اختيار به اين اصل متوسل
شده باشد ، زيرا اصل مزبور به هيچ وجه نشان نمیدهد كه در سير طبيعت ،
اختيار وجود دارد " .
آنگاه درباره اين مطلب بحث میكند كه آنچه از مكانيك كوانتومی نتيجه
میشود ، نفی عليت نيست ، نفی اصل موجبيت ( و اصل ضرورت ترتب معلول
بر علت ) است . میگويد :
" پس در اصل عدم موجبيت ، چيزی كه نشان دهد يك واقعه فيزيكی بدون
علت واقع میشود ، وجود ندارد . . . حال بر میگرديم به اتم و اختياری كه
در آن پنداشته میشود . نخست بايد دانست كه هنوز معلوم نيست حركت اتم
كاملا سرسری باشد . ادعای قاطعيت در تأييد و يا رد اين نظريه به يك
اندازه غير علمی و اشتباه آميز است ، زيرا علم در همين اواخر به كشف
اين نكته نائل آمده است كه اتم در حوزه عمل قوانين فيزيكی قديم نيست و
برخی فيزيكدانان با بی پروايی از همين مقدمه نتيجه گرفتهاند كه اتم اصلا
در حوزه عمل " قانون " نيست . . .
پاورقی : 1 - آرتور استانلی ادينگتون فيزيكدان معروف قرن بيستم . |