آيا دين اجل و پايان دارد ؟

من امشب می‏خواهم در جواب يك سؤال بحث كنم . آن سؤال اين است : اين‏
دنيای ما دنيای تغيير و تحول است ، در اين دنيا و از اين اموری كه ما به‏
چشم خود می‏بينيم هيچ چيزی نيست كه برای هميشه باقی بماند ، همه چيز عوض‏
می‏شود ، كهنه می‏شود ، برچيده می‏شود ، دوران عمرش منقضی می‏شود ، و به‏
نهايت می‏رسد . آيا دين نيز همين طور است ؟ آيا دين در تاريخ بشر دوره‏
بخصوصی دارد كه اگر آن دوره بخصوص گذشت ، دين هم حتما و به حكم جبر
بايد برود و جای خود را به چيز ديگری بدهد ؟ يا اينطور نيست ؟ برای‏
هميشه در ميان مردم باقی خواهد بود ، هر اندازه عليه دين نهضت و قيام‏
بشود باز دين به شكل ديگر ظاهر می‏شود .
اينكه عرض كردم به شكل ديگر ، مقصودم اين است كه بعد از مدت موقتی‏
دوباره باز می‏گردد ، رفتنی نيست .
ويل دورانت كه شخصا لادين است ، در كتاب " درسهای تاريخ " ضمن بحث‏
درباره " تاريخ و دين " با نوعی عصبانيت می‏گويد : " دين صد جان دارد
، هر چيزی اگر يك بار می‏رانده شود برای هميشه می‏ميرد مگر دين كه اگر صد
نوبت ميرانده شود باز زنده می‏شود . اين را كه دين مردنی نيست می‏خواهم‏
بر پايه علمی برای شما بيان كنم كه طبق قانون طبيعت چه چيز در دنيا از
ميان رفتنی است و چه چيز برای هميشه باقی خواهد ماند ! البته نمی‏خواهم‏
راجع باشياء خارج از اجتماع بشر صحبتی كرده باشم ، بحثم فعلا راجع به‏
پديده‏های