نمی‏كنند و نميشناسند بطريق اولی نمی‏توانند آينده را پيش بينی كنند و
تحت ضبط و كنترل خود در آورند .
آنچه تاكنون گفتيم علائم منفی بی رشديها بود ، يعنی بيخبريها ، بی‏
تفاوتيها ، بی اطلاعی از شرائط زمان ، پيش بينی نكردنها ، جز جلو پای خود
نديدنها و امثال اينها . اين " بی " ها هر كدام به نوبه خود نشان‏
بی‏رشدی است .

علائم مثبت بی‏رشدی

حالا چند نمونه هم از علائم مثبت بی رشدی بگوئيم . شايد در ميان ما "
با " ها كمتر از " بی " ها و حركتها كمتر از سكونها نشان بی رشدی‏
نباشد . در اينجا ناچاريم خيلی بطور اشاره بگوئيم و بگذريم :

انتشارات و مطبوعات

الف - انتشارات و مطبوعات هر مردمی نمايانگر سطح رشد آنها است .
يك نگاهی با آثار منتشره ما به نام اسلام و دين و مذهب می‏تواند سطح‏
رشد جامعه ما را بفهماند . دو مقايسه در اينجا لازم است ، يكی مقايسه‏
ميان مطبوعات دينی و اسلامی زمان حاضر ما با آثار و كتب قرون اوليه‏
اسلاميه خودمان . اگر كتابهای اين زمان خودمان را با كتاب‏های هزار سال‏
پيش خودمان مقايسه كنيم موجب شرمندگی خواهد بود . فرنگيها می‏گويند اگر
بكتابهای غربی می -