تا معلوم گردد چه نيروهائی از اين ثروتها تغذيه می‏شوند ، نيروهای پيشرو و
خدمتگزار ؟ يا نيروهای مخرب و بازدارنده ؟

برخورد با فرصتها

علامت ديگر رشد و بی رشديها طرز برخورد با فرصتها است يعنی از فرصت‏
استفاده كردن‏ها و فرصت از دست دادنها است كه ديگر مجالی برای تفصيل‏
نيست .
شايد از مجموع آنچه گفته شده تا حدی بتوانيم وضع خودمان را از نظر رشد
اسلامی دريابيم . آيا ما يك جامعه رشيد مسلمانيم ؟ آيا ما از سرمايه‏های‏
خود آگاهيم ؟ آيا شايستگی نگهداری و بهره برداری از سرمايه‏های خود را كه‏
بهر حال اما نتهائی است كه تاريخ بما سپرده است داريم ؟ علائم چه نشان‏
می‏دهد ؟
در هر حال نبايد مأيوس باشيم بايد بيشتر به مسئوليتهای خود توجه داشته‏
باشيم ، بايد بدانيم كه رشد بهر حال اكتسابی است ، بايد آنرا تحصيل كنيم‏
، رشد جامعه خود را بالا ببريم . وظيفه اصلی رهبران دينی جز اين نيست .