میكند ، نمیتواند به ميل خود و اراده خود راه خود را عوض كند و تغيير
دهد و تنها انسان است كه در هر لحظهای قادر است به سوی هر هدفی كه
اراده كند حركت خود را تغيير دهد . انسان بسياری از كمالات و ترقيات
خود را در پرتو تكليف و قانون و مسؤوليت قانونی طی میكند . برای انسان
بسی افتخار است كه میتواند حقی را به عهده بگيرد و وظيفهای را گردن نهد
.
بسياری از افراد به نام آزادی میخواهند خود را از قيد تكاليف و حقوق
آزاد سازند ، و البته انسان میتواند آزاد زندگی كند و بايد هم آزاد زندگی
كند ولی به شرط اينكه انسانيت خود را حفظ كند ، يعنی از هر چيزی و هر
قيدی میتوان آزاد بود مگر از قيد انسانيت ، آدمی اگر بخواهد از قيد
تكاليف و حقوق ، خود را آزاد بداند بايد قبلا از انسانيت استعفا بدهد و
جزو جمادات و يا نباتات و حداقل جزو حيوانات در آيد تا بتواند از آنچه
لازمه انسانيت و شرط انسانيت است يعنی قبول وظايف و تكاليف و حقوق ،
خود را آزاد سازد .
ما همان طوری كه به موجب انسان بودن خود برای خود حقی قائليم و
معتقديم چون انسان و كامل تر از ساير انواع آفريده شدهايم پس حق داريم
انواع استفادهها از معادن و از درياها و از جنگلها و از گلها و گياه ها و
از حيوانها و از زمينها بنماييم ، عينا به همين دليل حقوقی از همه اين
اشياء بر عهده ما هست كه بايد از عهده آن حقوق برآييم . اميرالمؤمنين
علی عليه السلام در اولين خطابهای كه بعد از قبول خلافت ايراد كرد اين طور
فرمود : " بندگان خدا ، خدا را در نظر بگيريد ، شما نسبت به جماعتها و
شهرهای خدا و نسبت به افراد بندگان خدا ، نسبت به همه چيز مسؤوليت
داريد ، حتی نسبت به
|