برخاستن تكلف و بالاخره برای يك عده از مردم زندگی يكسره تكلف شده است‏
. رسول اكرم اجازه نمی‏داد كه مجلس او صدر و ذيل و بالا و پايين داشته‏
باشد ، مخصوصا ، دستور می‏داد كه اصحاب و ياران حلقه و دايره وار بنشينند
كه مجلس بالا و پايين نداشته باشد . در قرآن كريم می‏فرمايد : در مجالس‏
جاها را باز كنيد ، يعنی مقيد نباشيد كه يك نقطه معين را اشغال كرده‏
باشيد .
به طور كلی مقيد شدن به زندگی متكلفانه ناشی از كوچكی روح و نداشتن‏
شخصيت است . بعضی افراد در خود احساس حقارت می‏كنند و بعد می‏خواهند
اين حقارت را جبران كنند و برای خود در نظر ديگران شخصيتی اثبات كنند .
اين گونه افراد بيشتر خود را به تظاهر به يك سلسله قيود وادار می‏كنند .
مردم عالم كه همان مقام علمی و شخصيت علمی آنها گواه راستين آنهاست‏
احتياجی نمی بينند كه تظاهر كنند . بر عكس ، افرادی كه از اين جهت‏
احساس عقب ماندگی می‏كنند بيشتر به القاب و عناوين و تظاهر اهميت‏
می‏دهند .
به طور كلی كار و فعاليت و مثبت بودن با تكلف و به خود بندی و اسير
عادات و رسوم شدن سازگار نيست . هر يك از اين تكلفات مقدار زيادی‏
وقت تلف می‏كند ، فكر و خيال مصرف می‏كند ، خستگی و ملالت می‏آورد .
مردمی كه می‏خواهند در حال حركت و تلاش و فعاليت باشند و به مقامات و
ترقيات نائل شوند لازم است بار خود را از اين تكلفات سبكتر كنند تا
بتوانند سريع پيش بروند .
حضرت صادق عليه السلام خواست به حمام برود ، حمامی اجازه خواست كه‏
حمام را برای امام خلوت كند و در وقتی كه امام