خود حساب بكشيد قبل از آنكه از نفس شما حساب بكشند " . مگر در جهان
ديگر تنها از رياضت كشان و ارباب سير و سلوك حساب میكشند ؟ ! نه ، از
همه مردم حساب میكشند . پس هر كس كه ذرهای ايمان به عدالت حق و روز
جزا و تأثير اعمال در سرنوشت و سرانجام دارد بايد از نفس خود مراقبت
كند و آن را وانگذارد و از آن حساب بكشد . يكی از بزرگترين علمای اخلاق
اسلامی میگويد :
" بزرگان و گذشتگان صالح ما را عقيده بر آن بود كه هر كس اهل محاسبه
نفس نيست يا اصلا به جهان ديگر ايمان ندارد و يا آنكه عقل سليم ندارد و
الا چگونه میشود كسی ايمان و اعتقاد داشته باشد به اصلی كه قرآن میگويد
اگر به وزن ذرهای انسان عمل نيك يا عمل بد داشته باشد در آن جهان آن عمل
را میبيند و به آن ملحق میشود و در عين حال بی حساب كالای عمل را پيش
بفرستد و نفهمد چه كرده و چه میكند ؟ "
پس ما اگر از نظر شرع و دين به اين دستور بنگريم میبينيم كه عمل
مراقبت و محاسبه نفس اختصاص به اشخاص معين و طبقه معين ندارد ، و اگر
هم تنها از نظر عقل بنگريم باز میبينيم چنين است يعنی میبينيم وظيفه
محاسبه نفس يك وظيفه عمومی است . اساسا عمل حساب كشيدن از خود قبل از
آنكه يك وظيفه شرعی و دينی باشد يك وظيفه عقلانی و همگانی است . يك
نفر دانشجو بايد توجه به اعمال خود داشته باشد و از خود حساب بكشد و
ببيند آيا درسهای خود را خوب حاضر كرده و از وقت خود خوب استفاده كرده
و میتواند از عهده امتحانات بر آيد يا نه ؟ . يك نفر سياستمدار كه
احيانا در كار خود پيشرفتی نمیبيند و يا در موردی شكست میخورد .
|