بقعهها و سرزمينها و نسبت به حيوانات اهلی كه در اختيار شماست " ،
يعنی اين قسمت زمينی كه مثلا در اختيار شماست و شما مالك آن زمين
خوانده میشويد حقی به عهده شما دارد و آن اين است كه آن را بايد و غير
معمور نگذاريد ، بايد آن را به وسيله كشت و زرع و يا به وسيله عمران و
ساختمان آباد كنيد . در اين صورت از عهده مسؤوليتی كه نسبت به اين جماد
داريد بر آمدهايد . حيواناتی كه در اختيار شماست ، مثل اسب و گوسفند و
گاو شتر و استر و الاغ ، همان طوری كه حق استفاده از سواری و يا از شير و
پشم و پوست و گوشت آنها را داريد مسؤول رعايت و خوراك و مسكن و
آسايش آنها میباشيد . آن كس كه به عنوان والی و فرماندار شهری معرفی
میشود و امر خويش را در قلمرو حكومتش مطاع میشمارد بايد بداند كه اين
شهر و اين بخش و يا اين استان و يا اين كشور به عهده او حقی دارد كه
آنجا را معمور و آبادان سازد و موجبات خوشی و آسايش و گشايش زندگی را
فراهم سازد . يك گل كه در يك گلدان قرار گرفته به عهده صاحب خود حقی
دارد كه به موقع به او آب برساند و طراوت و شادابی او را حفظ كند .
پس انسان به حكم همان استعداد و شايستگی فطری ، از يك طرف استحقاق
بزرگی برای استفاده از مواهب خلقت دارد و از طرف ديگر مسؤوليت عظيمی
نسبت به همه موجوداتی كه در اختيار اوست از جماد و نبات و حيوان دارد
، تا چه رسد به مسؤوليتهای عظيمی كه نسبت به انسانهای مانند خود دارد ،
مثل مسؤوليتی كه در برابر پدر و مادر دارد و يا مسؤوليتی كه نسبت به
فرزندان خود دارد و يا مسؤوليتی كه نسبت به زن و يا شوهر خود دارد ، يا
مسؤوليتی كه نسبت به
|