كند ، فكر و نقشه ديگران را بجای فكر و نقشه خود عمل كند ، به هوا و هوس‏
و آرزوهای ديگران احترام بگزارد ، تن به ذلت و اسارت و ستم بدهد . برای‏
آزادمردان ، مردن و زير خاك رفتن بسی ترجيح دارد بر اينكه خوار و ذليل و
اسير و بنده زندگی كنند . اميرالمؤمنين به فرزند برومندش حسن بن علی‏
عليهما السلام می‏فرمايد :
" هرگز بنده ديگران نباش ، خداوند تو را حر و آزاد آفريده است " (
1 ) .
در آغاز جنگ صفين همينكه سپاه علی عليه السلام و سپاه معاويه به يكديگر
نزديك شدند سپاه معاويه پيش دستی كردند و جلو آب را بر سپاه علی‏
گرفتند و مانع استفاده آنها از آب شدند و اين را برای خود به فال نيك‏
گرفتند . خبر به علی عليه السلام رسيد ، پيغام و نامه‏ای برای معاويه‏
فرستاد كه ما آمده‏ايم بلكه بتوانيم از طريق مذاكرات اختلاف را حل كنيم و
نگذاريم كار به كشتار و خونريزی بكشد و تو پيش دستی كردی و سواران خويش‏
را برای جلوگيری از استفاده آب فرستادی ، گذشته از اينكه تو زمينه‏
مذاكرات مسالمت آميز را با اين عمل خويش خراب كردی و سواران خويش را
برای جلوگيری از استفاده آب فرستادی ، و گذشته از اينكه تو از قانون‏
مردانگی و انسانيت خارج شدی و دست به عمل ناجوانمردانه‏ای زدی و می‏خواهی‏
از تشنگی سپاه من برای سپاه خودت كمك بگيری بدان كه اگر از تصميم‏
ناجوانمردانه خود منصرف نشوی اصحاب و ياران من نخواهند نشست و منتظر
اجازه تو نخواهند ايستاد ، مردانه تو را و سپاه تو را از آب دور خواهند
ساخت .

پاورقی :
. 1 نهج البلاغه ، نامه . 31