باشد هرگز با مردم با غدر و فريب رفتار نمی‏كند . در روزگار ما بعضی‏
نادانان خدعه و فريب را يك نوع حسن سياست و حسن تدبير به حساب‏
می‏آورند . گاه هست كه اشخاص بصير به تحولات و گردش امور هم راه حيله و
نقشه شيطانی را می‏دانند ولی امر و نهی الهی مانع به كار بردن آن نقشه‏
شيطانی است ، لهذا در عين قدرت و توانايی كامل از به كار بردن آن صرف‏
نظر می‏كنند ، ولی آنها كه پايبند دين و حقيقت نيستند انتظار اينگونه‏
فرصتهای شيطانی را می‏كشند كه در موقع خود استفاده كنند " .
ديشب ضمن اينكه به محتويات نهج البلاغه كه مجموعه‏ای از سخنان بلند و
آسمانی اميرالمؤمنين علی عليه السلام است اشاره كردم ، عرض كردم در اين‏
كتاب درباره بعضی موضوعات ، مكرر بحث شده و چند موضوع را به عنوان‏
مثال عرض كردم . يكی از آن موضوعات توضيح و دفاع از روش مخصوصی است‏
كه علی عليه السلام در سياست و اداره امر خلافت به كار می‏برد ، و چون آن‏
راه و روش و آن سياست برای غالب افراد كه خود را اهل تدبير و سياست‏
می‏دانستند غير قابل هضم بود لهذا مكرر در اطراف اين مطلب توضيحاتی داده‏
و از آن دفاع فرموده است .
مقدمتا بايد عرض كنم كه از همان ابتدا كه علی عليه السلام زمان امور را
به دست گرفت بعضی از دوستان و علاقه مندان آن حضرت راجع به دو موضوع‏
پيشنهادهايی داشتند و در حقيقت به سياست آن حضرت اعتراض داشتند . در
دو شب قبل عرض كردم كه علی عليه السلام در آن مدت پر انقلاب و پر آشوب‏
خلافت ، دشمنانش او را به دو كار متهم می‏كردند كه علی از آنها بری بود و