اتفاق در جزئيات است و در امور كلی اتفاق نيست و اقتضای طبيعت است
شيخ در پاسخ میگويد آنچه را كه شما اتفاق میناميد غايت بالعرض هستند . نمیگويد آن اتفاقاتی را كه شما میگوئيد وجود پيدا نمیكند بلكه میگويد آنها ( اتفاقات ) همه غايات بالعرض هستند . مقصود از غايات بالعرض چيست ؟ يعنی در همه اين موارد ، طبيعت به سوی غايت ذاتی خود میرود ، ولی اين رشته طبيعتها كه هر كدام به سوی غايت خود میرود از آنجا كه دار دار تزاحم است ، و از آنجا كه اين رشتههای علت و معلولی اينگونه نيست كه همواره به موازات يكديگر حركت كنند و با هم برخورد نداشته باشند ، بلكه گاهی اين خطوط يكديگر را قطع میكنند ، و آنجا كه اينها يكديگر را قطع میكنند حادثهای به وجود میآيد كه ما اسم آن را اتفاق میگذاريم . اما معنای اتفاق چيست ؟ يعنی اين طبيعت كه به سوی غايت خود حركت میكرد به يك غايتی رسيد غير از آن غايتی كه قصد كرده بود . پس ما اسم اين را غايت بالعرض میگذاريم . و از آن جهت غايت بالعرض میگوئيم كه در همين جا هم طبيعت غايت داشته ولی به غايت خود نرسيده ، به غير