الفصل الثالث فی الفصل بين الجنس والماده ( 1 )
1 - در مورد ماهيت اشياء ، يك نظر اين است كه ماهيت همه اشياء در خارج يكسان است ، تفاوت ميان آنها صرفا مربوط به تفاوتهای فردی است . مثلا انسان و سنگ و درخت همه از يك ماهيتاند . به قول دكارت ماده و حركت را به من بدهيد تمام جهان را خواهم ساخت . خلاصه تفاوت ميان اشياء از قبيل تفاوت ميان ساختمان مدرسه و پاساژ و حمام است كه همه در اصل از يك نوع و يك ماهيت هستند ، همه از آجر و گل و غيره درست شدهاند . در اينصورت مسئله كليات خمس بكلی منتفی است . 2 - همچنين اگر ثبات و سكونی در ماهيات اشياء نباشد باز هم مسأله كليات خمس منتفی است . در واقع ماهيتی نمیماند . اين كه در يك لحظه چيزی است و در لحظه ديگر چيز ديگر ، ديگر جای اين سخن را كه " اين چيست ؟ " باقی نمیگذارد . 3 - . نظر ديگر اين است كه كسی قائل به كثرت اشياء باشد اما بگويد به تعداد اشياء ماهيت وجود دارد ، دو شیء نداريم كه دارای يك ماهيت باشند ( يعنی درست نقطه مقابل نظر اول ) . در اين صورت هم بحث كليات خمس منتفی است . بحث كليات خمس مبتنی است بر اينكه :پاورقی : [ 1 ] چون مباحث اين قسمت از اينجا تا ص 145 به صورت يادداشت برداری از مباحث استاد بوده است ، به نحو اجمال و اختصار میباشد .