ترجمه فصل سيزدهم ( 1 ) در بحث و اتفاق و اختلافاتی كه در آن باب

كرده‏اند و توضيح حال آنها

چون گفتگو از علل و اسباب كرديم و بعضی اظهار عقيده كرده‏اند كه بخت و
اتفاق و آنچه بخودی خود حاصل شود نيز از علل و اسبابند پس مقتضی است كه‏
از نظر كردن در اين معانی غفلت نورزيم و معلوم كنيم كه آيا بخت و اتفاق‏
هم اسباب هستند يا نيستند و اگر هستند چگونه اسبابند .

منكران بخت و اتفاق

قدما در امر بخت و اتفاق اختلاف كرده‏اند : گروهی منكر شده‏اند كه بخت‏
و اتفاق از اسباب و علل باشند بلكه اصلا منكر شده‏اند كه بخت و اتفاق در
وجود معنی داشته باشد و گفته‏اند چه جهت دارد كه ما اسباب موجود اشياء
را ببينيم و بيابيم و از آنها گذشته علت بودن آنها را منكر شويم و دنبال‏
علتهای مجهولی مانند بخت و اتفاق برويم ؟ و چون كسی چاهی كند و گنجی‏
يافت احمقان می‏گويند از خوش بختی او بوده يا اگر در آن چاه افتاد و
پايش شكست می‏گويند بدبخت بود و حال آنكه اين امور ربطی ببخت ندارد و
هر كس چاهی حفر كند كه در آن گنجی باشد به آن ميرسد و هر كس بجای‏

پاورقی :
[ 1 ] اين فصل ، فصل سيزدهم از فن اول از كتاب طبيعيات " شفا "
می‏باشد كه به جهت ارتباط كامل آن با مباحث مطروحه توسط استاد در فصول‏
آتی ، ترجمه اين فصل و فصل بعدی در اينجا اضافه شد . ( ناشر )