چه مناسبت آن را " العدد التعليمی " ناميده است . جای ديگری هم كه از
" شفا " مفصلتر و مشروحتر گفته باشد ، در ميان كتابهای خودمان پيدا
نكرديم . میخواستيم به كتاب " الطبيعه " ارسطو مراجعه كنم ولی فرصت
نكردم . ارسطو را يكی از بهترين كسانی میدانند كه افكار فيثاغورث را نقل
كرده و به ديگران رسانده است . احتمال میدهم كه در كتاب " ما بعد
الطبيعه " باشد ، در صورت فرصت به آن نگاه میكنيم . ( 1 ) احتمالی را
ما درباره اين " العدد التعليمی " عرض میكنيم : قبلا گفتيم كه بعضی از
فيثاغوريان معتقدند كه عدد مبدأ مقدار است و مقدار مبدأ اشياء ديگر .
لهذا گفتند از وحدت نقطه درست میشود ، يعنی وحدت مبدأ نقطه است ،
نقطه كه يك امر مقداری هندسی است اگر چه حالا موهوم حسابش میكنند همان
حقيقت وحدت است در مظهر مقداريش . خط نيز وحدت است [ ، دو وحدت ]
. سطح نيز به عقيده اينها سه وحدت است . حالا ممكن است كه اينها تعداد
وحدتها را به همين ترتيب بالا ببرند . اگر چه ما ابعادی بيش از خط و سطح
و جسم نداريم ولی به صورت تركيب و خطوط و سطوح متعدد [ میتوان تعداد
وحدتها را افزايش داد ] . يعنی شايد منظور كسانی كه گفتهاند " علی وجه
العدد التعليمی " مقصودشان اين است كه عدد مبدأ مقدار است و به اين
اعتبار میگويند عددهای تعليمی . نظريات بعضی از محشين را در اين مورد
هفته پيش نگاه كردم توجيهات جالبی نبود كه آدم بتواند باور كند . پس
اين ابهام راجع به آن عبارت هنوز باقی میماند ، ببينيم تا آخر فصل حل
میشود يا نه .
[ نقد نظريه تأليف اشياء از عدد و عدد از وحدت ]
از اينجا شيخ وارد بحث خود میشود و میخواهد نظريه كسانی كه معتقدند
اشياء از عدد تأليف شده و اعداد هم از وحدت به وجود آمدهاند را رد كند
، خواه
پاورقی :
[ 1 ] استاد ( ره ) در اين درسها فرصت رجوع به " ما بعد الطبيعه "
ارسطو را نيافتند ، ولی همانطور كه اشاره فرمودهاند ، ارسطو در " ما بعد
الطبيعه " بطور نسبتا مشروح از اين نظريات بحث میكند . كتاب سيزدهم
ما بعد الطبيعه ( كتاب مو ) بخصوص فصل ششم تا دهم اين كتاب به مباحث
مربوط به عدد میپردازد . ( ناشر )