علم حصولی به علم حضوری انسان به خود
آيا به دليل اينكه علم انسان به خودش علم حضوری است ، امكان ندارد كه يك علم حصولی هم به خودش پيدا بكند ؟ آيا چنين چيزی تصوير دارد كه انسان ، ورای اين علم حضوری ، به خودش علم حصولی داشته باشد ؟ البته بدون اين علم حضوری محال است ، همانطور كه گفتيم . ببينيد ، حيوان به خود علم حضوری دارد ، كودك هم به خود علم حضوری دارد ، اما ببينيم اين مسأله علم به علم ، كه میگويند تفاوت آدم بزرگسال با كودك است ، چيست ؟ كودك ، من خود را همانطور میيابد كه آدم بزرگسال من خود را . ولی آدم بزرگسال در عين اين كه خودش را میيابد ، اين يافتن خودش را هم بار ديگر میيابد ، يعنی میداند كه خودش را میيابد . و اين در واقع قدرت بازگشت به خود ، و آوردن يك تصويری از خود پيش همان خودی كه بالذات حاضر است ، میباشد . اين البته هست ، و شكی نيست كه ممكن است ، و هميشه اين چنين است . و فرق بين انسان و حيوان ، و حتی انسان بزرگسال و انسان ابتدائی و كودك و انسان خيلی وحشی در همين جهت است كه انسان میتواند به خودش و به سوی خودش برگردد . يعنی انسان بعد از اينكه به خودش علم حضوری دارد و اشياء را به علم حصولی میيابد و با يك دستگاه عكسبرداری از اشياء عكسبرداری میكند و آن عكسها را پيش خودی كه آن خود بالذات پيش خودش حاضر است جمع میكند ، میتواند برگردد و يك تصويری هم از خودش پيش همان خودی كه بالذات خودش را درك میكند ، بياورد . اصلا مسأله علم به علم به طور مطلق ، و اين كه انسان قدرت علم به علم خود دارد ، [ همين است ] . يك وقت انسان میداند و نمیداند كه میداند . يك وقت هم انسان میداند و میداند كه میداند . كمااينكه درنمیداند همچنين است كه يك وقت انسان نمیداند و میداند كه نمیداند ، يعنی از اين حالت جهل خودش به نحو علم حصولی يك عكسبرداری در ذهن خودش كرده است . و يك وقت هم نمیداند و نمیداند كه