فصل چهارم - قسمت پنجم ادامه بيان شيخ در " الحق ماهيته انيته "
گفتيم كه شيخ در اين جا عبارت مبهمی دارد كه محشين روی آن اختلاف كردهاند . اكنون آنچه كه راجع به اين عبارت شيخ بنظر میرسد عرض میكنم . شيخ درباره اينكه ذات واجبالوجود و وجودش دو چيز نيست و يك چيز است برهانی اقامه كرده است ، كه اين برهان را به اين شكل در جای ديگری نديدهايم كه كسی ذكر كرده باشد . عبارت آن هم مبهم است ، ولی آنچه كه بعد از مطالعه زياد بنظر رسيده عرض میكنم . برهان شيخ اين است كه میگويد : اگر ما بخواهيم برای واجبالوجود دو معنا و دو [ حيثيت ] فرض كنيم ، ذاتی و وجوب وجودی ، سؤال میكنيم كه آيا اين وجوب وجود كه برای اين ذات متحقق شده است خودش حقيقتی دارد ؟ يا وجوب وجود حقيقت نيست و خود او يك امر واقعی حقيقی نيست ؟ يعنی اينجا دو فرض ممكن است :