شرح و توضيح متن
فنقول : ان واجبالوجود لايجوز أن يكون علیالصفه التی فيها تركيب حتی يكون هناكماهية ما ، و تكون تلكالماهية واجبةالوجود ، فيكون لتلك الماهية معنی غير حقيقتها وذلك المعنی وجوبالوجود مثلا ان كانت تلك الماهية أنه انسان ، فيكون أنه انسان غير أنه واجبالوجود ، فحينئذ لايخلو اما أن يكون لقولنا وجوبالوجود هناك حقيقه ، أولا يكون ، ومحال أن لايكون لهذاالمعنی حقيقة ، وهی مبدأ كل حقيقه ، بل هی تؤكد ( 1 ) الحقيقة و تصححها . [ جايز نيست كه واجبالوجود صفتی داشته باشد كه در آن صفت تركيب باشد . مثلا واجبالوجود ماهيتی باشد كه برای آن ماهيت وجوب وجود باشد ] . به عبارت ديگر معنی وجوب وجود غير از حقيقت آن ماهيت باشد . مثل اينكه آن ماهيت انسان باشد و حقيقت انسان غير از معنی واجبالوجود باشد . چنين چيزی محال است . از " فحينئذ " استدلال شيخ شروع میشود . [ میگويد يا اين وجود خودش حقيقتی است يا حقيقتی نيست . بعد میگويد كه محال است كه اين معنی حقيقت نداشته باشد ، زيرا خودش مبدأ هر حقيقت است و تأكد حقيقت و تصحيح كننده آن است ] . فان كان له حقيقه وهی غيرتلك الماهيه ، فان كان ذلكالوجوب من ( 2 ) الوجود يلزمه أن يتعلق بتلك الماهيه ولا يجب دونها ، فيكون معنی واجبالوجود من حيث هو واجبالوجود يوجد بشیء ليس هو ، فيكون ( 3 ) واجبالوجود ،پاورقی : 1 - در بعضی نسخهها تأكد است كه به اين صورت هم میتوان خواند ، در اوائل كتاب هم با تعبير تأكد آمده است . 2 - در بعضی نسخهها " من " ندارد ، ولی بودن " من " بهتر است . 3 - در بعضی نسخهها " فلايكون " است كه حتما غلط است .