در اول فصل كه فهرست دادند ، يكی از مسائلی را كه [ عنوان كردند ] اين
بود كه : وأنالواجب عقل محض و يعقل كل شیء . اين همان مسأله معروف علم
باری است كه در دو قسمت بحث میشود : يكی در علم باری به ذات خود ، و
ديگری علم باری به اشياء ديگر . كه قهرا علم باری به ذات خود مقدم است
از علم باری به اشياء ديگر . بلكه در هر موجود عاقلی ، علم آن موجود به
ذات خودش مقدم است بر علم آن موجود به اشياء ديگر . يعنی علم آن موجود
به اشياء ديگر متفرع بر علم آن موجود به ذات خود است . لااقل فرض اين
امر ممكن است كه يك موجود عالم به ذات خود باشد ، ولی عالم به اشياء
ديگر نباشد . ولی اين امكان پذير نيست كه يك موجود عالم به غير خود
باشد ، ولی عالم به ذات خود نباشد . پس در اينجا دو بحث است : يكی در
علم باری به ذات خود ، و ديگری در علم باری به اشياء ديگر .
|