يك وقت شما ماهيتی را بشرط عدم شیء اعتبار میكنيد . مثلا انسان را
بصورت انسان غير عالم اعتبار میكنيد ، انسانی كه علم نداشته باشد ،
انسان بشرط عدم علم . اين را میگويند ماهيت بشرط لا ، يا ماهيت مجرده .
يك وقت هم هست كه شما ماهيت را اعتبار میكنيد بدون اين كه وجود
شيئی را اعتبار كرده باشيد و بدون اين كه عدم آن را اعتبار كرده باشيد .
يعنی مثلا فقط انسان را اعتبار میكنيد . اين را میگويند ماهيت لابشرط يا
ماهيت مطلقة .
پس ذهن ما گاهی يك ماهيت را مطلق اعتبار میكند ، گاهی مجرد ، و گاهی
مخلوط . و به عبارت ديگر ، گاهی لابشرط ، گاهی لابشرط است و گاهی بشرط
شیء .
قهرا به دنبال اين تقسيم بندی ، گفته اند كه در اين سه قسم ، مقسم
چيست ؟ حتما يك چيزی هست كه گاهی لابشرط است و گاهی بشرط لا است و
گاهی بشرط شیء . و مقسم هميشه بايد اعم از همه اقسام باشد ، هميشه اين
جور است . اعم است يعنی اينكه لابشرط از همه اقسام است . خوب ، اگر
مقسم اعم باشد خود میشود لابشرط . و اگر لابشرط شد كه میشود يكی از آن
اقسام . چگونه میشود كه مقسم عين قسم باشد ؟
آمدهاند اينجا دقيق شدهاند و فرق بين لابشرط مقسمی ولا بشرط قسمی را
مشخص كردهاند . گفتهاند كه لابشرط قسمی خودش لابشرط است ، ولی لابشرطی
است كه يك قسم از اقسام لابشرط مقسمی است . اين لابشرط است ، آن هم
لابشرط ، در عين حال آن ماهيت لابشرط مقسمی به نحوی است كه از لابشرط قسمی
اعم است . چگونه ؟
گفتهاند كه لابشرط قسمی آن است كه مطلق است ، قيدش اطلاق است . پس
لابشرط قسمی لابشرط از تجرد و اختلاط است . ولی مقيد است به لابشرطيت ،
يعنی مقيد است به اطلاق . اما لابشرط مقسمی حتی از قيد لابشرطيت هم مطلق
است ، مطلق است از هر قيدی حتی از قيد اطلاق . پس اين اعم است و به
اصطلاح مبهم است ، بلاقيد است ، بلاشرط است از هر شرطی حتی شرط اطلاق .
البته حالا روی
|