شرح و توضيح متن

فنقول : ان واجب‏الوجود لايجوز أن يكون علی‏الصفه التی فيها تركيب حتی‏
يكون هناك‏ماهية ما ، و تكون تلك‏الماهية واجبةالوجود ، فيكون لتلك‏
الماهية معنی غير حقيقتها وذلك المعنی وجوب‏الوجود مثلا ان كانت تلك‏
الماهية أنه انسان ، فيكون أنه انسان غير أنه واجب‏الوجود ، فحينئذ لايخلو
اما أن يكون لقولنا وجوب‏الوجود هناك حقيقه ، أولا يكون ، ومحال أن لايكون‏
لهذاالمعنی حقيقة ، وهی مبدأ كل حقيقه ، بل هی تؤكد ( 1 ) الحقيقة و
تصححها .
[ جايز نيست كه واجب‏الوجود صفتی داشته باشد كه در آن صفت تركيب‏
باشد . مثلا واجب‏الوجود ماهيتی باشد كه برای آن ماهيت وجوب وجود باشد ]
. به عبارت ديگر معنی وجوب وجود غير از حقيقت آن ماهيت باشد . مثل‏
اينكه آن ماهيت انسان باشد و حقيقت انسان غير از معنی واجب‏الوجود باشد
. چنين چيزی محال است .
از " فحينئذ " استدلال شيخ شروع می‏شود . [ می‏گويد يا اين وجود خودش‏
حقيقتی است يا حقيقتی نيست . بعد می‏گويد كه محال است كه اين معنی‏
حقيقت نداشته باشد ، زيرا خودش مبدأ هر حقيقت است و تأكد حقيقت و
تصحيح كننده آن است ] .
فان كان له حقيقه وهی غيرتلك الماهيه ، فان كان ذلك‏الوجوب من ( 2 )
الوجود يلزمه أن يتعلق بتلك الماهيه ولا يجب دونها ، فيكون معنی‏
واجب‏الوجود من حيث هو واجب‏الوجود يوجد بشی‏ء ليس هو ، فيكون ( 3 )
واجب‏الوجود ،

پاورقی :
1 - در بعضی نسخه‏ها تأكد است كه به اين صورت هم می‏توان خواند ، در
اوائل كتاب هم با تعبير تأكد آمده است .
2 - در بعضی نسخه‏ها " من " ندارد ، ولی بودن " من " بهتر است .
3 - در بعضی نسخه‏ها " فلايكون " است كه حتما غلط است .