كليد علقه خانوادگی در دست مرد است و همينكه علاقه مرد از بين رفت‏
كانون خانوادگی به طور طبيعی منحل است . چنين كانونی را كه بايد بر
محبت و علاقه و صميميت استوار باشد ، نمی‏شود با زور و اجبار قانونی‏
نگهداری كرد . زن مانند نوكر يا كارگر نيست كه قانون اجباری بتواند او
را در محل كارش علی رغم صاحب كار نگهداری كند .
اسلام تدابيری انديشيده است كه دلسردی و بی‏مهری بين زوجين پيش نيايد و
مرد از روی شوق و رغبت پروانه‏وار به دور شمع وجود همسرش بچرخد اما اگر
موجبات نارضائی و جدائی فراهم شد و مرد خواست همسرش را طلاق بدهد ،
اسلام اين كار را بسيار زشت می‏داند ولی مانع آن هم نمی‏شود ، زيرا ديگر
چاره‏ای نيست .
اين يك نمونه روشنی از مباحهای اقتضائی است .
غالب استثناهای باب حجاب از همين قبيل است ، خواه استثناهائی كه در
باب محارم است يا استثناهائی كه از لحاظ مقدار پوشش است . لهذا در
مورد محارم ( غير شوهر ) هر قدر زن پوشيده‏تر باشد بهتر است .
تهييج شهوت در مورد محارم درجه اول از قبيل پدر و فرزند و عمو و برادر
تقريبا صفر است ولی جاذبه زن مخصوصا اگر جوان و زيبا باشد در محارم‏
درجات بعدی مخصوصا در محارم سببی از قبيل پدر شوهر و پسر شوهر بی تأثير
نيست . رخصت شارع در اين موارد برای ضرورت اختلاط و معاشرتهای زيادی‏
است كه بين محارم اجتناب ناپذير است . فكر كنيد اگر پوشش زن نسبت به‏
برادر و پدر