فراهم است گذشته از اينكه منطقه ، منطقه مرطوبی است و خود رطوبت اندكی
سستی ايجاد میكند احتياجشان به تلاش كم است ولی منطقه يزد يك منطقه بی
آب و علف است و از حوائج زندگی دور است ، نياز به تلاش در آنجا بيشتر
است ، و شايد هيچ منطقه ای در ايران از اين جهت مثل يزد نباشد ، و به
اين دليل است كه مردم يزد نه تنها از مردم شمال بلكه از همه مردم ديگر
ساير مناطق ايران فعالتر و كاری تر و بلكه باهوش تر هم هستند ، چون تلاش
قهرا هوش و تجربه را نيز زياد میكند ، و اين تأثير منطقه است ، يعنی
منطقه اين طور اثر میگذارد كه همان احتياجی كه مردم يزد بيشتر دارند به
اينكه مثلا آب را از چاههای خيلی عميق [ بيرون بياورند آنها را فعالتر و
كاری تر میكند ] خيلی فرق است ميان كسی كه بخواهد آب را از چاه دويست
متری جاری كند و كسی كه در كنار نهری است كه همين طور از كوه میريزد و
هيچگاه احتياج ندارد [ كه برای به دست آوردن آب تلاش كند ] ، با دستش
هم میتواند آب را در مزرعه خود باز كند فرق است ميان كسی كه احيانا در
منطقه ای است كه احتياج پيدا میكند زراعت را با دلو آب دهد ، و كسی كه
در منطقه ای است كه يك وقت ده شبانه روز باران پشت سر هم میبارد غرض
، اين مثالی است برای اين مورد ، و مثال درستی هم هست .
میبينيم كه در همه اين نظريات جزئی از حقيقت هست و نمیتوان آن جزء
را انكار كرد ، منتها منحصر كردن درست نيست ، هر كسی از يك زاويه ديده
، و چون از همان يك زاويه بالخصوص نگاه كرده ديگر هر علت ديگری را به
كلی خواسته نفی كند ، [ گفته است ] هر چه هست همين است و غير از اين
چيزی نيست .
اينكه مؤلف میگويد آب و هوا در اقوام ابتدائی اثر دارد ، بر اساس
همان حرف است كه منطقه است كه افراد را میسازد اقوام انسانها تا وقتی
|