است كه يك نياز خيلی مبرم برای طرح آينده خودش پيدا میكند و اين همان
مسأله نياز به وحی است .
پس اين كه آيا انسان قادر است [ ضوابط كلی حاكم بر تاريخ را كشف كند
] يا قادر نيست كه ما نمیگوييم قادر نيست يك مسأله است و اين كه
تاريخ ضابطه دارد يا ندارد مسأله ديگری است حرف ما اين است : ضابطه
دارد ولی بشر نمیتواند [ به آسانی به آن دست يابد ] به قول شما بشر با
اين كه قانون تكامل تا امروز را به اين دقت شناخته ، راجع به آينده حتی
در تكامل زيست شناسی درمانده است بشر كه راجع به تكامل زيست شناسی
هنوز به طور قطع نمیتواند اظهار نظر كند كه آينده چه خواهد شد و ساكت
است ، به طريق اولی در مسائل روحی ، معنوی و اجتماعی نمیتواند اظهار نظر
كند ، و لذا امثال ماركس كه راجع به گذشته اظهار نظر كرده اند گزاف
گفته اند تا چه رسد كه راجع به آينده بتوانند پيش بينی كنند كه چه میشود
و چه نمیشود .
|