آيا تاريخ ، علم است ؟

آيا تاريخ علم است ؟ می‏گويد تاريخ با خاص و جزئی سر و كار دارد و علم‏
با عام و كلی .
اساسا يك نوع گنگی در بحث خود مؤلف ( ای اچ كار ) هست اين بحث‏
خوبی است كه آيا تاريخ علم است يا نه ؟ و بعد ايراد به اينكه تاريخ علم‏
است و بيان اينكه تاريخ علم نيست به همين جهت كه تاريخ به جزئی و [
امر ] شخصی تعلق می‏گيرد و حال آنكه علم به كلی ، و به عبارت ديگر علم‏
يعنی كشف قوانين كلی درباره هر چيزی ، در صورتی كه تاريخ ، جزئی است‏
چون مورخ فقط وقايع جزئی و شخصی را نقل می‏كند اين در واقع بحث اين است‏
كه در گذشته اكثر مورخين نقل وقايع می‏كردند بدون اينكه تحليلی از وقايع‏
كرده و آنها را تحت يك ضابطه كلی و علمی در آورند در دوره های بعد مثل‏
[ دوره ] ابن خلدون ، و در دوره اروپا تاريخ را به صورت يك علم و يك‏
فلسفه در آوردند ، يعنی خواستند برای تاريخ ضوابطی بيان كنند آيا اين‏
ممكن است يا نه ؟ مؤلف در بيان خودش در يك حال حمله و گريزی است ،
مثل اشعريها و معتزليها كه هر كدام عقيده ای را انتخاب