بله ، چون در مورد قانون ، تعريفی دارند ، میگويند قانون آن چيزی است
كه دو خاصيت داشته باشد ، يكی اين كه بشود پديده های مربوط به آن را به
وسيله ضوابطی كه تنظيم كرده ايم توجيه كنيم ، و ديگر اين كه بشود به
وسيله اين قانون پديده های اتفاق نيفتاده را پيشگويی كرد با اين تعريف ،
ديگر هر چيزی را نمیشود گفت قانون مثلا قانون تكامل ديگر قانون نيست .
چرا ؟
چون اولا نمیتوانيم به وسيله اين قانون همه پديده های گذشته را توجيه
كنيم ، و پديده های آينده را نيز نمیتوانيم پيشگويی كنيم ، يعنی فقط
میتوانيم بگوييم كه تغيير میكند ولی به چه شكل میشود ديگر نمیتوانيم
بگوييم .
نه ، ممكن است كه آن را هم بتوانيم بگوييم شما میگوييد مطابق آن
تعريف اگر قانون ، قانون باشد آنچه واقع شده را توجيه و آينده را پيش
بينی میكند ، و نيز میگوييد قانون تكامل محدود است ، يعنی گذشته را
توضيح داده ولی راجع به آينده سكوت كرده ، يعنی هنوز قانونی برای آينده
كشف نكرده است ( چون جريان را دارد توضيح میدهد ) همين قدر توانسته
كشف كند آنچه كه گذشته تحت اين ضوايط بوده تا به اينجا رسيده ولی از
اين به بعد را نمیتواند پيشگويی كند اين نه معنايش اين است كه اين ،
قانون نيست بلكه قانونی است كه فقط آن اندازه را بيان و از آن بيشتر را
از اول سكوت كرده است .
مسأله ديگر اين است كه خير ، قانون حتی میتواند نسبت به آينده هم
پيش بينی داشته باشد مثلا همان " قانون تكامل داروين " يك سلسله پيش
بينیها راجع به آينده میكرد منتها خود قانون داروين اصولا بیاساس بود ،
نسبت به گذشته هم بیاساس بود وقتی كه مسأله انتخاب طبيعی و انتخاب
اصلح را طرح كردند مسائلی راجع به جامعه بشر حتی راجع به بدن بشر پيش
بينی میكردند ، مثلا میگفتند چون بشر آينده سر و كارش بيشتر با اعصابش
خواهد بود تا اعضای ديگر ، و اين عضو بيشتر مورد
|