پاورقی : . 1 پيشرفت انسان يا ابزار انسان ؟ ممكن است گفته شود كه دو نوع پيشرفت داريم ، پيشرفت تمدن و پيشرفت فرهنگ ، آنچه ملاك پيشرفت واقعی است ، پيشرفت فرهنگ است نه تمدن .
پس اولا بحث ما روی مجموع نبود ، بحث ما اين بود كه تكامل را يكجانبه
نمیشود در نظر گرفت ، همه جانبه بايد در نظر گرفت ، و ثانيا نمیتوانيم
بگوييم در مجموع [ بشر تكامل پيدا كرده است ] .
شما يك ابوذری را در نظر بگيريد میبينيد انسانی با لباسهای بسيار ژنده
، مشك كهنه ای به دوش انداخته و روی شتر لاغری سوار است و بقچه ای هم
دارد كه كمی نان خشك در آن است اما اين آدم موج میزند از انسانيت
معاويه زمان نمیتواند روح او را خاضع كند اگر آسمان به زمين بيايد برای
اينكه يك كلمه دروغ به زبان اين آدم بيايد نمیآيد يك پارچه صداقت ،
امانت و معنويت است ، يك پارچه شخصيت و حريت است اما با يكچنين
زندگی ، او هست و يك كوزه آب و يك دستمال نان و يك كوخی كه ارزش
نشستن ندارد اما بياييد يك انسان خيلی عاليمقام غبغب انداخته امروزی را
در نظر بگيريد كه میآيد پشت يك فرستنده به عنوان گوينده راديو دائما
دروغ پراكنی میكند ، يعنی يك دستگاه چندين ميليون تومانی در اختيار
اوست اما با اين دستگاه چه میكند ؟ جز مسخ كردن و منحرف كردن فكر مردم
كاری ندارد حال كداميك بهتر است ؟ آدم خوب است ابوذر آن گونه باشد ،
همان شتر لاغر و همان كوزه سفالين را داشته باشد ، يا همين آدم باشد با
ماشين آخرين سيستم و با عالیترين لباسها و آخرين مدها و گرانترين عطرها و
يك دستگاه چند ميليون تومانی هم در اختيارش باشد ؟ كداميك كامل است ؟
نمیشود كمال را در علم آن هم علم طبيعی و در فن و تكنولوژی [ خلاصه كرد
] و هی گفت : پيشرفت يكی از گمراه كننده ترين حرفها ، همين مسأله "
پيشرفت " و " ملتهای پيشرفته " است و پيشرفتگی را هم ما خلاصه میكنيم
در ابزار روی اين حساب ، انسان خودش ديگر وجود ندارد ، فقط مسأله ابزار
مطرح است ( 1 ) .
پاورقی : . 1 پيشرفت انسان يا ابزار انسان ؟ ممكن است گفته شود كه دو نوع پيشرفت داريم ، پيشرفت تمدن و پيشرفت فرهنگ ، آنچه ملاك پيشرفت واقعی است ، پيشرفت فرهنگ است نه تمدن . |