علمای اهل تسنن در آنجا به نظر ما نظر درستی نيست - و واقعا هم درست
نيست - نظر اگوست كنت نيز در اينجا درست نيست . ممكن است بپرسيد كه
به چه دليل میگوئيد نظريه اگوست كنت درست نيست ؟ شايد حقيقت ، دو
هزار سال اين باشد كه خورشيد دور زمين میچرخد ، و اكنون هم سيصد سال است
كه حقيقت اين است كه زمين دور خورشيد میچرخد . جواب اين است كه [
حقيقت ] با " اصطلاح " عوض نمیشود . آقای اگوست كنت اين حساب را
نكرده است كه [ حقيقت ] به " اصطلاح " ما بستگی ندارد . فكر ، انديشه
و شناخت ، خاصيتی ذاتی است و آن خاصيت ذاتی اين است كه از ماوراء
خودش [ يعنی ] از واقعيت ، حكايت میكند . من اگر چنين میانديشم كه الان
مثلا ديماه است نه بهمن ماه ، اين فكر و انديشه من از واقعيتی حكايت
میكند . اين سؤال هميشه برای من مطرح است . میگويم واقعيت كه دو جور
نيست ، اينطور نيست كه تا سيصد سال پيش واقعا زمين ايستاده بود و
خورشيد میچرخيد و در سيصد سال اخير خورشيد يك جا ايستاده و زمين میچرخد
. من میدانم كه از وقتی كه خورشيد و زمينی بوده ، يا هميشه زمين مركز
بوده و خورشيد دور آن میچرخيده و يا بر عكس اين حالت بوده است . اين
كه من امروز میگويم " زمين به دور خورشيد میچرخد " يك انديشه است ، و
اينكه كسی آن روز میگفت " خورشيد به دور زمين میچرخد " يك انديشه
است ، هم انديشه او میخواست از واقع حكايت كند و هم انديشه من میخواهد
از واقع حكايت كند . بنابراين از اين دو ، يكی
|