پاورقی : . 1 همان خطبه .
زندگی و اجتماع يك طرح و يك مكتب دارد و علی هم يك طرح و يك مكتب
دارد و چون مكتب معاويه بر مكتب علی پيروز شد ، اين دليل بر حقانيت
مكتب معاويه است . اگر اينجا فقط همين دو فرضيه وجود میداشت ، يعنی
مسئله به همين سادگی مطرح بود كه " معاويه است و يك مكتب و اين مكتب
صددرصد پياده میشود ، و علی است و يك مكتب و اين مكتب هم صد در صد
پياده میشود و معاويه پيروز میشود " مطلب درست بود چون دو فرضيه بيشتر
وجود نداشت : مكتب علی و مكتب معاويه ، مكتب حق و مكتب باطل . واقعا
وقتی بيش از دو فرضيه وجود نداشته باشد ، مطلب از همين قبيل است : اگر
علی بر حق است حتما پيروز میشود ، و اگر معاويه پيروز شود دليل بر اين
است كه او بر حق است .
علی ( ع ) میگويد مطلب اينطور نيست ، فرضيههای ديگری در اينجا وجود
دارد كه اين پيروزی ربطی به مكتب علی و مكتب معاويه ندارد ، راز پيروزی
معاويه و شكست شما در امری است كه نه به مكتب معاويه مربوط است و نه
به مكتب علی ، امری است مربوط به روحيه شما . تعبير امام اين است :
« باجتماعهم علی باطلهم و تفرقكم عن حقكم » ( 1 ) اگر كسانی از دور قضايا
را نگاه كنند و همينطور [ سطحی ] قضايا را بسنجند میگويند : اين مكتب
علی است كه دارد شكست میخورد ، و آن هم مكتب معاويه است كه دارد
پيروز میشود ، پس حق با معاويه است . اما اين استدلال ، غلط است . اين
مكتب علی نيست كه شكست میخورد ، اين مردم عراقند كه شكست
پاورقی : . 1 همان خطبه . |