پاورقی : 1 . dialectic materialism 2 . existentialism
است ، فطرت قائل است ، وجدانی كه لازمه خلقت اوست ، و تاريخش را
همان وجدان او جلو برده است يعنی همان فطرتش ، كارش معلول همان وجدان
است ، تكاملش را همان وجدان به وجود آورده است . اسلام میگويد : كار
انسان زاييده وجدان اوست . ولی مكتب مادی میگويد : وجدان انسان زاييده
كار اوست . اسلام میگويد : ما دو انسان داريم : يك انسان فطری كه هر كسی
بالفطره ، انسان متولد میشود همراه يك سلسله ارزشهای عالی و متعالی
بالقوه . وقتی انسان متولد میشود ، بالقوه اخلاقی است ، بالقوه متدين
است ، بالقوه حقيقت جوست ، بالقوه زيبايی دوست است ، بالقوه آزاد
است ، تمام ارزشها را بالقوه در خودش دارد ، مثل درختی است كه بايد به
او آب و نور و لوازم ديگر رساند تا رشد كند و اينها در او به وجود آيد .
اين " انسان فطری " است .
" انسان مكتسب " هم داريم . ( اين از اصول معارف اسلام است ) .
انسان مكتسب چيست ؟ انسان ساخته شده با عمل خودش . انسان بعد از آن
ارزشهای اولی خلقتی كه دارد ، در مرحله دوم ، با عمل خودش ساخته میشود .
منتها دو نوع ساخته میشود : يك وقت آنچنان ساخته میشود كه هماهنگ با
ارزشهای فطری است ، اين میشود انسان راستين ، و يك وقت ساخته میشود بر
ضد ارزشهای فطری ، اين میشود انسان مسخ شده . ما در اينجا دو مكتب مادی
در مقابل خود داريم ، يكی مكتب ماترياليسم ديالكتيك (1) ، و ديگر مكتب
اگزيستانسياليسم ( 2 ) . اينها هر دو در اين نظر با اسلام مخالفند ، يعنی
پاورقی : 1 . dialectic materialism 2 . existentialism |