اناره العقل مكسوف بطوع هوی |
پاورقی : . 1 [ در عبارت اصلی ، " چنانچه " است ] .
آينه منعكس میشود و ما خودمان را میبينيم ولی خيال میكنيم خودمان داخل
آينه افتادهايم . پس اين تشبيه بر اساس اين فرض است كه صورتها در
آينه میافتد .
مير سيد شريف جرجانی كتابی دارد به نام " كبری " كه از مقدماتیترين
كتابهای منطق است و با اين جمله شروع میشود : " بدان كه آدمی را قوهای
است دراكه كه منقش گردد در وی صور اشياء چنانكه ( 1 ) در آينه " .
میگويد : ذهن به منزله يك آينه است و صورت اشياء در قوای ادراكی ما
منعكس میشود .
تا اينجا يك تشبيه بيشتر نيست ، ولی وجه شبههای خاصی هم ميان آينه و
ذهن انسان وجود دارد :
آينه هر چه صافتر و بی رنگتر باشد واقع نماتر است . اگر آينه رنگ
داشته باشد صورتها را به رنگ خود نشان میدهد . مثلا اگر شيشهای كه نور را
منعكس میكند به رنگ سبز باشد صورت را هم به رنگ سبز نشان میدهد ، ولی
اگر آينه بی رنگ باشد صورت را به رنگ خودش نشان میدهد . ذهن انسان هم
همينطور است . اگر ذهن انسان بیرنگ باشد حقايق را آنچنان كه هست به
انسان ارائه میدهد ، وقتی انسان اشياء را مطالعه میكند آنچنان میبيند كه
آن اشياء هستند ، ولی اگر ذهن انسان رنگ داشته باشد اشياء را به همان
رنگ میبيند .
شاعر عرب میگويد :
پاورقی : . 1 [ در عبارت اصلی ، " چنانچه " است ] . |