اسلام اتفاق پيدا كردند بر خلاف آنچه كه علمای زمان قبل اتفاق پيدا كرده‏
بودند ، باز حقيقت ، اين دومی است ، اگر علمای [ قرن اول ] روی مسئله‏ای‏
اتفاق نظر پيدا كنند ، حرفشان حقيقت است ، اگر علمای قرن دوم بر
نظريه‏ای اتفاق نظر پيدا كردند كه خلاف آن چيزی بود كه علمای قرن پيش‏
اتفاق پيدا كرده بودند حرف اينها هم در زمان خودشان حقيقت است ، پس‏
حكم خدا در قرآن اول يك چيز است ، در قرن دوم چيز ديگر ، و در قرن بعد
چيز ديگر اين نظريه را علمای اصول اصطلاحا نظريه " تصويب " می‏گويند و
اين علما را " مصوبه " می‏خوانند . ولی شيعه اين نظر را قبول ندارد .
شيعه می‏گويد علما فقط می‏توانند كاشف حكم خدا باشند و حكم خدا با وفاق‏
علما در يك زمان عوض نمی‏شود . اگر علمای قرن سيزدهم هم اتفاق نظر پيدا
كردند كه يك چيز حلال است و علمای قرن چهاردهم آنچه را كه آنها گفته‏
بودند حرام است بگويند حلال است ، حكم خدا يكی از اين دو است ، يا آنها
اشتباه كرده‏اند يا اينها . از اين جهت است كه شيعه اساسا برای اتفاق‏
نظر علمای يك زمان اصالت قائل نيست مگر آنكه به شكلی منتهی به امام‏
شود . اجماع ، تا در جائی به امام نرسد ، حجت نيست .

رد نظريه اگوست كنت

اين نظريه اگوست كنت و فيليسين شاله و عده‏ای ديگر در باب شناخت -
كه شناخت حقيقی چيست - شبيه نظريه علمای مصوبه از اهل تسنن است كه‏
همانطور كه نظريه اين [ گروه از ]