فصل 26 ( 2 ) ادامه براهين حركت در جوهر
بايد ديد درباره حركت جوهريه چه براهينی اقامه شده است . از قضا در اين مسئله هم مرحوم آخوند ، همان كاری را كرده است كه در بعضی از مسائل مهم ديگر كرده است . يعنی كليه براهينی كه میشود اقامه كرد و يا خودشان اقامه كردهاند همه را در اينجا كه محل ذكر آنهاست ذكر نكردهاند و به طور پراكنده در كتاب " اسفار " ، براهين متعددی يافت میشود . در اينجا به سه برهان بسنده كردهاند .سه برهان بر محور رابطههای ميان جوهر و اعراض آن
برهان اول
يك برهان همان برهان اولی است كه آن را تحت عنوان " برهان بر حركت جوهريه " نياورده بودند ، بلكه تحت عنوان " ربط متغير به ثابت " ذكر كرده بودند ، و آن اين بود كه : در ربط متغيرها به ثابت ، جز اين چارهای نداريم كه طبيعت جوهريه را سيال بالذات بدانيم و نحوه وجود طبيعت را نحوه وجود سيال بدانيم ، بطوری كه حركت از آن انتزاع بشود ، يعنی حركت لازمه ذاتی وجودش باشد . اين برهان در واقع از راه عليت طبيعت نسبت به اعراض است ، يعنی بر اين اساس است كه