طبيعت علت مباشر حركات عرضی نيست
میگويد : طبيعت علت برای حركات عرضی ، و علت برای اعراض خودش نيست ، البته در اينجا كلمه لذاتها را هم آورده . طبيعت موجود در جسم افاده نمیكند هيچ يك از امور طبيعی را لذاته . در اينجا دو كلمه وجود دارد كه فعلا بصورت احتمال ، مطلب را بررسی میكنيم . آيا همين جور كه حاجی گفته است مقصود مرحوم آخوند اين است كه طبيعت اصلا مفيد اين آثار نيست ؟ يا میخواهد بگويد طبيعت لذاتها مفيد اين آثار نيست ؟ يعنی تكيه روی كلمه " لذاتها " است ، مقصود از لذاتها چيست ؟ گفته است : " اعلم ان الطبيعه الموجوده فی الجسم لا يفيد . . . لذاتها " ، آيا كلمه " الطبيعه الموجوده فی الجسم " اشاره دارد به همين مطلبی كه در " بحث و تحصيل " در آخر فصل 25 گفت و ميان دو طبيعت فرق قائل شد ، طبيعت موجود در جسم و طبيعتی كه آن طبيعت از صقع نفس است ؟ آيا در اينجا میخواهد ميان اين دو تا تفكيك قائل شود ؟ فعلا میپردازيم به بررسی همين مطلب .