كمتر شود . مثلا عالم را بزرگ كنيم بدون اينكه چيزی بر آن بيفزاييم و آن‏
را كوچك كنيم بدون اينكه از آن چيزی كم كنيم . آنها مدعی هستند كه تخلخل‏
و تكاثف واقعی ممكن است .
با فرض وقوع تخلخل و تكاثف ، نوعی حركت كميه واقع خواهد شد ، ولی‏
اين حركت كميه با حركت كميه‏ای كه در نمو و ذبول واقع می‏شود فرق دارد .
چون در آنجا چيزی از خارج به شی‏ء اضافه می‏شود ، البته نه به نحو تركيب‏
انضمامی و جزئيت اعتباری - مثل انبار گندم كه بر آن گندم اضافه شود -
بلكه به نحو جزئيت حقيقی ، يعنی شی‏ء افزوده شده از خارج حقيقتا جزء نامی‏
می‏شود و يا از ذابل خارج می‏شود .
مرحوم آخوند می‏گويند موضوع در همه حركات كميه يك چيز نيست ، در
تخلخل و تكاثف همان جسم بما هو جسم است كه تغيير كمی پيدا می‏كند . پس‏
موضوع در اينجا هيولای اولی است . در نمو و ذبول جسم بما هو نامی تغيير
می‏كند ، و موضوع در اينجا هيولای مجسم يعنی هيولای ثانيه است . پس در
تخلخل و تكاثف جسم مطلق ما فيه الحركه است و موضوع هيولی است ، ولی در
نمو و ذبول موضوع هيولای اولی نيست ، خود جسم مطلق است ، و ما فيه‏
الحركه هم به اعتبار ديگر همان جسم مطلق است .