فصل 32 ( 2 ) براهين عدم تقدم چيزی بر زمان
بحث در اين بود كه " لا يتقدم علی ذات الزمان و الحركه شیء الا الباری " . گفتيم روح بحث اين است كه زمان چه از نظر ابتدا و چه از نظر انتها غير متناهی است ، يعنی زمان ابتدا ندارد . سر اينكه مطلب تحت اين عنوان ذكر شده اين است كه میخواهند مطالب متكلمين را رد كنند . متكلمين حدوث زمانی عالم را اين طور قائلند كه زمان و زمانيات ابتدا دارد و امری را متقدم بر زمان ، غير از ذات باری قائل هستند كه آن امر همان عدم عالم است ، يعنی امتدادی موهوم فرض میكنند . ايشان در اين فصل آن نظريه را رد میكنند و به همين جهت است كه مطلب را تحت اين عنوان ذكر كردهاند . در جلسه پيش گفتيم در اينجا مطلبی بالاتر از آنچه كه متكلمين گفتهاند وجود دارد و بايد ببينيم كه آن چيست . چون بحث دو سه فصل بعد كاملا مربوط به اين مطلب است و در آنجا مخصوصا احتجاجات كسانی را كه برای زمان ابتدا قائلند نقل و رد میكنند ، ما نيز در آنجا مشروحتر به ديگر نظريات در اين باره میپردازيم و فعلا بحث ما محدود به اين قولی است كه از متكلمين نقل شد . گفتيم روح بحث درباره حدوث زمانی عالم است كه بحثی بوده مورد