پاورقی : > سخنها گفته شده است ، آنچه قدر مسلم است اين است كه به اين معنی نمیشود حمل كرد كه " الله " همان دهر است و دهر مساوی است با الله . نه از جهت آنچه كه ما اعتقاد داريم ، بلكه با آيات قرآن تطبيق نمیكند . چون آيات قرآن وقتی در مقام نقل رأی منكران خداست به اين عبارت تعبير
میفرمايد كه : " ما هی الا حيوتنا الدنيا نموت و نحيی و ما يهلكنا الاالدهر »" ( جاثيه / 25 ) . بعضی در معنای حديث گفتهاند كه : مقصود اين است كه چرا روزگار را سب میكنيد ، در موقع پيش آمدن يك حادثهای كه برای شما ناپسند است روزگار را سب میكنيد . از آن جهت روزگار را سب میكنيد كه او را مسبب اصلی و عله العلل حوادث دانستهايد . در حالی كه يك موحد ، عله العلل حوادث را خدا میداند . در واقع وقتی روزگار را سب میكنيد عله العلل را سب میكنيد . عله العلل خدا است نه روزگار . اينكه ابا عبدالله عليه السلام میفرمايد : " يا دهر أف لك من خليل » " يعنی تو خليل بدی هستی . خليل بدی هستی غير از اين است كه ذات تو بد است . اگر بگويند فلان شخصی طبيب بدی است ، به اين معنا نيست كه خودش هم بد است . روزگار را خدا خليل انسان قرار نداده است . كسی كه به روزگار تكيه كند و او را خليل خودش قرار دهد اشتباه كرده . بعضی ديگر گفتهاند اين حديث از مجعولات ذروانيه است . ذروانيه فرقهای