فصل 25 ( 3 ) بقای موضوع در حركت

بحث ما درباره مسأله بقاء موضوع در حركت جوهری و در حركت كمی است .
همانطور كه گفتيم اين يك معضل بزرگ بوده است ، معضلی كه برای مثل شيخ‏
دليل شده است بر نفی حركت جوهريه ، و در باب حركت كميه با اينكه‏
خودش منكر آن نيست و نمی‏تواند باشد ، سبب شده است كه نتواند موضوع آن‏
را توجيه بكند و تنها به احتمالاتی اكتفا كرده و بگويد شايد بعدها ديگران‏
بتوانند قضيه را حل كنند . مرحوم آخوند می‏خواهند قضيه را حل بكنند ، هم‏
در باب حركت كميه و هم در باب حركت جوهريه . البته اين مطلب را
نبايد فراموش كرد كه اساسا به چه علت نيازمند به فرض موضوع در باب‏
حركت هستيم ؟ و آيا در حركت جوهريه بالخصوص ما نيازمند به چنين فرضی‏
هستيم ؟ اين را قبلا بحث كرديم و بعدا هم بحث خواهد شد و گفته خواهد شد
كه اساسا نيازی به موضوع شخصی باقی مستمر نيست . ولی فعلا فرض بر اين‏
است كه چنين موضوعی لازم است ، و بنای بحث بر پيدا كردن موضوع باقی‏
است .
بنای سخن بر اين بود كه موضوع باقی همان ماده اولی است ، برای اينكه‏
حركت در صورت واقع می‏شود ، و حركت در جوهر يعنی تبدل صور جوهريه ،