فصل 26 ( 3 ) ادامه براهين حركت در جوهر

بحث در براهين حركت جوهريه بود . تا اينجا مرحوم آخوند سه برهان ذكر
كردند ، يك برهان را قبلا در باب ربط متغير به ثابت ذكر كردند كه عله‏
المتغير متغير ، و عله الثابت ثابت ، و علل متغيرات بايد منتهی بشوند
به يك متغير بالذات ، كه در گذشته درباره آن بحث كرديم و در فصل "
ربط حادث به قديم " نيز اين مسئله مطرح خواهد شد ، يك مطالب ديگر
مانند ايرادهائی كه به اين برهان كرده‏اند و جواب آن بعدا بيان خواهد شد
. دو برهان ديگر هم در اينجا خوانديم ، يكی از باب اينكه طبيعت مفيد
آثار موجود در خودش نيست ، بلكه آثاری كه ما می‏بينيم يك سلسله توابع‏
هستند ، و ديديم كه مورد هجوم حاجی واقع شد و ايشان می‏خواستند به شدت‏
اين برهان را رد بكنند . در برهان سوم هم از راه تشخص پيش آمده بودند
كه قبلا ذكر شد .

بيان شيخ در علت معده بودن طبيعت برای آثار خود

در اينجا بايد يك نكته‏ای را راجع به برهان دوم ياد آوری بكنم كه قبلا
يادداشت كرده بودم و اخيرا مراجعه نكرده بودم ، لذا در جلسه پيش‏
فراموش كردم