استدلال مرحوم آخوند بر حركت جوهريه از كلمات شيخ
مرحوم آخوند درباره خود مطلبی كه وعده داده است ، يعنی راجع به اينكه غايت زمان تدريجی الوجود است در اينجا بحث زيادی نمیكند ، مثل خيلی جاهای ديگر كه در حالی كه مشغول بحثی است اگر مطلبی به نظرشان بيايد كه به درد مطلب ديگری بخورد مثلا تأييدی از جائی پيدا شود فورا استفاده میكند و بحث اصلی را رها میكند . در اينجا از خودش چيزی نمیگويد ، فقط شروع میكند به نقل كلمات شيخ از كتاب " تعليقات " ( 1 ) . مرحوم آخوند ضمن آنكه حرف شيخ را نقل میكند به بعضی از كلمات شيخ كه میرسد فورا گريز میزند كه اين حرفی كه شما میزنيد با مبنای خودتان تطبيق نمیكند ، بلكه با حركت جوهريه تطبيق میكند . اين خلاصه حرفهائی است كه مرحوم آخوند در يكی دو ورق اين فصل نقل كرده است . در اينجا بطور اجمال به آن قسمتهائی كه مرحوم آخوند از كلمات شيخپاورقی : 1 - اين كتاب احتمالا تعليقاتی بر " شفاء " است و شايد هم خود شيخ در آن گفته باشد كه تعليقات بر " شفاء " است . مطالب منظمی ندارد و كتاب خوبی است . شيخ در بعضی از مسائل ، بهترين تحقيقاتش را در همين كتاب كرده است . از آن جمله درباره علم باری كه " اسفار " هم در باب علم باری مطالبی از آن نقل میكند . اين كتاب را اخيرا عبدالرحمن بدوی چاپ كرده است .