فصل 25 ( 3 ) بقای موضوع در حركت
بحث ما درباره مسأله بقاء موضوع در حركت جوهری و در حركت كمی است . همانطور كه گفتيم اين يك معضل بزرگ بوده است ، معضلی كه برای مثل شيخ دليل شده است بر نفی حركت جوهريه ، و در باب حركت كميه با اينكه خودش منكر آن نيست و نمیتواند باشد ، سبب شده است كه نتواند موضوع آن را توجيه بكند و تنها به احتمالاتی اكتفا كرده و بگويد شايد بعدها ديگران بتوانند قضيه را حل كنند . مرحوم آخوند میخواهند قضيه را حل بكنند ، هم در باب حركت كميه و هم در باب حركت جوهريه . البته اين مطلب را نبايد فراموش كرد كه اساسا به چه علت نيازمند به فرض موضوع در باب حركت هستيم ؟ و آيا در حركت جوهريه بالخصوص ما نيازمند به چنين فرضی هستيم ؟ اين را قبلا بحث كرديم و بعدا هم بحث خواهد شد و گفته خواهد شد كه اساسا نيازی به موضوع شخصی باقی مستمر نيست . ولی فعلا فرض بر اين است كه چنين موضوعی لازم است ، و بنای بحث بر پيدا كردن موضوع باقی است . بنای سخن بر اين بود كه موضوع باقی همان ماده اولی است ، برای اينكه حركت در صورت واقع میشود ، و حركت در جوهر يعنی تبدل صور جوهريه ،