فصل 30 ( 2 ) براهين وجود زمان

بحث درباره براهينی بود كه درباره اثبات وجود زمان در خارج اقامه شده‏
است . عرض كرديم كه مطالب متعددی در باب زمان داريم . از همه مهمتر
دو مطلب است : يكی اثبات حقيقت زمان در خارج و اينكه امر عينی است و
ديگر بيان حقيقت و تعريف آن . در اثبات وجود زمان دو برهان وجود دارد
كه در جلسه گذشته هر دو را بيان كرديم . در جلسه قبل يك برهان را به‏
نحوی تقرير كرديم كه اين تقرير از خود ما بود . و ممكن است با تقرير
حكما متفاوت باشد و ما در اينجا راجع به همان برهان اول توضيح بيشتری‏
می‏دهيم ، بدليل حاشيه‏ای كه آقای طباطبائی در اينجا دارند .

تقرير استاد از برهان برطريقه طبيعيين

تقريری كه در گذشته كرديم به اين صورت بود كه : ما می‏بينيم حركات‏
علاوه بر مقداری كه به حسب مسافت دارند ، يعنی علاوه بر نوعی قابليت‏
تقسيم كه بر حسب مسافت دارند ، نوعی قابليت تقسيم هم از يك نظر ديگر
دارند . از اينجا كشف می‏كنيم كه حركات دارای دو نوع مقدارند ، و به‏
تعبير ديگر هر حركتی از