امر به معروف و نهی از منكر
امر به معروف و نهی از منكر نيز از ضروريات اسلام و مورد اجماع و اتفاق عموم مسلمين است . اختلافاتی كه هست مربوط است به حدود و شروط آنها . مثلا خوارج امر به معروف و نهی از منكر را مشروط به هيچ شرطی نمیدانستند ، معتقد بودند در همه شرايط بايد اين دو فرضيه صورت گيرد . مثلا ديگران احتمال موفقيت را و همچنين عدم ترتب مفسدهای مهمتر را شرط وجوب امر به معروف و نهی از منكر میدانستند ، ولی خوارج به اين شروط قائل نبودند . برخی معتقد بودند كه امر به معروف و نهی از منكر صرفا قلبی و زبانی است ، يعنی قلبا بايد طرفدار معروف و مخالف منكر بود و لسانا نيز بايد به نفع معروفها و عليه منكرها تبليغ كرد . ولی خوارج معتقد بودند كه عند اللزوم بايد قيام كرد و عملا دست به كار شد و برای امر به معروف و نهی از منكر بايد قيام به سيف كرد . در مقابل ، گروهی بودند كه امر به معروف و نهی از منكر را مشروط به شرائط بالا میدانستند و از حد قلب و زبان هم تجاوز نمیكردند . احمد بن حنبل از اين گروه شمرده شده است . طبق عقيده اين گروه ، قيام خونين برای مبارزه با منكرات جايز نيست . معتزله شروط امر به معروف و نهی از منكر را پذيرفتند ، ولی آن را به قلب و زبان محدود نمیدانستند ، معتقد بودند كه اگر منكرات شايع شود ، يا حكومت ، ستمگر باشد ، بر مسلمين واجب است كه تجهيز قوا كنند و قيام نمايند .