درس پنجم

معتزله 3

افكار و آراء معتزله

آنچه در دو درس گذشته گفتيم به اصول مكتب معتزله مربوط بود . ولی‏
همچنانكه اشاره كرديم معتزله مسائل زيادی طرح كردند و از آنها دفاع‏
نمودند . برخی از اين مسائل به الهيات مربوط می‏شود و برخی به طبيعيات و
برخی به اجتماعيات و برخی به انسان . مسائل الهيات بعضی مربوط است به‏
امور عامه و بعضی به الهيات بالمعنی الاخص . البته مقصد و مقصود اصلی‏
معتزله مانند ساير متكلمين مسائل الهيات بالمعنی الاخص است كه در حوزه‏
عقايد دينی قرار دارد . مسائل امور عامه از باب مقدمه است . همچنانكه‏
بحث در طبيعيات نيز برای متكلمين جنبه مقدمی دارد . يعنی متكلمين از
اين جهت بحث در طبيعيات بحث می‏كنند كه راهی برای اثبات يك اصل دينی‏
باز نمايند و يا راه حلی برای يك اشكال پيدا