مسائل ايمانی نيست می‏گردد ، ولی البته همه آن مسائل به نحوی با مسائل‏
ايمانی مربوط است و به عقيده معتزله تحقيق در مسائل ايمانی بدون تحقيق‏
در اين مسائل ناميسر است .
خود معتزله پنج مسأله را از اصول اعتزال می‏شمارند :
الف . توحيد ، يعنی عدم تكثر ذات و صفات .
ب . عدل ، يعنی خداوند عادل است و ظالم نيست .
ج . وعد و وعيد ، يعنی خداوند به بندگان وعده پاداش اطاعت و وعيد
كيفر معصيت داده است ، و همانطور كه وعده پاداش مطيعان تخلف بردار
نيست ، وعيد معصيت معصيت كاران نيز تخلف بردار نيست . پس آمرزش‏
تنها هنگامی ميسر است كه بنده توبه كرده باشد . مغفرت بدون توبه هرگز
صورت نمی‏گيرد .
د . منزله بين المنزلتين ، يعنی فاسق ( مرتكب گناه كبيره ، مثلا شارب‏
الخمر ، زنا كار ، دروغگو و امثال اينها ) نه مؤمن است و نه كافر ، فسق‏
حالتی است بين كفر و ايمان .
ه . امر به معروف و نهی از منكر . نظر خاص معتزله درباره امر به‏
معروف و نهی از منكر اين است كه اولا راه شناخت معروف و منكر منحصر به‏
شرع نيست ، عقل نيز قادر است لااقل پاره‏ای از معروفها و منكرها را مستقلا
تشخيص دهد ، و ثانيا مشروط به وجود امام نيست ، وظيفه عموم مسلمين است‏
، خواه امام و پيشوائی باشد و خواه نباشد ، تنها بعضی از مراتب آن است‏
كه اجراء آنها بر عهده امامان و متصديان امور مسلمين است ، از قبيل‏
اقامه حدود شرعيه وحفظ مرزهای كشورهای اسلامی و ساير كارهای حكومتی اسلامی.
متكلمين معتزلی احيانا كتابهای مستقلی درباره اين اصول