مینشاند . همگان در تفسير اين عمل امام اتفاق نظر دارند كه اين تجليلها
فقط به علت متكلم بودن هشام بوده است .
امام صادق عليهالسلام با مقدم داشتن هشام متكلم بر ارباب فقه و حديث ،
در حقيقت میخواسته است ارزش بحثهای اعتقادی را بالا ببرد و كلام را بالا
دست فقه و حديث بنشاند . بديهی است كه اين گونه رفتارهای ائمه اطهار
تأثير بسزايی داشته در ترويج علم كلام و در اينكه عقل شيعی از ابتدا عقل
كلامی و فلسفی گردد .
حضرت رضا عليهالسلام شخصا در مجلس مباحثهای كه مأمون از جمع متكلمان
مذاهب تشكيل میداد شركت میكرد و به مباحثه میپرداخت . صورت اين
جلسات در متن كتب شيعه محفوظ است .
مستشرقان و اسلامشناسان غربی و شرقی همچنانكه مساعی اميرالمؤمنين علی
عليهالسلام رامسكوت میگذارند ، همه اين جريانات را كه وسيله ائمه اطهار
در راه احياء بحثهای عقلی در امور اعتقادی دينی صورت گرفته است ناديده
میگيرند و اين مايه شگفتی است .
فضل بن شاذان نيشابوری از اصحاب امام رضا و امام جواد و امام هادی
عليهمالسلام ، كه قبرش در نيشابور است ضمن اينكه فقيه و محدث بوده ،
متكلم نيز بوده است ، كتب زيادی در كلام از او نقل میشود .
خاندان نوبخت كه بسيارند ظاهرا عموما متكلم بودهاند . از فضل ابن ابی
سهل بن نوبخت گرفته كه در زمان هارون در رأس كتابخانه معروف بيت
الحكمة بود و از مترجمين معروف فارسی به عربی
|