وعد و وعيد
وعد به معنی نويد پاداش است و وعيد به معنی تهديد به كيفر است . عقيده معتزله اين است كه همانطوری كه خداوند در نويدها و پاداشها به حكم « ان الله لا يخلف الميعاد »وعده خلافی نمیكند بلكه محال است خلف وعده نمايد ( اين جهت مورد اتفاق و اجماع مسلمين است ) همچنين در زمينه كيفرها نيز تخلف نمیكند . عليهذا تمام وعيدهايی كه در مورد فساق و فجار شده است كه مثلا ظالم چنين عذاب میكشد ، و دروغگو چنان ، و شرابخوار چنان ، بدون تخلف عملی خواهد شد ، مگر آنكه قبلا در دنيا توبه كرده باشند . عليهذا مغفرت بدون توبه محال است . معتزله معتقدند كه مغفرت بدون توبه مستلزم خلف وعيد است و خلف وعيد مانند خلف وعده قبيح و محال است . عليهذا عقيده خاص معتزله در مورد وعد و وعيدها به مسأله مغفرت مربوط میشود و از عقيده آنها در مورد حسن و قبح عقلی ناشی میگردد .