حق آفريده است . " « و لتجزی كل نفس بما كسبت و هم لا يظلمون »" ( 1
) و اين خلقت برای اين است اينجا غايت ذكر می‏كند كه هر نفسی به آنچه‏
كه كسب كرده است برسد ، و در اين رسيدن حتی به آن بدها هم قهرا ظلم‏
نمی‏شود .
در سوره ص می‏فرمايد : " « ان الذين يضلون عن سبيل الله لهم عذاب‏
شديد بما نسوا يوم الحساب »" فراموش كرده‏اند و روز قيامت را " « و
ما خلقنا السماء و الارض و ما بينهما باطلا »" ما آسمان و زمين و هر چه‏
در اين وسط است باطل نيافريديم " « ذلك ظن الذين كفروا »" اين است‏
گمان كافران ، آنها اين طور خيال می‏كنند " « فويل للذين كفروا من النار
" وای بر حال آنها از آتشی كه بر آنها خواهد رسيد " « ام نجعل الذين‏
امنوا و عملوا الصالحات كالمفسدين فی الارض ام نجعل المتقين كالفجار
" ( 2 ) آيا قيامتی نباشد و در نتيجه مؤمنين و عاملين صالحات را مثل‏
مفسدين در زمين قرار دهيم ؟ آيا ما متقين را مانند فجار قرار دهيم ؟
[ آيات ] يك سوره ديگر باقی مانده ، برای اينكه همه آيات را استقصاء
كرده و خوانده باشيم . در سوره انبياء می‏فرمايد : " « و ما خلقنا السماء
و الارض و ما بينهما لاعبين 0 لو اردنا ان نتخذ لهوا لاتخذناه من لدنا ان‏
كنا فاعلين »" ما اين آسمان و زمين ، اين مخلوقات و مشهوداتی را كه‏
شما داريد می‏بينيد خلق نكرديم كه بخواهيم بازی كرده باشيم ( مفهوم بازی‏
را عرض كردم ) . قرآن می‏گويد اگر ما می‏خواستيم چيزی را بازی قرار دهيم ،
شما بشر و اين عالم محسوس شما را نمی‏آفريديم ، می‏توانستيم در عالم ملا
اعلی كه همان فرشتگان هستند يك كار بازی برای خودمان بر قرار كنيم و
لزومی نداشت كه ما بياييم اين عالم و شما را خلق كنيم كه هزار شك و
ترديد هم در كار ما داشته باشيد : " « لو اردنا ان نتخذ لهوا لاتخذناه من‏
لدنا ان كنا فاعلين »" اگر می‏خواستيم اين كار را بكنيم می‏كرديم " « بل‏
نقذف بالحق علی الباطل فيدمغه فاذا هو زاهق و لكم الويل مما تصفون » "
( 3 ) بلكه ما حق را بر باطل می‏كوبيم ، پس حق باطل را از بين می‏برد ، و
وای بر شما از آن توصيفهايی كه درباره خدا كرديد و نسبت لعب و لهو و
اين جور چيزها به خداوند داديد .

پاورقی :
. 1 جاثيه / 21 و . 22
. 2 ص / 26 - . 28
. 3 انبياء / 16 - . 18