مقدمه مترجم

نهج البلاغه نامى آشنا است كه مردم كم و بيش از محتويات ارزنده‏ى آن آگاه هستند ، ليكن از آنجا كه اين مجموعه از عمق خاصى برخوردار است و داراى سطح بسيار گسترده‏اى ميباشد ، شايد كمتر كسى آن را بطور كامل بررسى كرده و در مفاهيم عميق آن دقت نموده باشد .

نهج البلاغه مجموعه‏اى از سخنان زيباى على « ع » است كه از نظر اهميت در مرحله‏اى قرار گرفته كه اگر بگوئيم ميان آثار نويسندگان ، كتابى در عظمت لفظ و معنى بپايه‏ى آن نميرسد ، سخن به گزاف نگفته‏ايم تاريخ بياد ندارد كسى مانند على « ع » آن مرد دانش و سخن مفاهيم درخشانى را در ضمن گفته‏ها و نوشته‏هايش به بشريت ارائه داده باشد . آرى على « ع » مرد دانش و سخن بود . علم وسيعش از منبع عميقى سرچشمه ميگرفت ، زيرا او از نخستين روزى كه خود را

[ 16 ]

شناخت ، خود را در دامان پر محبت پيامبر اسلام « ص » ديد . از آن پس پيوسته مورد توجه رسول خدا « ص » بود . هنگامى كه پيامبر اسلام « ص » به رسالت مبعوث شد ، وى نخستين كسى بود كه اين رسالت آسمانى را تصديق كرد و با پيامبر اسلام « ص » همصدا گرديد . و مهمتر آنكه تا آخرين لحظات زندگى ، آن هدف پاك را دنبال كرد و لحظه‏اى دست از يارى حق برنداشت ، او بدين جهت پس از رحلت پيامبر اسلام « ص » از طرف خداوند پيشواى مسلمين گرديد .

على « ع » چنانكه در معلومات خود منحصر بفرد بود ، در سخن سازى و بيان نيز سرآمد سخنرانان گرديد ، زيرا بيان او داراى شرايط كامل سخنورى بود كه بدون تكلف بر زبانش جارى مى‏گرديد و افكار شنوندگان را به خود جلب ميكرد . او احيانا حقايق را در ضمن نامه‏هائى براى افراد خاصى بيان مينمود و گاهى هم زير عنوان « توصيه و سفارش » مطالب ارزنده‏اى براى مردم بازگو ميكرد .

اينجا اگر من بخواهم انگشت روى يك يك از موضوعات نهج البلاغه بگذارم و درباره‏ى هر يك توضيحاتى بدهم سخن بدرازا ميكشد ، كافى است بطور خلاصه بگويم : نهج البلاغه نمايانگر اخلاق صحيح انسانى است . نهج البلاغه در طرفدارى از حقيقت و نابود ساختن باطل نيروئى فوق العاده است . در آشكار ساختن مظاهر طبيعت و بدنبال آن در تعظيم آفريدگار جهان و اثبات قدرت بى‏مانندش ،

سخنگوئى آگاه است .

[ 17 ]

در زمينه‏ى حكومت و مسائل مربوط به دولت و ملت ، رهبرى روشن و عميق محسوب ميشود . در تحذير از لذتهاى فريبنده دنيا و توجه‏دادن به حوادث خطرناك پس از مرگ ، بزرگترين زنگ خطر است .

در شناساندن پيامبر اسلام « ص » و رهبران آسمانى ، بهترين معرف است و خلاصه در مسائل علمى ، اعتقادى ، اجتماعى ، سياسى و اخلاقى والاترين كتاب بشمار ميرود .

خواننده‏ى محترم ، كتابى كه اكنون در دست شما است ،

برگزيده‏اى از همين كتاب والاى على « ع » است كه « جرج جرداق » نويسنده و اديب معروف لبنانى از ميان خطبه‏ها و نامه‏ها و سخنان كوتاه على « ع » استخراج نموده و به ترتيب خاصى جمع‏آورى كرده است .

علاوه بر اين ، مواردى كه احتياج به توضيح داشته ، توضيح داده و فصلهاى ويژه‏اى نيز به عنوان مقدمه ، در اطراف شخصيت على « ع » و ارزش سخنانش ، ضميمه‏ى كتاب نموده است .

من معتقدم كه « جرج جرداق » على « ع » را از ديد عميقى نگريسته و به درستى به عظمت و شخصيت امام « ع » پى برده است . اين حقيقتى است كه من در ضمن اشتغال به ترجمه‏ى كتاب ، آن را درك كردم و شايد قبل از ترجمه ، تا اين حد به آن اعتراف نميكردم . با وجود اين جرج جرداق در پاسخ نامه‏اى كه براى يكى از نويسندگان نوشته ،

اعتراف ميكند كه : « من هنوز هم در تجزيه و تحليل شخصيت على بن ابى طالب « ع » مقصر هستم ، زيرا نويسنده هر قدر كار كند و

[ 18 ]

هر قدر كوشش نموده و زحمت بكشد و هر قدر كه بزرگ باشد اگر بخواهد شخصيت يك انسان عادى را تشريح كرده و حقيقت آن را يافته و اركان وجود او را درك كند ، نمى‏تواند حق مطلب را ادا كند ،

پس چطور ميشود ( حق مطلب را ادا كرد ) اگر اين انسان شخص على بن ابى طالب « ع » و يا شبه على « ع » باشد ؟ » [ 1 ] .

در هر حال ، اكنون كتاب را در اختيار شما خواننده‏ى گرامى قرار ميدهيم تا پس از بازديد از فصول مقدمه‏ى كتاب ، به سخنان ارزنده و عميق على « ع » نزديكتر شويد و با مفاهيم پر ارج آن بيشتر آشنا گرديد .

قم محمد رضا انصارى

[ 1 ] نشريه‏ى در راه انقلاب فكرى اسلامى شماره 4

[ 19 ]