طبيعت وجود

اين خطبه يكى از خطبه‏هائى است كه

[ 1 ] يعنى نيايد روزى كه به قلب من برسى و محبت تو در دلم جايگزين شود .

[ 2 ] منظور ايستادن در برابر خدا براى بررسى عمل است .

[ 282 ]

حاكى از درك عميق على « ع » نسبت به طبيعت و حالات وجود مى‏باشد :

با هر جرعه‏اى جستن در گلو ، و در هر خوردنى گلو گرفتنى مى‏باشد . به هيچ نعمتى از نعمتهاى دنيا نمى‏رسيد مگر آنكه نعمت ديگرى را از دست مى‏دهيد ، و هيچ كهنسالى از كهنسالان شما به يك روز عمر خود نمى‏رسد مگر آنكه روز ديگرى از عمرش نابود مى‏گردد ، و براى او افزونى در خوراك تجديد نمى‏شود مگر آنكه روزى قبلى او از بين مى‏رود ، و اثر و نشانه‏اى براى او بوجود نمى‏آيد ، مگر آنكه اثر ديگرش فانى مى‏گردد ، و هيچ تازه‏اى براى او تجديد نمى‏شود مگر بعد از آنكه تازه او كهنه مى‏شود ، و هيچ خوشه‏اى براى او نمى‏رويد مگر آنكه خرمنى از او كم مى‏شود . همانا دودمانهائى كه ما فروع آنها هستيم در گذشتند