سرشت انسان

على « ع » در زمينه سرشت انسان چنين مى‏گويد :

قلب آدمى داراى صفات پسنديده و صفات ناپسندى بر خلاف آنها مى‏باشد : اگر اميد ، به آن روى آورد طمع آن را خوار مى‏گرداند . و اگر طمع در آن بجوش آيد ، حرص نابودش مى‏سازد و اگر خشم براى آن پيش آيد تندى و غضب به آن سخت مى‏گيرد . و اگر خشنودى آن را خوشبخت كند خوددارى ( از زيانها ) را فراموش مى‏كند . و اگر ترس آن را فراگيرد دورى جستن ( از كار ) مشغولش مى‏دارد ، و اگر امنيت آن گسترش يابد غفلت آن را مى‏ربايد . و اگر مالى بدست آورد بى‏نيازى آن را به ناسپاسى مى‏كشاند . و اگر به مصيبتى دچار شود بى‏تابى رسوايش مى‏كند . و اگر فقر و تنگدستى آن را بگزد سختى و بلا گرفتارش مى‏كند . و اگر گرسنگى بر آن سخت گيرد ناتوانى آن را از پاى در ميآورد . و اگر سيرى آن از حد بگذرد پرى شكم آنرا آزار ميدهد . پس هر كوتاهى درباره آن زيان آور و هر زياده‏روى نسبت به آن تباه كننده مى‏باشد

[ 265 ]