بحث دوّم در فضيلت قرآن است .

فضيلت قرآن از چند جهت است :

اوّل [ از نظر قرآن ] خداوند تعالى در اين باره مى‏فرمايد : وَ هذا ذِكْرٌ مُبارَكٌ اَنْزَلْناهُ اَفَاَنْتُمْ لَهُ مُنْكِرُون [ 21 ] و نيز مى‏فرمايد : كِتابٌ اَنْزَلْناهُ اِلَيْكَ لِيَدَّبَّرُواء اياتِهِ وَ ليَتَذَكَّرَ اُوُلُو الاَلْبابِ [ 22 ] و باز مى‏فرمايد : وَ ما كانَ هذَا القُرْانُ اَنْ يُفْتَرى‏ مِنْ دُونِ اللَّه وَ لكِن تَصْديقَ الَّذى بَيْنَ يَدَيْهِ [ 23 ] .

[ 21 ] سوره انبيا ( 21 ) : آيه ( 50 ) : اين قرآن ذكر مباركى است كه آن را فرو فرستاديم آيا شما آن را منكريد ؟

[ 22 ] سوره ص ( 38 ) : آيه ( 29 ) : قرآن كتاب مباركى است كه بر تو نازل كرديم تا در آيات آن انديشه كنند و صاحبان خرد پند گيرند .

[ 23 ] سوره يونس ( 10 ) : آيه ( 37 ) : چنين نيست كه اين قرآن افترايى باشد از غير خدا ، بلكه تصديق كننده كتابهاى آسمانى پيشين است .

[ 422 ]

دوّم [ از نظر روايات ] پيامبر خدا فرموده است : « آن كه قرآن را بخواند و چنين تصوّر كند كه كسى ، برتر از قرآن را آورده است ، آنچه را كه خداوند بزرگ شمرده كوچك دانسته است [ 24 ] . و باز پيامبر ( ص ) فرموده است : « در روز قيامت هيچ شفاعت كننده‏اى از نظر مرتبه و مقام در نزد خداوند متعال ، حتّى پيامبران و فرشتگان ، برتر از قرآن نيست [ 25 ] » .

از اشاره پيامبر سرّ اين حقيقت روشن مى‏شود كه شفاعت قرآن در حقّ كسى است كه آن را تدبّر كند و راه حق را كه قرآن مشتمل آن است بپيمايد و از اين طريق به پيشگاه حضرت حق وصول يابد و در جوار فرشتگان مقرّب قرار گيرد . و نتيجه شفاعت جز اين نيست كه شخص مورد شفاعت به رضوان خدا دست يابد و چنان كه مى‏دانيد رضايت خدا بدون پيمودن راهى كه قرآن عزيز آن را هدايت كند حاصل نمى‏شود و بدون شفاعت قرآن شفاعت هيچ شفيعى نزد خدا سودمند نيست چنان كه خداوند فرموده : فَما تَنْفَعُهُم شَفاعَةُ الشّافِعينَ فَما لَهُمْ عَنِ التَّذكِرةِ مُعْرِضينَ [ 26 ] و باز پيامبر فرموده است « اگر چيزى ظرف قرآن قرار بگيرد آتش آن را نمى‏سوزاند [ 27 ] » مقصود اين است كه هر كس وجودش ظرف قرآن باشد و در آن تدبر كند و راهى را كه قرآن مى‏نمايد برود آتش او را نمى‏سوزاند .

واضح است كه آتش آخرت چنين كسى را نمى‏سوزاند ، اما آتش دنيا به اين دليل در چنين شخصى تأثير نمى‏كند كه اولياى خدا در قوّه نظرى و عملى كامل‏اند و به حق واصل شده‏اند در چنان حدّى هستند كه عناصر از نفوس آنها متأثّر مى‏شوند . اين نفوس چنان كه در بدن خود تصرف مى‏كنند در عناصر نيز

[ 24 ] من قرء القرآن ثمّ رأى انّ احدا اوتى افضل ممّا اوتى فقد استصغر ما عظّم اللّه تعالى .

[ 25 ] ما من شفيع افضل منزلة عند اللّه تعالى يوم القيامه لا نبىّ و لا ملك و لا غيره .

[ 26 ] سوره مدثر ( 74 ) : آيه ( 48 ) : آنان كه از قرآن اعراض كنند شفاعت شفيعان آنها را سود نبخشد .

[ 27 ] لو كان القرآن فى احاب لما مستّه النار .

[ 423 ]

تصرّف مى‏كنند ، بنابراين آتش در بدن آنها تأثير نمى‏كند . رسيدن به چنين مقامى را در مقدّمات بحث توضيح داديم . و نيز پيامبر ( ص ) فرمود : « برترين عبادت امّت من قرائت قرآن است و اهل قرآن ، اهل خدا و از خواص او هستند [ 28 ] » مقصود پيامبر از قرائت قرآن با همان شرايطى است كه بزودى بيان خواهيم كرد .