فرموده است : ماء اجن و لقمة يغصّ بها اكلها .

اين سخن امام ( ع ) نوعى تذكّر است به اين كه خواسته‏هاى دنيوى هر چند

[ 552 ]

بزرگ باشد به تيرگى و تغيير و نقص آميخته است ، و اشاره به اين است كه امر خلافت در آن زمان مشكلاتى در بر داشته است . تشبيه خلافت به آب گنديده و لقمه گلوگير روشن است زيرا مدار زندگى بر آب و غذاست و مسأله خلافت ( وقتى مقصود از آن دنيا باشد ) از بزرگترين اسباب دنيوى است و به آب و غذا مشابهت پيدا مى‏كند و در اين صورت آب و غذا را استعاره آورده و كنايه از چيزهايى دانسته است كه طالبان دنيا از خلافت مى‏خواهند ، و چون آب گنديده و لقمه گلوگير مقصود آب و غذاى مطبوع را نقض مى‏كند موجب تنفّر نفس از پذيرفتن آنها مى‏شود و چون خلافت موجب درگيرى و رقابت و نزاع بين مسلمين بوده و بى‏دوام و از بين رفتنى است و به همين دلايل موجب تنفّر و عدم لذّت مى‏شده و امام ( ع ) آب گنديده و لقمه گلوگير را كنايه از خلافت دانسته تا جوشش بنى هاشم را كه معتقد به قيام براى به دست آوردن خلافت بوده‏اند فرو نشاند ، مانند اين است كه امام ( ع )