بحث اوّل فضيلت حج :

فضيلت حج از جنبه‏هاى مختلف است .

الف كلام حق تعالى : وَ اَذِّنْ فىِ النّاسِ بِالحَجِّ يأَتُوك رِجالاً وَ عَلى‏ كُلِّ ضامِرٍ يَاْتينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَميقٍ [ 2 ] . قتاده در تفسير اين آيه گفته است وقتى كه خداوند ابراهيم خليل را امر كرد كه در ميان مردم اعلام حج كند ، ابراهيم ( ع ) ندا در داد :

اى مردم براى خداوند خانه‏اى است به سوى اين خانه بياييد . در تفسير اين كلام خداوند كه فرموده است : لِيَشْهَدُوا مَنافِعَ لَهُمْ [ 3 ] گفته شده است كه منظور تجارت در موسم حج و پاداش در آخرت مى‏باشد وقتى كه يكى از علماى پيشين اين آيه را شنيد گفت قسم به پروردگار كعبه كه خداوند حاجيان را آمرزيد .

ب معصوم ( ع ) فرموده است : « هر كه حج بجا آورد و كار زشت و فسقى انجام ندهد از گناه پاك مى‏شود مانند روزى كه از مادر متولّد شده است [ 4 ] » قبلاً چگونگى سودمند بودن عبادت را در رهايى از گناه توضيح داديم .

ج پيامبر ( ص ) فرمود : « هيچ روزى شيطان كوچكتر و حقيرتر و خشمگين‏تر از روز عرفه ديده نشده است [ 5 ] » . بيچارگى شيطان در آن روز به اين دليل است كه نزول رحمت خدا و عفو گناهان بزرگ را مى‏بيند ، زيرا گفته شده است كه گناهانى هستند كه آمرزيده نمى‏شوند مگر به توقّف در عرفه . اين حقيقت را امام صادق ( ع ) از رسول خدا نقل كرده است و سرّ اين مطلب اين است كه توقف در عرفات با توجه به كثرت جمعيّت كه به درگاه خدا تضرع و زارى مى‏كنند در اشخاص تأثير مى‏گذارد و هر كس با تمام استعداد و ظرفيّتش مى‏تواند

[ 2 ] سوره حج ( 22 ) : آيه ( 27 ) : در ميان مردم حج اعلام كن ، پياده و سواره از هر راه دور و نزديكى بيابند .

[ 3 ] سوره حج ( 22 ) : آيه ( 28 ) : تا سودهايى كه براى مردم هست مشاهده كنند .

[ 4 ] قال ( ع ) : من حجّ و لم يرفث و لم يفسق خرج من ذنوبه كيوم ولدته امّه

[ 5 ] قال ( ص ) ما رأى الشيطان فى يوم هو اصغر و لا احقر و لا اغيض منه يوم عرفه

[ 450 ]

به فيض برسد زيرا زيادى جمعيت علّت بزرگى است در انفعال نفس و خشيت از خدا و نورانى شدن نفس چنان كه بزودى بيان خواهيم كرد انشاء اللّه .

د پيامبر خدا ( ص ) فرموده است : « يك حج نيك بهتر است از دنيا و آنچه در آن است ، براى حجّ نيك پاداشى جز بهشت نيست [ 6 ] » .

ه رسول خدا ( ص ) فرمود : « حج گزاران و عمره كنندگان به خدا وارد مى‏شوند و زوّار او هستند ، اگر از او چيزى بخواهند به آنها مى‏بخشد و اگر از او طلب آمرزش كنند آنها را مى‏آمرزد و اگر دعا كنند استجابت مى‏كند و اگر شفاعت كنند ، شفاعت آنها را مى‏پذيرد [ 7 ] » .

و از طريق اهل بيت از پيامبر خدا ( ص ) روايت شده است كه فرمود :

« بزرگترين گناهكار كسى است كه وقوف در عرفه داشته باشد و گمان كند كه خدا او را نيامرزيده است [ 8 ] » .

در فضيلت جزئيّات حج اخبار فراوانى است كه بايد از منابع خودش جستجو كرد .