5 قوله عليه السلام : و السّعيد من وعظ بغيره .

اين جمله از كلام امام ( ع )

[ 603 ]

چندان تكرار شده ، كه بصورت ضرب المثل در آمده است .

يعنى سعادتمند در آخرت كسى است ، كه از مطالعه در وضع ديگران عبرت بگيرد ، با ديده دل راهى كه ستمگران رفته‏اند در نظر داشته باشد . و از عاقبت بد آنها بترسد و روش آنها را ترك كند . از طرف ديگر حال پرهيزگاران را بياد آورد و مسير آنها را بپيمايد ، و به پند گرفتن از ديگران كه لازمه‏اش سعادت اخروى است رغبت نشان دهد .

6 با توجّه به توضيح فوق بدبخت در عالم آخرت ، كسى است كه فريب هواى نفسش را بخورد .

در اينجا امام ( ع ) براى ايجاد نفرت از پيروى هواى نفس به بيان خدعه و غرور اكتفا كرده است .

7 امام ( ع ) توجّه مى‏دهد كه رياى اندك هم شرك است . پيش از اين توضيح داده‏ايم كه ، ريا ، در عبادت هر چند اندك باشد ، توجّه بغير خدا است و در نيّت و طاعت تأثير مى‏گذارد . تمام عرفا و اهل دل بر اين موضوع اتفاق نظر دارند كه ريا ،

هر چند ناچيز است ، شرك خفى به حساب مى‏آيد .