قوله عليه السلام : و اعلموا انّه من لم يعن على نفسه الى آخره

يعنى كسى را كه خداوند بر عليه هواهاى نفسش يارى نكند ( تا از خود پند دهنده‏اى براى خود بيابد ) اميد به وعظ ديگران نيست كه او را پند بدهند ، و در اين باره ياريش كنند .

كمك دادن خداوند به انسان اين است كه عنايت و توجهات خداوندى ،

نفس ناطقه انسانى را آماده پذيرش خيرات مى‏سازد و آن را بر عليه نفس امّاره قوّت مى‏بخشد ، كه با دريافت الطاف الهى توان مغلوب كردن نفس امّاره را يافته و از پيروى آن سر باز ، مى‏زند و به سوى شهواتى كه نفس ناطقه را فرا مى‏خواند جذب نمى‏شود .

هرگاه براى نفس ناطقه انسان اين آمادگى و پذيرش نباشد ، پند ديگران وى را سود نمى‏دهد و آنها را نمى‏پذيرد ، زيرا پذيرفتن بدون آمادگى ممكن نيست .

در اين عبارت امام ( ع ) توجّه مى‏دهد كه واجب است ، انسان در مراقبت احوال نفس ، و راندن شيطان از خود از خداوند يارى بجويد ( چه بدون كمك و يارى حق تعالى امكان مقابله با شيطان و نفس امّاره نيست ) .

[ 679 ]