امّا فرموده آن حضرت : « يعمل فى امرته المؤمن و يستمتع فيها الكافر »

مؤمن در سايه فرماندهى به اجر اخروى خود مى‏رسد و كافر نيز بهره دنيايى خود را مى‏برد » چون ضمير در « امرته » به امير باز مى‏گردد ، محتمل است كه منظور از امير ، امير نيكوكار ، يا امير بدكار باشد ، اين كه فرموده‏اند : مومن بمقصود نيكوى خود دست مى‏يابد ، دليل است كه بايد امير ، امير نيكوكار باشد ، و اين كه فرموده‏اند كافر بهره دنيوى خود را مى‏برد دليل است كه امير بدكار باشد .

اگر ضمير چنان كه گفتيم به امير برگردد و امير را در هر دو عبارت به معناى مناسبش بگيريم از آنچه بعضى از شارحان عمل كرده و ضمير « امرته » را به فاجر برگردانده‏اند بهتر است زيرا اگر منظور ، امير فاجر باشد . احتمال اين كه مؤمن در حكومت وى بهره اخروى خود را ببرد نيست . با اين كه منظور حضرت اين است كه شخص مؤمن ، در امارت و فرماندهى امير نيكوكار موافق فرامين و نواهى پروردگار عمل مى‏كند ، چه اين كه توان انجام كارهاى نيك در زمان امير نيكوكار ميسور است . و مقصود شخص كافر نيز ، در زمان فرماندهى امير فاجر و بدكار حاصل مى‏شود ، زيرا كافر در خوشيهاى دنيويى كه مخالف فرامين خداست غرق مى‏شود ، و اين حالت براى كافر هنگامى كه امكان مخالفت با دين باشد ممكن است .

[ 223 ]