قوله عليه السلام : المنشى‏ء اصناف الأشياء إلى قوله عجائب الأمور :

پيش از اين در شرح خطبه اول توضيح اين مطلب كه : روش ، فكر و انديشه و تجربه ، از چيزهائى است كه بانسان مربوط بوده و بوى اختصاص دارد ، گذشت . و اينكه بارى تعالى از تمام اين ويژگيها در زمينه ايجاد و آفرينش پديده‏ها پاك و مبرّا است .

( يعنى خداوند بدون الگو و مدل ، فكر و انديشه و تجربه موجودات را آفريده است ) در خلقت و آفرينش از شريك داشتن نيز بدليل برهان توحيد چنان كه

[ 725 ]

گذشت پاك و منزه مى‏باشد . ( در آفرينش به دستيار و معين نيازمند نيست ، چه او از همه جهت يگانه است ، يكتا و بى همتا است ) مقصود از « قريحة الغريزه » نيروى انديشه براى عقل مى‏باشد .