قوله عليه السلام : و الصّحف منشورة الى آخره

در اين جملات از كلام

[ 835 ]

امام ( ع ) هفت « واو » و در معنى حال به كار رفته‏اند . يعنى در حالى كه دفتر اعمال شما هنوز باز است و قلم انجام وظيفه مى‏تواند در كتاب عمل شما خير بنويسد .

مقصود از : كتب اعمال . و قلمهاى مثبت و ضبط كننده خلق ، اعمال آنهاست .

نتيجه تذكّر دادن اين امور توجّه بوجوب انجام اعمال نيك و بر حذر داشتن از امورى است كه امكان ندارد با بودن آن امور زشت كار خير انجام پذيرد . پس از فرا رسيدن مرگ و بسته شدن كتب و خشك شدن قلم و پوسيده شدن بدن ، و گنگ شدن زبان و عدم پذيرش توبه پشيمانى سود ندارد ، چنان كه خداوند متعال مى‏فرمايد :

فيومئذٍ لا ينفع الذين ظلموا معذرتهم و لا هم يستعتبون [ 1 ] .

[ 1 ] سوره روم ( 30 ) آيه ( 57 ) : روزى كه معذرت خواهى ستمگران بر ايشان سودمند نباشد و توبه و بازگشتشان به سوى خدا پذيرفته نشود .

[ 836 ]