هدف‏هاى منطقى ، وسيله‏هاى حياتى

در اين مبحث يكى از مشكلات اساسى هدف و وسيله را بررسى مى‏كنيم .

اين مشكل اساسى عبارت است از قرار گرفتن در جاذبيّت هدف‏ها و نجات دادن اصل حيات از آن جاذبيّت‏ها .

جاى ترديد نيست كه هيچ موضوعى نمى‏تواند عنوان هدف پيدا كند مگر اينكه اشتياق و علاقه و اراده ما را به داشتن آن هدف برانگيزد و چنانكه در مباحث گذشته گفتيم : هر اشتياق و علاقه ، اراده‏اى استهلاكى در حيات ما وارد مى‏سازد . از طرف ديگر در هر هدف‏گيرى كه ما انجام مى‏دهيم ، يا شكست مى‏خوريم و يا هدف را بدست مى‏آوريم ، اگر با شكست روبرو شويم ، مقدارى از حيات ما بجهت استهلاك اشتياق و اراده و علاقه بآن موضوع شكست خورده است و اگر پيروز شويم ، هنگامى كه هدف در اختيار ما قرار مى‏گيرد ، اگر چه از نظر منطقى ما در آن هدف پيروز شده‏ايم ، ولى با نظر به عظمت حيات و خواسته‏هاى واقعى آن ،

چيزى را در مقابل آن نيروى حياتى كه از دست داده‏ايم ، در اختيار خود نمى‏بينيم ،

اگر چه ممكن است با خيال و بازيگرى‏هاى ذهنى آن چيز بدست آورده را عامل جبران آنچه كه از دست رفته تلقى نماييم . اين مشكل را با هيچ تلقين و خيال بافى نمى‏توان حلّ و فصل نمود . راه حلّ اين مشكل جز اين نيست كه ما ميان هدف‏هاى منطقى و وسيله‏هاى حياتى تفكيك نماييم .

با اين توضيح كه هر هدف مطلوب و وسايلى كه براى بدست آوردن آن انتخاب مى‏شوند ، از انگيزه‏هاى منطقى سرچشمه مى‏گيرند و با اصول منطقى بجريان مى‏افتند و انسان را در آن هدف پيروز مى‏نمايند .

اين گونه جريان هدف و وسيله همه زندگى فردى و اجتماعى ما را تأمين مى‏نمايد . مشكل از آنجا ناشى مى‏شود كه ما اين جريانات را اشباع كننده خود حيات تلقى مى‏كنيم ، نه وسيله آبيارى و تقويت آن براى بارور شدن .

اين مسئله بدان مى‏ماند كه بگوئيم : هدف باغبان از احداث باغ بيل زدن و آبيارى و تقويت زمين است تنها راه حلّ اين مشكل تفسير و توجيه حيات براى

[ 103 ]

انسان‏ها است ، بطورى كه براى انسان‏ها اثبات شود كه همه هدف‏هاى زندگى معمولى شما وسيله‏هايى براى بارور شدن اصل حيات شما است .