حقيقتى بنام انسانيت كه موضوع رسالت انسانى است ، با ماشين بودن انسان سازگار نميباشد

يك روش فكرى ديگرى در دوران اخير بوجود آمده است كه ميخواهد انسانيت را با سبك علمى انكار نمايد . ميگويد : انسان يك ماشين سيستماتيك است كه در مجراى قوانين طبيعت به ظرافت و پيچيدگى و تكامل رسيده است ، بنابراين ما نبايستى براى انسان يك حساب مستقل در معرفت‏هاى خود باز كنيم . اين روش فكرى انسانيتى سراغ ندارد ، تا رسالتى داشته باشد .

ما اين خوش بينى را از دست نخواهيم داد كه كسانى كه انسان را با تفسير ماشينى معرفى ميكنند ، ميخواهند عظمت ماشينى انسان را هم مطرح كنند ، نه اينكه ميخواهند بگويند : انسان جز ماشين چيزى نيست ، زيرا صدها ابعاد روانى انسانى را كه با مختصات ماشين قابل توضيح نميباشد ، جز با سفسطه كارى‏هاى نامعقول نميتوان ناديده گرفت .

اگر تنها تفاوت ميان انسان و ماشين پديده حيات بود ، ما ميتوانستيم با يك عدّه اصطلاحات ابهام انگيز و كلمات خوشايند ، حيات را همچون يك محصول ماشينى محض مطرح نماييم ، ولى واقعيات هرگز به تمايلات ما گوش فرا نميدهد ، حيات اگر چه يك پديده ساده نما است ، ولى در آنهنگام كه در موجوديت آدمى به فعاليت مى‏پردازد ، صدها مختص شگفت انگيز كه فاصله‏اش تا مادّه و قوانين مادّه بمرحله تضاد ميرسد ، بوجود ميآورد . ما براى استنتاج علمى از اين مسئله لازم مى‏بينيم

-----------
( 1 ) تكاپوهاى ايده‏ها آلفرد نورث وايتهد ص 22 از متن اصلى انگليسى .

[ 12 ]

كه مقدارى از مختصات انسانى را كه بهيچ وجه با ماشين قابل مقايسه نيست متذكر شويم :