اگر عنايت خداوندى كه مالك‏تر از من به من است ، كفايتم نكند ، از خطا در امان نخواهم بود

من هم كه تا آخرين حدّ توانائى‏ام در مسير حق حركت مى‏كنم ، ادعاى داشتن آن مطلق را نمى‏كنم كه هرگز از راه حقيقت منحرف نشوم . من هرگز خود را نايل به آن كمال مطلق نمى‏دانم كه خطا و اشتباه راهى به ذات من نداشته باشد . اشتياق روز افزون من به كسب كمال و تشديد دائمى تكاپويم در حركت به مقصد اعلاى هستى‏ام ، خود گواه آن است كه آنچه كه بر من مطرح است ، ذات متحرك من رو به هدف اعلاى حياتم مى‏باشد ، مسلم است كه اين حركت و جنبش در سنگلاخ‏ها و خارستان‏هاى طبيعت و تمايلات طوفانى درون صورت مى‏گيرد .

با اينحال چگونه مى‏توانم ادعا كنم كه من از سخن حق بى‏نيازم و من مافوق حق هستم و از هر گونه خطا در امانم .

در اين قلمرو حساس حيات تكاملى ، آنجا كه به كمال يافته‏ترين فرد انسانى ( محمد بن عبد اللّه ( ص ) ) گفته مى‏شود : « وَ لَوْ لا اَنْ ثَبَّتْناكَ لَقَدْ كِدْتَ تَركَنُ اِلَيهِم شَيئاً قَليلاً اِذاً لَأَذَقناكَ ضِعْفَ الحَياةِ وَ ضِعْفَ المَماتِ ثُمَّ لا تَجِد لَكَ عَلَينا نَصيراً » 1 .

( اگر ما ( خداوند ) شخصيت ترا تثبيت نمى‏كرديم ، نزديك بود اندك تكيه‏اى بآن چشمگيران نمائى ، اگر چنين مى‏كردى دو برابر عذاب زندگى و مرگ گنهكاران را بر تو ميچشانديم و ديگر از ما براى خود يارى نمى‏يافتى ) من كه تربيت يافته اويم و با جاذبيت او در مسير كمال افتاده‏ام ، جاى خود دارم .

حق يك موجود معين و محدود و داراى كيفيت مشخص و پيش ساخته و قابل خريد و فروش نيست كه بروم آن را خريدارى كنم و در جيبم بگذارم و با فكر راحت در جريان زندگى معمولى‏ام نفس بزنم و منتظر پايان زندگى شوم . من حقيقت حق را براى شما با صراحت و كنايه گفته‏ام كه مانند رگه‏هاى الماس در معادن انبوه ذغال

-----------
( 1 ) الأسرى 74 و 75 .

[ 259 ]

سنگ كشيده شده است . خطوط بسيار ظريف حق از ميان اشكال پيچاپيچ باطل مى‏گذرد ، بنابراين ، حركت در مسير حق همواره با طرد باطل است كه مانند خارهائى است كه شاخه گل را احاطه كرده است .

اكنون نتيجه قطعى اين دريافت راستين را درباره حق بشما اعلان مى‏كنم .

شخصيت آدمى حق را بدست نمى‏آورد ، بلكه با هر قدمى كه در راه حق با محو ساختن باطل‏هاى پيرامون آن ، برمى‏دارد ، بعدى از ابعاد شخصيت او حق مى‏شود .

هيچ ميدانيد كه عامل آرامش بخش من در تكاپوى حياتى در ظلمتكده طبيعت و در ميان طوفان تمايلات چيست ؟ اين عامل آرامش بخش عنايات ربانى است كه شامل حال رهروان با خلوص و صدق نيت است .

با تكيه باين خلوص كه حتى نيروى آن را هم از خدا ميدانم ، بخطا نخواهم رفت و در مهلكه معصيت سقوط نخواهم كرد .