فلسفه مطلع ساختن فرشتگان از آفرينش آدم چه بوده است ؟

ممكن است اين سئوال مطرح شود كه خداوند چه نيازى داشت كه مشيت خود را به فرشتگان درباره آفرينش آدم ابراز نمايد ؟ و گاهى سئوال مزبور اينطور مطرح مى‏گردد كه مطلع ساختن فرشتگان در اين مورد شبيه به اين است كه خداوند مانند انسان‏ها بيكار نشسته بود ، ناگهان به فكرش مى‏رسد كه آدم را بيافريند و ميل پيدا مى‏كند كه فكرش را با ديگران در ميان بگذارد پاسخ هر دو سئوال اينست كه فرشتگان پيش از خلقت آدم ، موجوداتى بودند كه در نهايت پاكى و قدس در عالم ملكوت در حال تسبيح و تقديس خداوندى بسر مى‏برند و گمان مى‏كردند كه عالم هستى همان است كه آنان در آن غوطه‏ورند و عالى‏ترين امتيازاتى را كه خدا مى‏تواند به جز خود عنايت كند ، همان است كه به آنان داده است .

خداوند با اطّلاعى كه به فرشتگان مى‏دهد ، مى‏خواهد به آنان بگويد كه حادثه بسيار با عظمتى در حال تكوين است و اين حادثه عبارت است از به وجود آمدن موجودى بنام « آدم » كه داراى امتيازات عالى‏تر از امتيازات فرشتگان مى‏باشد .

و با اين هشدار فرشتگان را آماده سجده به آدم مى‏نمايد .

[ 163 ]

در حقيقت خداوند به اضافه آنكه آغاز حادثه فوق‏العاده‏اى را در جهان هستى خبر مى‏دهد ، فلسفه دستورى را كه براى فرشتگان درباره سجده و خضوع به آدم صادر خواهد كرد ، نيز ، تا در موقع صدور دستور مزبور فرشتگان در شگفتى فرو نروند كه اين چه موجوديست كه ما ملكوتيان بايد به او سجده كنيم ؟ دليل پيش آمدن حالت شگفتى در فرشتگان همان سئوال است كه به بارگاه خداوندى عرض كردند كه چه حكمتى است در آفرينش موجودى كه در روى زمين به فساد و خونريزى خواهد پرداخت و اگر هدف از اين آفرينش تسبيح و عبادت است ،

ما اين هدف را برمى‏آوريم .

« من مى‏دانم آنچه را كه شما نمى‏دانيد » اى فرشتگان ملكوتى ، گمان مبريد كه هدف خلقت عالم هستى عبارت است از تسبيح و تقديس در اشكال معين كه شما انجام مى‏دهيد . من چه نيازى به اين عبادت و ذكر و سجده دارم كه آن‏ها را هدف آفرينش هستى قرار بدهم . عظمت‏ها و امتيازات بى‏نهايتى در سطوح و انواع موجودات بروز خواهد كرد كه شما نميدانيد .

تصور اينكه همه اجزاء عالم هستى با ابراز امتيازات و عظمت‏ها در جريان خويش مشغول تقديس هستند ، براى شما دشوار است . و تصور اينكه حركت كمالى اين موجودات ذكر و تسبيح ناميده مى‏شود ، از فهم شما بالاتر است . به همين ترتيب عظمت علم و معرفت و تكامل از روى اختيار ، والاتر از افق دريافت‏هاى شما مى‏باشد .

آيا هيچ مى‏دانيد كه يك حركت رو به كمال از روى آزادى و اختيار اگر چه آن حركت كوچك باشد ، چيست ؟

بدانيد كه همين حركت است كه آدم و فرزندان او را شايسته خلافت من در روى زمين خواهد كرد . آن حركت كه با علم و معرفت اشباع ، و با اختيار به وجود مى‏آيد ، جزئى از آهنگ اعلاى هستى است كه به مقتضاى فيض ربّانى من به وجود آمده است .

[ 164 ]