راهنماى برونى

چنانكه گفتيم شامل پيامبران عظام و هر نوع صلاح انديشان و خيرخواهان بشرى در راه تكامل ، و حكماء و رشديافتگان سازنده كه با كميت‏ها و كيفيت‏هاى گوناگون در سرتاسر تاريخ ديده ، ميگردد .

برهمن‏ها داد ميزنند ، مصلحان مصر باستانى اخلاق و حقوق را مخلوط مى‏كنند . اوپانيشادنويس‏ها فرياد مى‏كشند . خيرانديشان افريقاى باستانى در افسانه‏ها تعليم و تربيت براه انداخته‏اند .

لائوتسه [ 3 ] راه و روش زندگى با فضيلت را نشان مى‏دهد . كنفوتسه 4

-----------
( 1 ) الاصول من الكافى ج 1 ص 16 .

-----------
( 2 ) الاصول من الكافى ج 1 ص 16 .

( 3 ) حكيم چينى 600 سال پيش از ميلاد كتابى بعنوان « راه فضيلت » نوشته است .

-----------
( 4 ) حكيم چينى [ 551 478 پيش از ميلاد ] .

[ 198 ]

با قيافه حكيمانه راه ميافتد . سقراط چه كوشش‏ها و فداكارى‏ها كه نمى‏كند .

تا بامروز كه الكسيس كارل‏ها ، و ايتهدها ، ماكس پلانك‏ها در فرمولهاى علمى و تولستوى‏ها و داستايوسكى‏ها و هوگوها در داستانها اين داد و فريادها را ادامه ميدهند و اگر انسان را قالب‏گيرى جبرى ننمايند اين فريادها تا ابد ادامه خواهد داشت در رديف بالاتر نوح و ابراهيم و موسى و عيسى و محمد و على صلوات اللّه عليهم اجمعين را مى‏بينيم كه راهنمايان راه سعادت و فضيلت انسانى بوده فرو گذارى در مأموريت رسالتى خود ننموده‏اند . 122 الى ان بعث اللّه سبحانه محمّدا رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله و سلّم لأنجاز عدته . ( تا آنگاه كه خداوند سبحان محمد رسول اللّه ( ص ) را براى قطعى و عملى ساختن وعده خويش برانگيخت ) .