رابطه خدا با انسان

احساس فطرى و دليل عقلى مستند به شناسايى عظمت انسان و همچنين آيات قرآنى و منابع معتبرى از روايات بخوبى اثبات ميكند كه شايستگى انسان به ارتباط با خدا قابل مقايسه با ساير موجودات جهان هستى نيست . احساس فطرى همان است كه در فرهنگ و معارف همه جوامع از قديمترين دوران‏ها تاكنون ديده مى‏شود .

( 1 ) اين رابطه را در ص 74 توضيح داده‏ايم .

[ 80 ]

ادبيّات و دانش‏هاى مربوط بهمه ابعاد انسانى از اين احساس شعله‏ور است .

اگر شما همه آثار ادبى شرق و غرب را از آغاز بروز آنها تاكنون بدست بياوريد و آنها را در يك جا جمع كنيد ، سپس احساس فطرى نزديكترين رابطه انسان با خدا را كه در مضامين عالى ادبى ديده مى‏شود كنار بگذاريد و آنگاه فعاليتهاى عالى وجدان و احساس قيافه ابهام‏انگيز و مرموز مرگ را هم از آن آثار ادبى منها كنيد ، ببينيد آيا چيزى مى‏ماند كه به مطالعه و بررسى آن آثار بيارزد ؟ همچنين اگر آن بعد از علوم انسانى را كه مربوط به احساس مزبور و فعاليت‏هاى وجدانى مى‏باشد ، ناديده بگيريد ، آيا شما جز يك مشت گوشت و استخوان و رگ و پيه و اراده ويرانگر بنام انسان ، چيز ديگرى خواهيد ديد ؟ امّا نمونه‏اى از آيات صريح كه دلالت به رابطه نزديك خدا با انسان دارد ،

بقرار زير است :

1 وَ هُوَ مَعَكُمْ اَيْنَما كُنْتُمْ 1 .

( و او با شما است هر كجا كه باشيد ) .

2 وَ نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَريدِ 2 .

( و ما به انسان از رگ گردنش نزديكتريم ) .

3 وَ لَقَدْ كَرَّمْنا بَنى‏ آدَمَ وَ حَمَلْنا هُمْ فِى الْبَرِّ وَ الْبَحْرِ وَ رَزَقْناهُمْ مِنَ الطَّيِّباتِ وَ فَضَّلْناهُمْ عَلى‏ كَثيْرٍ مِمَّنْ خَلَقْنا تَفْضيلاً 3 .

( و بطور قطع ، ما اولاد آدم را اكرام نموده و آنان را در خشكى و دريا سوار بر مركب‏ها نموده و از موادّ پاكيزه روزى بآنان بخشيديم و آنان را به بسيارى از مخلوقات برترى داديم ) .

4 وَ نَحْنُ اَقْرَبُ اِلَيْهِ مِنْكُمْ وَ لكِنْ لا تُبْصِرُونَ 4 .

-----------
( 1 ) الحديد آيه 4

-----------
( 2 ) ق آيه 16

-----------
( 3 ) الاسراء آية 70 .

-----------
( 4 ) الواقعة آيه 85 .

[ 81 ]

( و ما به او نزديك‏تر از شمائيم ، ولى شما بينايى نداريد ) .

5 فَاذا سَوَّيْتُهُ وَ نَفَخْتُ فيهِ مِنْ رُوحى‏ فَقَعُوا لَهُ ساجِدينَ 1 .

( و هنگامى كه من خلقت انسان را تكميل كردم و از روح خود در آن دميدم ،

در مقابل او بسجده بيافتيد ) .

6 وَ اِذْ قُلْنا رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ اسْجُدُوا لِآدَمَ فَسَجَدُوا اِلاَّ اَبْليسَ اَبى‏ وَ اسْتَكْبَرَ وَ كانَ مِنَ الْكافِرينَ 2 .

( و در آنهنگام كه به فرشتگان گفتيم : به آدم سجده كنيم ، همه آنان سجده كردند ، مگر شيطان كه امتناع ورزيد و تكبر نمود ، و او از گروه كفار بود ) .

7 وَ اِذْ قالَ رَبُّكَ لِلْمَلائِكَةِ اِنّى جاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَليْفَةً 3 .

( و در آنهنگام كه پروردگار تو به فرشتگان گفت : من در روى زمين خليفه‏اى قرار ميدهم ) .

هفت آيه فوق بعنوان نمونه‏اى از عظمت انسان و رابطه خاص او با خداوند است ، باين ترتيب :

1 خدا با انسان است .

2 خدا از رگ گردن به انسان نزديكتر است .

3 خدا انسان را اكرام كرده او را به بسيارى از موجودات برترى داده است .

4 انسان مسجود ملائكه قرار گرفته است .

5 انسان خليفة اللّه است .

6 روح الهى در انسان دميده شده است ، البته نه بمعناى اينكه جزئى از روح خدا تجزيه شده و در انسان دميده شده باشد ، بلكه مقصود اينست كه يك حقيقت والايى كه شايسته اضافه تشريفى بخدا است ، در وى دميده شده است .

-----------
( 1 ) الحجر آيه 29 .

-----------
( 2 ) البقرة آيه 34 .

-----------
( 3 ) البقره آيه 30 .

[ 82 ]