در اين درگه شبى بيدار باشيد

اجزاء عالم هستى بيكران چنان بى‏سروصدا و خاموش بكار خود مشغولند كه ما در خواب رفتگان گهواره طبيعت چنين مى‏پنداريم كه همه كاينات اين جهان سترگ بخواب عميق فرو رفته‏اند . همه ما ديده‏ايم كه وقتى شخص يا اشخاصى در پيرامون ما بخواب فرو روند ، تدريجاً ما را هم خواب در خود فرو ميبرد . آنچه كه درباره آن نمى‏انديشيم اينست گه گهواره ما با نظم و قانون حيرت‏انگيزى در حركت است وقتى كه بيدار ميشويم ، بهر سو مى‏نگريم حركت را با نظم و قانون مى‏بينيم ، قوانين همه علوم با گوياترين بيان بيصدا فرياد ميزنند :

قطره‏اى كز جويبارى ميرود
از پى انجام كارى ميرود

پروين اعتصامى بلى خود همين قوانين ميگويند كه :

[ 176 ]

اگر يك ذره را برگيرى از جاى
خلل يابد همه عالم سراپاى

شبسترى و ميگويند :

خراميدن لاجوردى سپهر
همان گرد گرديدن ماه و مهر

مپندار كز بهر بازيگريست
سراپرده‏اى اينچنين سرسريست

در اين پرده يكرشته بيكار نيست
سر رشته بر ما پديدار نيست

براى كسيكه در اين دنيا در خواب خرگوشى فرو نرفته است ، بيدارى دستى كه گهواره‏اش را مى‏جنباند ، كاملا پيدا است . و براى كسيكه از خواب خرگوشى رؤياهاى دلپذير و آرمانهاى زندگى را ميجويد ، نه تنها گرداننده گهواره‏اش را بيدار نمى‏بيند ، بلكه حتى انسانهاى بيدار را كه همه لحظات زندگى خود را در اين سراى بيدار و بيدارى بخش سپرى ميكنند ، بخواب رفتگانى ميدانند كه فريادهاى « هشيار باشيد » ، « بيدار باشيد » ، « آگاه باشيد » آنانرا هذيانهاى خواب آلودگان تلقى ميكنند . بله ،

چون شما سوى جمادى ميرويد
آگه از جان جمادى كى شويد ؟

جمله اجزا در تحرك در سكون
ناطقان كانا اليه راجعون

ذكر تسبيحات اجزاء نهان
غلغلى افكنده در اين آسمان

جمله اجزاء زمين و آسمان
با تو ميگويند روزان و شبان

ما سميعيم و بصيريم و هوشيم
با شما نامحرمان ما خامشيم

خامشيم و نعره تكرارمان
مى‏رود تا پايتخت يارمان

مولوى براى كسيكه واقعاً از عشق برين برخوردار است ، چه سكونى و چه خوابى ؟ مگر كشش عشق برين كه او را در جاذبه كمال به تكاپو در ميآورد ،

مجالى به خواب و مستى ميدهد ؟ براى كسيكه فرا رسيدن ساعت تجسم گفتار و كردارهاى زشتس حتمى است ، چگونه ميتواند دست از پاك كردن درون از

[ 177 ]

نتايج رسوب شده آنها بردارد و در خواب راحت بيارامد ؟ 22 ، 23 ، 24 الا و انّه من لا ينفعه الحقّ يضرّه الباطل و من لا يستقيم به الهدى يجرّ به الضّلال الى الرّدى ( هشيار باشيد ، كسى را كه حق سودش نبخشد ، باطل ضررش خواهد زد و كسى را كه هدايت راستش نسازد ، گمراهى به هلاكتش خواهد كشيد )