موضوع

شيطان را ملاك امر قرار دادن و با آن يكى شدن .

[ 176 ]

7 أشراك الشّيطان و من خطبة له عليه السّلام إتّخاذ الشّيطان للأمر ملاكا و الإتّحاد معه

إتّخذوا الشّيطان لأمرهم مالكا [ 1 ] و اتّخذهم له أشراكا ، فباض و فرّخ في صدورهم ، و دبّ و درج في حجورهم ، فنظر بأعينهم و نطق بألسنتهم ، فركب بهم الزّلل و زيّن لهم الخطل : فعل من قد شركه [ 2 ] الشّيطان في سلطانه ، و نطق بالباطل على لسانه .

[ 1 ] بهامش نسختنا المختارة : « ملاكا » كما في النسخ المطبوعة كشرح ابن أبي الحديد ، و شرح الشيخ محمّد عبده ، و مصحّح صبحي الصالح .

[ 2 ] قال ابن أبي الحديد : « و يجوز : أشركه الشيطان في سلطانه ، بالهمزة ، و شركه أيضا ، و بغير الهمزة أفصح » . شرح : 1 229

[ 177 ]

7 دامهاى شيطان از جمله خطبه‏هاى آن حضرت عليه السّلام است شيطان را ملاك امر گرفتن و با آن يكى شدن

شيطان را به عنوان مالك و زمامدار [ 1 ] كار خود اتخاذ كردند ، شيطان هم آنان را براى خود همچون دامهاى گسترده ( يا شريك‏هايى ) برگزيد . پس در خلال سينه آنها تخم گذارد و جوجه در آورد ، و در كنار و دامنشان پرورش يافته به راه افتاد ( و به هر ناحيه آنان متدرجا سركشيد ، و به هر گوشه و كنارشان خود را رسانيد ) . پس با چشم آنان نظر كرد و با زبانشان به نطق در آمد . در نتيجه آنان را با خود بر مركب خطا كارى و لغزش سوار كرد ، و هر بيهوده سرايى و ناروايى را برايشان آرايش نمود . انجام گرفت به دست آنان كار چنان مردمى كه شيطان در سلطنت و فرمانش آنان را دام گسترده خود قرار داده ( يا شريك ساخته ) [ 2 ] و بر سخن باطل به زبان آنان نطق كرده است .

[ 1 ] در حاشيه نسخه خطّى مورد اعتماد ( نسخه ابن شدقم ) به عنوان نسخه بدل « ملاكا » به معنى معيار و پايه كار ، آمده است ، و در نسخه‏هاى چاپ شده شرح ابن ابى الحديد ، شرح شيخ محمد عبده و تصحيح شده بوسيله دكتر صبحى صالح نيز ملاكا نقل شده است .

[ 2 ] ابن ابى الحديد مى‏گويد : « أشركه . . . شيطان او را با خود در قدرتش شريك ساخته ،

و شركه او را دام گسترده خود قرار داده ، هر دو روا است ، و شركه ( بدون همزه ) فصيح‏تر است » .

[ 179178 ]