مثل برگهاي نخل!
بسیاري از انساها، اگر نعمتی در اختیار انسان میگذارند نه به خاطر آن است که بخواهند او را بالا ببرند، بلکه تا حدي بالا میبرند
و نه بیشتر؛ آنگاه اجازه ي بالاتر رفتن را هم نمیدهند. و سپس در پی آناند که از ناحیه ي آنها سود و بهرهاي نصیب برند.
درست مثل مزرعه داري که در صحرا چوب هایی بلند در چهارگوشه علم میکند و آنگاه سقفی زده و برگهاي نخل را بالا
میبرد و بر آن سقف چوبی قرار میدهد.
او برگها را بالا میبرد، اما نه به خاطر اینکه دوست دارد برگها بالا باشند، بلکه میخواهد برگها صبح تا غروب زیر تابش
گرم آفتاب بسوزند و خشک شوند، اما خود در زیر سایه آنها به خنکایی دست یابد.
البته در این میان تعدادي انگشت شمار هم هستند که مردان خدایند و رفتارشان رنگ خدایی دارد. آنها مثل خداوند، دیگران را
بالا میبرند، آن هم بیمزد و بیمنت؛ همان که حافظ میگفت:
« بیمزد بود و منت هر خدمتی که کردم »
این گونه افراد درست مثل آدم هاي معطري هستند که هم خود خوشبو هستند و هم دوست دارند که دیگران نیز معطر باشند و
بویی خوش داشته باشند.
مثل شعله پخشکن!
خانمها را ندیده اي وقتی دیگ را روي اجاق گاز میگذارند شعله را پایین میکشند و ملایم میکنند و بعد هم بین دیگ و اجاق یک شعله پخشکن میگذارند تا شعله مستقیم به دیگ نرسد. به همین خاطر غذا خوب و یکدست پخته میشود و هیچ هم نمیسوزد.
حال در نصیحت گویی هم باید همین دو اصل را رعایت کرد. یعنی اولًا نرم و ملایم سخن گفته شود و دوم آنکه مستقیم نباشد.
و راستی اگر این اصول را در خانه ها و خانواده ها به کار میبستیم، چه میشد. اگر همسري که میخواهد نسبت به خانم خود ابراز محبت کند به جاي آنکه مستقیم به همسرش بگوید دوستت دارم به دوستان و همکاران خود میگفت که همسرش را دوست
دارد، طبعاً آنها نیز به همسران خود میگفتند و همسران آنان نیز سرانجام این سخن را به گوش همسر او میرساندند و آنگاه این ابراز علاقه ي غیر مستقیم چه تأثیري با خود داشت.
یا اگر خانم ها به جاي آنکه مستقیم اظهار عشق و علاقه به همسر خود کنند، سعی میکردند بچه ها را نسبت به همسر خود مؤدب سازند و هرگاه کمترین کم لطفی از آنها نسبت به همسران خود میدیدند موضع گرفته و برخورد میکردند، اینجا بود که چه عشق
و علاقه اي در دل و جان همسران پدید میآمد.
البته شاید پارهاي با مطرح کردن روایتی بر من خرده بگیرند و بگویند در روایات آمده است که مرد نسبت به همسر خود اظهار علاقه کرده و بگوید: دوستت دارم، ولی در جواب باید گفت: گفتن، صورتهاي گوناگونی دارد: مستقیم و غیر مستقیم، و هر دو تأثیرگذار است. اما تأثیر بیشتر گفتار غیر مستقیم را نمیشود انکار کرد. از این گذشته پاره اي به جهت کمرویی یا عادت و یا هر
خصلت دیگري عنوان کردن و بیان کردن واژههایی همچون دوستت دارم برایشان دشوار و سنگین است، اما تصدیق میکنید که در شیوه غیرمستقیم این عذر نیز به چشم نمیآید و براي همگان قابل اجرا ست.