عظمت كتاب كافى از جهات مختلف

عظمت كتاب كافى از جهات مختلف
كتاب كافى ، بعد از قران و نهج البلاغه و صحيفه سجاديه ، از شريفترين ، معتبرترين ، منظمترين ، و كاملترين و جامعترين كتب اسلامى است و از جهات گوناگون مانند: اعتبار، محتوا، سبقت ، نظم و فن كتابت و… و از امتياز بسيار بالايى برخوردار مى باشد، و حتى از مدارك نهج البلاغه مى باشد.
علماى بزرگ از صدر تاكنون ، با عاليترين تعبيرات ، از اين كتاب شريف ، ياد كرده اند:
عالم بزرگ ، شيخ مفيد (متوفى 413 ه .ق ) مى گويد:
(كتاب كافى در رديف با عظمت ترين كتب شيعه ، و سودمندترين آنها است .)
شهيد اول (صاحب لمعه ) مى گويد: (كتاب كافى در علم حديث است ، و علماى شيعه دوازده امامى ، مانندش را ننوشته اند.)

شهيد ثانى (صاحب شرح لمعه ) مى گويد: كتاب كافى سرچشمه زلال و صافى است كه به جان خودم ، هيچ نويسنده اى نظيرش را تحرير ننموده ، و بيانگر عظمت مقام مرحوم كلينى است .)
علامه مجلسى (ره ) مى گويد: (كتاب كافى ، اصول ريشه هاى اسلام را، بهتر از همه كتب ، ثبت و جمع كرده ، و نيكوترين و عظيمترين تاءليفات فرقه ناجيه (شيعه دوازده امامى )مى باشد.)
علامه فيض كاشانى (ره ) مى گويد: (كتاب كافى ، شريفترين و كاملترين و جامعترين كتب است ، زيرا كه در ميان آنها در بر گيرنده اصول اسلام و خالى از عيب و زوائد است )⁽³⁾
از مجموع گفتار علماى بزرگ در شان كتاب كافى ، و با دقت و مطالعه در كتاب كافى ، بدست مى آيد كه اين كتاب از جهات گوناگون داراى امتيازات است :
از جهت اعتباز؛ در عالى ترين سطح اعتبار است ، به گونه اى كه عالم بزرگ (سيد بن طاووس ) مى گويد: معاصر بودن مرحوم كلينى (ره ) با نواب خاص امام زمان (عج )، براى ما راهى باز مى كند كه نوشتجات او تواءم با حقيقت بدانيم .
از جهت محتوا؛ اين كتاب شامل 16119 حديث است ، و طبق شمارش ‍ دقيق بعضى از بزرگان ، شامل 15176 حديث مى باشد، كه اگر آن را با شش ‍ كتاب صحيح اهل تسنن (صحاح سته ) مقايسه كنيم ، بيش از دو برابر آن شش كتاب ، داراى حديث است ، ابن تيميه (يكى از دانشمندان معروف اهل تسنن ) مى گويد: (مجموع احاديث صحيح بخارى و صحيح مسلم از هفت هزار كمتر است .)
و از نظر كيفيت ، احاديث كتاب كافى در اصول عقائد و فروغ و اخلاقيات و همه ابعاد مختلف اسلامى ، در حد اعلا قرار گرفته ، چنانكه بر صاحب نظران پوشيده نيست .
از جهت سبقت و قدمت ، چنانكه وقدمت ، چنانكه گفتيم ، كتاب كافى در اواخر قرن دوم و اوائل قرن سوم نوشته شده ، و نزديكترين كتب و متون شيعه دوازده امامى ، به امامان معصوم (عليهم السلام ) است ، زيرا (كتب اربعه ) (كافى ، من لايحضره الفقيه ، استبصار و تهذيب ) كه متون اصلى احاديث مذهب تشيع است ، از قديمترين كتابهاى شيعه مى باشد، و در ميان آنها، كتاب كافى از سه كتاب مذكور مقدمتر نوشته شده است .⁽⁴⁾ و از نظم و ترتيب و تبويب ، نيز اين كتاب از بهترين اسلوب تدوين برخوردار است ، و هر حديثى را در باب مخصوص خود ذكر نموده است .
بعضى از محققين گفته اند: (روش مرحوم كلينى در ترتيب و تنظيم هر باب و عنوان ، اين است كه حديث درست و روشنتر را در اول هر باب قرار داده و سپس احاديث ديگر را ذكر نموده است ، و همه احاديث جز اندكى – را با سلسله سند، تا به امام معصوم (ع ) برسد، ذكر مى كند.
به هر حال ، اين كتاب در اين جهت نيز، داراى اتقان و استحكام ويژه اى است و دانشمندان را در راه وصول به امور مختلف دينى ، كمك و راهنمائى قابل توجه مى كند.
براستى ؛ هزاران درود و آفرين بر روان پاك تيزبين آيت الحق ، عالم بزرگ و زاهد سترگ جهان اسلام ثقة الاسلام (شيخ محمد بن كلينى ) (رضوان خدا بر او) باد، كه با زحمات طاقت فرساى بيست ساله خود، كتابى جاويدان از خود به يادگار گذاشت ، كه تا قيامت ، زنده و در سطح اعلا قرار دارد، كتابى كه يكى از مدارك مهم (نهج البلاغه ) است ، كتابى كه مانند آبشار زلال و پر آب و شيرين ، از قرن سوم تاكنون ، همواره كام تشنگان علوم آل محمد(ص ) را سيراب كرده ، و چون خورشيدى تابان است كه بر تارك فرهنگ ناب اسلام مى درخشد، و علماى برجسته از آبشخور صاف آن بهره مند شده اند، و چون پروانه در حول اين شمع و مشعل روشن الهى ، بوده اند، و از اين خرمن فضل و كمال ، خوشه ها چيده اند.