بیاد امام زمان مظلوم و غریبم اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج
مراتب روزه دار
روزه کامل از ديدگاه علماي اخلاق چه خصوصياتي دارد؟
علماى اخلاق و سير و سلوك، روزه را از نظر مراتب و از زاويه نقشى كه در تكامل انسان دارد، به سه دسته تقسيم مى کنند: روزه عام، روزه خاص و روزه خاص الخاص. (1)
اينک به توضيح اين مراتب و درجات مي پردازيم:
دسته اول: روزه عام
اين مرتبه از روزه، با پرهيز از مفطِرات و مبطلات روزه صورت مى پذيرد، شرح مبطلات و مفطرات روزه در کتب فقهي و رساله هاي مراجع عظام تقليد آمده است. اين مرتبه از روزه، آسان ترين و پايين ترين مرتبه روزه است. پيامبر اسلام (صلي اله عليه و آله) فرمودند: «آسان ترين چيزى كه خداى متعال بر روزه دار در روزه دارى اش واجب ساخته است، نخوردن و نياشاميدن است». (2)
دسته دوم : روزه خاص
در اين مرتبه از روزه، روزه دار تنها به پرهيز از مفطرات روزه بسنده نمى كند؛ بلكه از همه حرام هاى الهى پرهيز مى نمايد. از اين رو، اجتناب از مفطرات، شرط صحت و درستىِ روزه است و اجتناب از ساير محرمات الهي، شرط قبولى روزه در درگاه الهي. در روايتي از رسول خدا (ص) آمده که حضرت فرمودند: «چهار چيز روزه و كارهاى نيك را خراب مى كند: غيبت، دروغ، سخن چينى و نگاه به نامحرم».(?)
دسته سوم: روزه خاص الخاص
اين مرتبه از روزه، با باز داشتن قلب و نگهدارى آن از هر چيزى كه اشغال كننده دل (چه حلال و چه حرام) است به جز خدا، به دست مى آيد. روزه خاصّ الخاص، روزه دل از همّت هاى پست و انديشه هاى دنيوى و باز داشتن كلى آن از غير خداوند است. شكستن اين مرتبه از روزه، با انديشه درباره غير خدا و قيامت، و فكر درباره دنيا تحقّق مى يابد، مگر دنيايى كه به خاطر دين خواسته شود، كه چنين دنياي، توشه آخرت است و دنياي مذموم نيست.
حضرت علي (عليه السلام) فرمودند: «روزه دل، بهتر از روزه زبان است و روزه زبان، بهتر از روزه شكم». (4) اين مرتبه، رتبه پيامبران، صدّيقان و مقرّبان درگاه الهي است. هر يك از اين دو مرتبه اخير (روزه خاص و روزه خاص الخاص) به نسبت تلاش روزه داران و آمادگى آنان، مراتب متعدد ديگري نيز دارد.
پی نوشت:
1. ر.ک: محمدي ري شهري، ماه خدا (ترجمه جواد محدثي)، دارالحديث، ج1، ص 157 تا ص 160.
2. شيخ حر عاملي، وسائل الشيعه، مؤسسه آل البيت، ج10، ص 164.
3. مشکيني اردبيلي، تحرير المواعظ العدديه، الهادي، ص 331.
4. تميمى آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، دفتر تبليغات، ص 176.
پاسخگویی به سوالات دینی my.pasokhgoo.ir
