فصل 18. پاداش و كيفر
اما پاداش و كيفر، از لوازم و ثمرات كارهايى است كه از ما سر مى زند و از لواحق و پى آمدهايى امورى است كه در ماست و اين طور نيست كه از خارج بر ما وارد شوند. پس مجازات نيز (مانند آزمايش ) آشكار ساختن چيزى است كه در قدر به سود يا زيان ما نوشته ، و ابراز چيزى است كه در ما به وديعت نهاده و بالقوه در طبيعت ما نشانده ، چنانكه فرموده : سيجزيهم وصفهم (481): ((به زودى وصفشان را به آنان جزا دهد.)) و ان جهنم لمحيطة بالكافرين (482): ((و همانا دوزخ به كافران احاطه دارد)).
پس هر كه بد عمل كند و در اعتقادش خطا نمايد، جز اين نيست كه به خاطر ظلمت جوهر و سوء استعداد خويش بر خود ستم روا داشته و در نتيجه در معاد خود شقاوتمند خواهد بود. و اين (كيفر و شقاوت ) از آن رو نيست كه خشم بر خداى سبحان مستولى شده و حالت انتقامجويى براى او پديد آمده است ، زيرا خداى سبحان از اين نسبتها برتر است و اين گونه تعابير كه در شرع وارد شده از روى نوعى مجاز مى باشد.