پاسخ على (ع ) به سه سؤ ال مهم (پيرامون دين و رهبرى )

سليم بن قيس مى گويد: از امام على (ع ) شنيدم كه مردى به حضورش آمد و اين سه سؤ ال را كرد:
1- كمترين چيزى كه انسان با آن ، (مؤ من ) مى شود چيست ؟
2- كمترين چيزى كه انسان به خاطر آن ، (كافر) مى گردد چيست ؟
3- كمترين چيزى كه انسان به خاطر آن (گمراه ) مى گردد، كدام است ؟
امام على (ع ) در پاسخ سؤ الات فوق به ترتيب چنين فرمود:
1- كمترين چيزى كه انسان ، به وسيله آن ، مؤ من مى شود:
آن است كه خداوند خود را به او بشناساند، و انسان به اطاعت از خدا اقرار نمايد، و سپس خدا، پيامبرش را به او بشناساند، و او به اطاعت از پيامبر(ص ) اقرار نمايد، و همچنين خداوند امام و حجتش را در زمين ، و گواهش را بر مردم (يعنى امام را)، به او معرفى كند، و او به اطاعت از امام ، اقرار نمايد.
سليم مى گويد: من عرض كردم : اى اميرمؤ منان ، اگر چه به همه چيز جز آنچه را بيان كردى ، ناآگاه باشد؟
فرمود: آرى ، در صورتى كه اگر به او امر كردند، انجام دهد، و نهى كردند، ترك كند.
2- كمترين چيزى كه انسان به خاطر آن كافر مى شود:
آن است كه چيزى را كه خداوند از آن نهى كرده ، و گمان كند كه انجام آن روا است ، و خدا به آن دستور داده است ، و اين پندار را دين خود قرار دهد (بدعتگذار گردد) و به اين عقيده باقى بماند، و خيال كند كه آنچه را (به پندار او) خدا دستور داده ، بايد خدا را بر اساس پرستش كرد، در صورتى كه چنين كسى شيطان را مى پرستد.
3- كمترين چيزى كه انسان به خاطر آن ، گمراه مى شود:
آن است كه حجت و گواه خدا بربندگانش را نشناسد، يعنى آن امامى را كه خداوند به اطاعت از او دستور داده ، و رهبريش را واجب كرده نشناسد.
سليم مى گويد: عرض كردم ، (اى اميرمؤ منان ! آن حجت و گواهان الهى را براى من تعريف كن !).
امام على (ع ) در پاسخ فرمود:(آنها كسانى هستند كه خداوند (اطاعت ) آنان را (در قرآن ) قرين اطاعت خود و پيامبرش قرار داده و فرموده است :
يا ايها آمنوا اطيعوا الله و اطيعوا الرسول واولى الامرمنكم
:(اى كسانى كه ايمان آورده ايد، اطاعت كنيد خدا را، و اطاعت كنيد رسول خدا را، و اطاعت كنيد صاحبان امر را) (نساء- 59).
عرض كردم : اى اميرمؤ منان ، خدا مرا فدايت گرداند، اين مطلب را روشنتر بيان كن .
فرمود: آنها (صاحبان امر) كسانى هستند كه رسول خدا(ص ) در آخرين خطبه اش ، در روز رحلتش فرمود:
(همانا من دو چيز را در ميان شما گذارم كه پس از من تا وقتى كه به آن دو، چنگ زنيد، هرگز گمراه نشويد:
1- كتاب خدا(قرآن ).
2- عترت من كه خاندان من هستند، زيرا خداوند لطيف و آگاه به من سفارش كرده كه آن دو از هم جدا نشوند(و همواره با هم هستند) تا در كنار حوض (كوثر) بر من وارد گردند، مانند اين دو انگشت (كه برابر هم هستند) و دو انگشت اشاره خود را بهم چسبانيد، و فرمود: و نمى گويم مانند اين دو انگشت ، انگشت اشاره و وسطى را به هم چسبانيد (يعنى با هم برابرند، نه اينكه يكى از آنها بر ديگرى جلو بيفتد)
آنگاه فرمود:
(فتمسكوا بهما لاتزلوا تضلوا و لا تقدموهم فتضلوا)
:(پس به هر دوى اينها چنگ بزنيد، تا لغزش نكنيد و گمراه نگرديد، و از آنها جلو نيفتيد كه گمراه خواهيد شد). ⁽⁹⁰⁾