واسطه بين ايمان و كفر

سه نفر از شاگردان امام صادق به نامهاى : هاشم (صاحب البريد: رئيس ‍ پست ) و ابوالخطاب و محمد بن مسلم ، كنار هم نشسته بودند و درباره آنانكه امامت امامان بر حق (امام على (ع ) تا امام صادق ) را نپذيرفته اند، بحث مى كردند.
هاشم گفت : (هر كس امامت آنها را نشناسد، كافر است ).
ابوالخطاب گفت : (كافر نيست مگر حجت بر او اقامه شود، اگر حجت بر او اقامه شود، در عين حال ، آن را نپذيرفت كافر است ).
محمد بن مسلم گفت : در صورتى كافر است كه اگر انكار كند، و محض ‍ نپذيرفت ، موجب كفر نخواهد شد).
اين سه نفر در سفر حج ، به حضور امام صادق (ع ) رسيدند، نخست ، هاشم نزد امام (ع ) رفت و جريان را گفت ، امام صادق (ع ) به او فرمود: (تو اكنون اينجا هستى ، ولى آن دو نفر (ابوالخطاب و محمد بن مسلم ) نيستند، برو هر سه نفر، امشب در كنار جمره وسطى در سرزمين منى نزد من بيائيد).
سه نفر نامبرده ، همان شب در كنار جمره وسطى ، به محضر امام صادق (ع ) شرفياب شدند.
امام صادق (ع )، بالشى برداشت و به سينه خود نهاد و بر آن تكيه كرد و آنگاه به آن سه نفر رو كرد و فرمود:
(شما درباره غلامان و زنان و خاندان خود مى گوئيد؟ آيا آنها گواهى به يكتائى خدا، و رسالت پيامبر (ص ) نمى دهند؟ آيا آنها نماز و روزه و حج بجا نمى آورند؟).
هاشم گفت : چرا آنها گواهى مى دهند و اين امور را انجام مى دهند.
امام صادق : آيا آنچه شما بر آن هستيد يعنى مساءله امامت را مى شناسند و مى فهمند؟
هاشم : نه ، نمى شناسند.
امام صادق : آنها از نظر شما چگونه هستند؟
هاشم : هر كس ، مقام امامت را نشناسد، كافر است .
امام صادق : سبحان الله ! آيا افرادى را كه سر راهها و كنار آبها(ى چاه ) سكونت نموده ايد، نديده اى ؟
هاشم : چرا، ديده ام .
امام صادق : آيا اين افراد، گواهى به يكتائى خدا، و رسالت محمد(ص ) نمى دهند، و نماز و روزه و حج نمى آورند؟
هاشم : چرا، گواهى مى دهند و اين امور را انجام مى دهند.
امام صادق : آيا آنها مساءله امامت را مى شناسند؟
هاشم : نه ، نمى شناسند.
امام صادق : آنها از نظر شما چگونه اند؟
هاشم : هر كس امر امامت را نشناسد، كافر است .
امام صادق : عجبا! آيا تو خانه كعبه و طواف كنندگان آن را نديده اى ؟
آيا مردم يمن را كه كنار كعبه مى آيند و به پرده كعبه مى چسبند (و دعا مى كنند) نديده اى ؟
هاشم : چرا، ديده ام .
امام صادق : آيا آنها به يكتائى خدا، و رسالت محمد(ص ) گواهى نمى دهند؟ و نماز و روزه و حج بجا نمى آورند؟
هاشم : چرا، هم گواهى مى دهند و هم اين امور را انجام مى دهند.
امام صادق : آيا مساءله امامت را مى شناسند؟
هاشم : نه ، نمى شناسند.
امام صادق : نظر شما درباره آنها چيست ؟
هاشم : هر كس امر امامت را نشناسد، كافر است .
امام صادق : عجبا! اين سخن ، از گفتار خوارج است ( كه مى گويند هر كس ‍ گناه كبيره يا اصرار بر گناه صغيره نمود، كافر است )، اگر بخواهد شما را آگاه كنم .
هاشم (كه دريافته بود، سخن امام بر ضد عقيده اوست ، و او در كنار دو نفر هم مباحثه اش ، محكوم مى شود) در جواب گفت : نه .
امام صادق : (براى شما، زشت است كه آنچه را از ما نشنيده ايد(بر اساس ‍ راءى خود) بگوئيد).
هاشم مى گويد: (دريافتم كه امام صادق (ع ) ما را به تصديق راءى (محمد بن مسلم ) وا مى دارد) (كه افراد مذكور، اگر انكار امامت نكنند، كافر نيستند، بلكه واسطه اى بين مؤ من و كافر مى باشند). ⁽⁸⁹⁾